به گزارش ایرنا، آهن یكی از عناصر اصلی و ضروری ساخت هموگلوبین در بدن است و هموگلوبین در حمل اكسیژن از هوای بیرون به داخل ریه، سپس به گردش خون و در نهایت رساندن اكسیژن به بافت ها نقش مهمی ایفا می كند.
آهن مهمترین ماده اولیه برای ساخت گلبول قرمز به شمار می رود و علاوه بر آهن موادمغذی دیگری مثل ویتامین B6، ویتامین B9(اسید فولیك)، ویتامین B12 ، ویتامین C و پروتئین ها برای خون سازی لازم است كه از طریق مصرف روزانه غذا تامین می شود.
شیرخواران، كودكان زیرشش سال، نوجوانان و به خصوص دختران جوان، زنان در سنین باروری و همچنین زنان باردار گروه های عمده در معرض كم خونی به ویژه كم خونی ناشی از فقر آهن هستند.
آهن برای حفظ سلامت، رشد مطلوب و فراهم ساختن زمینه مناسب برای یادگیری در دوران تحصیلی در افراد بسیار حائز اهمیت است و كمبود آهن ممكن است در تمام مراحل زندگی سبب اختلال در یادگیری و ادراك شود .
یك فوق تخصص خون وانكولوژی اطفال درچهارمحال و بختیاری در گفت و گو با گزارشگر ایرنا دراین خصوص اظهار داشت: كم خونی ناشی از فقرآهن كه به اصلاح به آن كم خونی 'آنمی' گفته می شود در اثر كاهش میزان و حجم هموگلوبین و گلبول های قرمز خون به وجود می آید كه در اثر آن، ظرفیت حمل اكسیژن نیز پایین می آید.
دكتر'سید كاظم نوربخش' سوء تغذیه، هرگونه خونریزی شدید، خونریز دستگاه ادراری و تناسلی وخونریزی دستگاه گوارش را از مهمترین علل مبتلا شدن افراد به بیماری كم خونی یا آنمی برشمرد.
وی افزود: علائم و نشانه های بیماری بسته به شدت كم خونی متغیر است و در موارد خفیف، فرد علامت خاصی ندارد و به صورت اتفاقی در بررسی های معمول آزمایشگاهی كم خونی تشخیص داده می شود، ولی در موارد شدیدترعلایمی چون خستگی، بی حالی، ضعف، تپش قلب، تنگی نفس در زمان فعالیت، رنگ پریدگی ملتحمه چشم وغشاهای مخاطی در بیمار به وجود می آید.
دكتر نوربخش اذعان داشت: با توجه به شدت كم خونی عوارضی چون كاهش فشار خون، تعریق، اضطراب، پرخاشگری، كاهش فعالیت های مغزی، سنكوپ، شوك و در موارد بسیار شدید از بین رفتن عملكرد ارگان های حیاتی در بیمار دیده می شود.
این فوق تخصص خون و انكولوژی اطفال تصریح كرد: بطور عمده علل اصلی كم خونی به دو دسته كاهش تولید گلبول قرمز وافزایش تخریب و یا از دست دادن گلبول های قرمز طبقه بندی می شود.
وی توضیح داد: كاهش تولید گلبول های قرمز بدلایل مختلف ارثی، محیطی، تغذیه ای، عفونی و خودایمنی رخ می دهد كه با توجه به علت ایجاد اشكال، طول مدت بیماری ونحوه معالجه ودرمان بیمار متفاوت است.
دكتر نوربخش نارسائی كلیوی، بیماری تیروئید، مصرف داروهایی مثل داروهای سركوب كننده سیستم ایمنی(داروهای شیمی درمانی)، برخی آنتی بیوتیك ها مثل كلرامفنیكل، نمك های طلا وسمومی همچون بنزن وپرتوهای یونیزان را از عوامل زمینه ای كه منجربه كاهش تولید گلبول های قرمز در افراد می شود، برشمرد.
وی افزود: علاوه بر برخی عفونت های ویروسی نظیر ایدز، هپاتیت های ویروسی، سوء تغذیه و كمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی نظیر كمبود آهن، ویتامین B12، اسید فولیك و... درگیری مغزاستخوان بوسیله بیماری های بدخیم وبرخی اشكالات ژنتیكی در مراحل ساخت گلبول های قرمز نظیر بیماری تالاسمی از علل كاهش تولید گلبول های قرمز خون هستند.
این فوق تخصص خون وانكولوژی اضافه كرد: بطوركلی كم خونی با انجام آزمایش كامل خون (CBC) تشخیص داده می شود و چنانچه مقدارهموگلوبین خون و یا هماتوكریت ازمقادیر طبیعی پائین تر باشد، تشخیص اولیه كم خونی داده می شود.
دكتر نوربخش تصریح كرد: كم خونی ناشی از فقر آهن در خانم ها ممكن است به صورت خونریزی بیش از حد معمول و طولانی مدت در دوران قاعدگی، كاهش حجم خونریزی و حتی قطع خونریزی در این دوران مشاهده شود.
این فوق تخصص خون و انكولوژی اطفال افزود: درافراد مسنی كه تنها زندگی می كنند و یا در آسایشگاه های خیریه و سالمندان هستند به علت بدغذایی یا اختلالات تغذیه ای، ممكن است كم خونی مشاهده شود و به خصوص افرادی كه از سلامت دهان و دندان برخوردار نیستند معمولا به اندازه كافی آهن دریافت نمی كنند.
دكتر نوربخش ضایعات دهان و گوشه لب ها و یا ناخن های قاشقی را از بارزترین نشانه های بالینی بیماری آنمی عنوان كرد.
كارشناس مسئول تغذیه مركز بهداشت چهارمحال و بختیاری نیز در این خصوص در گفت و گو با گزارشگر ایرنا اظهار داشت: نوشیدن چای و قهوه بلافاصله بعد از غذا باعث كاهش جذب آهن غذا می شود بنابراین باید حدود یك ساعت قبل و بعد از غذا از مصرف این نوشیدنی ها خودداری كرد.
'عنایت الله كلیج ' گفت: به افرادی كه عادت به خوردن چای و قهوه بعد از غذا دارند توصیه می شود حتی المقدور چای كمرنگ بنوشند.
وی ادامه داد: كمبود ویتامین C در بدن باعث می شود آهن موجود درغذا به صورت كامل جذب نشود و مصرف نان هایی كه در تهیه آن ها از جوش شیرین استفاده شده نیز جذب آهن همان غذا را كاهش می دهد.
كلیج مصرف و استنشاق مواد شیمیایی نظیر تینر، وایتكس و استفاده بیش ازحد از رنگ موهای شیمیایی، آلودگی هوا و كمبود اكسیژن، رژیم غذایی نامناسب و تخریب گلبول های قرمز كه ممكن است ناشی از اختلالات فیزیولوژیكی، پاتولوژیكی و تغذیه ای باشد را از دیگر عوامل موثر در بروز كم خونی دانست.
این كارشناس مسوول تغذیه مركز بهداشت چهارمحال و بختیاری تصریح كرد: تركیبات موجود در زردآلو نظیر آهن، پتاسیم و ویتامین ها بر ساخت هموگلبین موثر است و مخلوط آب ریشه ی چغندر و آب هویج نیز علاوه بر ساخت گلبول قرمز و تقویت خون در درمان كم خونی و تجدید نیروی حیاتی بدن بسیار مفید است.
كلیج پیاز، كاهو، میوه های خشك نظیرهلو، آلوی خشك، كشمش، مویز، انجیر خشك، موز، آناناس، خرما، زیتون، جعفری، كرفس، جوانه گندم، سویا، نخود، لوبیا و میگو را از مواد غذایی حاوی آهن عنوان كرد.
وی تصریح كرد: آهن موجود در مواد غذایی حیوانی نظیر گوشت قرمز بسیار بهتر از آهن موجود در موادغذایی گیاهی جذب بدن می شود و استفاده ازجگر و غذاهای حاوی ویتامین C (آب لیموی تازه) موجب افزایش جذب آهن غذا می شود.
این كارشناس تغذیه افزود: فسفر موجود در نوشابه های مشكی مانع جذب آهن می شود و بهتراست نوشابه همراه غذا مصرف نشود و علاوه بر این، نوشابه دارای مقدار زیادی قند است كه باعث افزایش وزن افراد می شود.
كلیج خاطر نشان كرد: زنان در دوران بارداری به 30 میلی گرم آهن نیاز دارند و برای تامین این میزان آهن باید علاوه بر رژیم غذایی مناسب از قرص آهن نیز استفاده كنند.
مدیرگروه بهداشت خانواده مركز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: بر اساس نتایج بررسی تعیین میزان ریزمغذی های در كشور، كم خونی ناشی از فقر آهن در میانسالان كشور 14 درصد و در استان این میزان هفت درصد است.
دكتر'پوران خلفیان' اظهار داشت: میزان ابتلا به بیماری كم خونی ناشی ازفقر آهن در مادران باردار در كشور 15 درصد و در استان حدود 9 درصد است.
وی تصریح كرد: تا كنون غربالگری مستقیم در ارتباط با بررسی وضعیت ابتلا به بیماری كم خونی ناشی از فقر آهن در استان انجام نشده است.
به گزارش ایرنا، یكی از مهم ترین بیماری های خاموش در جهان سوم به خصوص ایران فقر آهن و كم خونی ناشی از آن است.
راضیه زمانی دهكردی
7364/588/
شهركرد- كم خوني ناشي از فقرآهن از بيماري هاي شايعي است كه در كشور در گروه هاي مختلف سني به دلايل مختلفي مشاهده مي شود كه يكي از مهم ترين علل ابتلا به اين بيماري استفاده از رژيم هاي غذايي نادرست است.
