تورق كودكانه هاي خاطره انگيز در زير چتري فرهنگي

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، نمایشگاه بین المللی كتاب تهران در حالی بیست و ششمین گام خود را در اردیبهشت ماه 1392 آغاز كرد كه بعد از گذر از ربع قرن از حیات تماما فرهنگی خود، كوله باری از تجربه را ره توشه افق و چشم انداز آینده خود كرده است و به پشتوانه همین پیشینه است كه امروز نام نمایشگاه كتاب تهران به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی و هنری یك كشور در عرصه كتاب نه تنها در منطقه كه در جهان به خوبی شناخته شده و طنین انداز است.

از سوی دیگر همراه شدن بخش فروش كتاب (فروشگاه) در كنار نام این نمایشگاه، فرصتی را پدید آورده است تا تمامی همراهان، علاقه مندان و شیفتگان 'یار مهربان'، تحت چتر بزرگی به نام نمایشگاه بین المللی كتاب تهران گردهمایی باشكوه و بزرگی را در ساحت یك كار فرهنگی به تجربه بنشینند.

ناگفته پیداست كه یكی از اصلی ترین ضرایب سنجش درصد رشد فرهنگی در هر كشوری بر اساس آمار مطالعه، تیراژگان كتاب ها و تنوع مضامین وموضوعات منتشر شده آن كشور در آمارهای جهانی مورد مداقه قرار می گیرد و سرانه مطالعه یكی از بزرگترین شاخص های فرهنگی در پیشرو بودن هر جامعه به شمار می آید.

بر همین اساس است كه فرهنگ سازی جهت رشد میزان علاقه مندی به كتاب و كتابخوانی در تمامی كشورهای پیشرفته جهان از سنین كودكی و نوجوانی اغاز می شود و در این راستا، عرصه تولیدات مكتوب كودك و نوجوان كه از آن به عنوان 'نشر پایه' نامبرده می شود تا حد بسیار بالایی در برنامه ریزی های كلان فرهنگی دارای اهمیت و جایگاهی بالایی است.

با توجه به همین شاخصه كلان است كه بخش ناشران كودك و نوجوان در نمایشگاه بین المللی كتاب تهران از مهمترین بخش های فرهنگی این رویداد به شمار می رود و همه ساله سالن مجزایی برای ناشران این حوزه در نظر گرفته می شود تا خانواده ها در مكان واحد و ثابتی بتوانند به خریداری آثاری اقدام ورزند كه در سایه آن علاوه بر گسترش سرانه و میل به مطالعه در فرزندان خود، زمینه رشد فرهنگی و هنری آنها را ارتقا دهند.



** چینش الفبایی ناشران كودك و نوجوان و ثمرات مثبت و منفی آن

مطابق سنوات گذشته، نمایشگاه كتاب تهران در بخش ناشران كودك و نوجوان فارغ از جنبه فعالیت حرفه ای ناشران، بر اساس حروف الفبا ساماندهی و غرفه بندی شده است و همین مساله باعث شده تا رضایت مندی و نارضایتی برخی از مخاطبان را همچون ادوار گذشته به همراه داشته باشد.

چینش غرفه ها بر اساس حروف الفبا از این نقطه نظر كه مخاطبان با پیش فرض دانستن نام ناشر مد نظر خود به راحتی می توانند به سراغ آن ناشر بروند و كتاب یا كتب مد نظر خود را فراهم آوردند، گامی مثبت است.

اما در سایه این سهولت دسترسی به نام ناشر هنوز این آسیب به قوت خود باقی است كه خانواده هایی كه قصد خرید آثار موضوعی را دارند و از ناشر یا ناشرانی كه به صورت تخصصی در آن حوزه مد نظر انها به فعالیت مشغول هستند آشنایی ندارند، باید برای یافتن آثار مد نظر خود تمامی غرفه ها را (كه البته تعداد آنها كم هم نیست) پشت سر بگذارند تا سرانجام به نیت و هدف خود دسترسی پیدا كنند.

در این میان مواردی چون انرژی پدر و یا مادر كه همراه فرزند خود به نمایشگاه آمده است یك سو و فرصت و زمانی كه برای حضور در نمایشگاه كتاب فراهم شده نیز در سوی دیگر نارضایتی برخی از مخاطبان (خانواده ها) را در كنار رضایت مندی برخی دیگر كه با ناشر و یا ناشران خاصی سر و كار دارند فراهم آورده است.

تخصیص متراژ غرفه ها به ناشران نیز از دیگر مواردی است كه با گذر و نظری كوتاه در بخش ناشران كودك و نوجوان بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران به چشم می آید.

مطابق معمول تخصیص متراژ غرفه ها به ناشران بر اساس تعداد آثار آنها در نظر گرفته شده است و در این میان متراژ غرفه برخی از ناشران آنچنان وسیع است كه ناشران كوچك تر در سالن 'كودك و نوجوان نمایشگاه كتاب' یا دیده نمی شوند یا آنچنان كه بایست و شایسته است از سوی مخاطبان جدی گرفته نمی شوند.



** گرانی كتاب های كودك و نوجوان و تلاش ناشران برای پاسخگویی

مساله گرانی كاغذ طی سال گذشته در كنار تلاش های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بازوی اجرایی آن در امر فرهنگ یعنی معاونت فرهنگی این وزارتخانه برای اختصاص یارانه كاغذ و كاستن از هزینه های چاپ و نشر از دیگر مواردی است كه باعث افزایش قیمت كتاب ها و در نتیجه كم شدن توان خرید خانواده ها برای تهیه آذوقه فرهنگی و روحی فرزندان خود شده است.

در این میان از یك سو كتاب های كودك و نوجوان به دلیل مخاطبان خاص خود نیازمند طراحی های پر رنگ و لعاب و صفحات رنگی و لبریز از تصویرسازی هستند و از سوی دیگر افزایش قیمت ها باعث شده تا ناشران نیز برای به حركت درآوردن چرخه اقتصادی كاری فرهنگی شان كمی از كیفیت كاغذ و رنگ های استفاده شده بكاهند تا هم قیمت محصولات خو را كاهش دهند و هم توان خرید آنها را برای عموم خانوارها فراهم آورند.

اما مساله جالب در سالن ناشران كودك و نوجوان بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران بحث و گفت و گوهایی است كه میان مسوولان غرفه ها با والدین كودكان درباره مسائل مختلف حوزه كتاب و كتابخوانی در می گیرد.

به عنوان مثال برخی از خانواده ها از قیمت بالای كتاب ها صحبت می كنند و از نبود آثار صوتی و منطبق با تكنولوژی روز یا همیان كتاب های الكترونیك در حوزه كودك و نوجوان انتقاد می كنند و در این میان تلاش ناشران بر توجه خانواده ها نسبت به لزوم جا انداختن فرهنگ مطالعه در بین كوكان و توضیحات آنها در راستای دلایل گرانی محصولات شان از حاشیه هایی است كه گاهی پر رنگ تر از اصل داستان، یعنی خرید مساله كتاب جلوه می كند.



** ویترین بزرگی به نام نمایشگاه

در كنار فراز و فرودهایی كه حوضه ناشران در نمایشگاه بین المللی كتاب تهران با خود به همراه دارد اما این نكته از هر مساله دیگری حائز اهمیت است كه به دلیل كمبود ویترین مناسب برای كتاب های عرضه شده در بازار نشر و معرفی آنها به خانواده، حضور ناشران در نمایشگاهی به وسعت كتاب تهران در همان بازه زمانی محدود خود، این فرصت را به وجود می آورد تا تمامی ناشران محصولات خود را بی واسطه در محیطی فرهنگی و آرام پیش روی مخاطبان قرار دهند.

در این میان مخاطبانی كه از راه های دور كشور خود را با زحمت فراوان به نمایشگاه بین المللی كتاب تهران و غرفه ناشران كودك و نوجوان رسانده اند بیش از بقیه خوشحال هستند كه با وجود كمبود كتاب فروشی در استان و شهرستان هایی محل سكونت آنها، چتر بزرگی چون نمایشگاه كتاب تهران این فرصت را برای آنها به وجود آورده است كه بتوانند برای فرزندان خود، آثاری كه به رشد فرهنگی آنها و در نتیجه رشد فرهنگی جامعه كمك می كند را بدون واسطه و البته با تخفیف های مناسب فراهم كنند.



** بی توجهی سالن ناشران كودك و نوجوان به مخاطبان هدف خود

یكی از آسیب هایی كه در سالن ناشران كودكان و نوجوان بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران به چشم می خورد بی توجهی مسوولان این سالن و حتی غرفه داران برای اختصاص فضایی به كودكان و نوجوانان برای گردهمایی، مطالعه دسته جمعی و تورق كتاب هایی است كه در سایه آن بتوانند با سلیقه و علاقه خود به انتخاب كتاب های مدنظر و منطبق با روحیه خود بپردازند.

این مساله در حالی در گام بیست و ششم نمایشگاه كتاب تهران به وقوع پیوسته است كه در ادوار پیشین محلی برای كودكان و نوجوانان توسط مسوولان این سالن و برخی از غرفه داران در نظر گرفته شده بود تا كودكان و نوجوانان در آن محل در كنار بازی و سرگرمی بتوانند كتاب های موجود را تورق كنند و در سایه همفكری و خرد جمعی كودكانه خود كتاب یا كتاب های مدنظرشان را انتخاب و به كمك خانواده هایشان خریداری كنند.

همه اینها در شرایطی است كه اختصاص چنین فضایی به برنامه ریزان و متولیان اصلی فرهنگ و هنر و به ویژه دلسوزان كتاب و كتابخوانی این فرصت را می داد تا با تهیه وتولید برنامه های فرهنگی هر چه بیشتر بتوانند كودكان و نوجوانان را با 'یار مهربان' آشتی دهند و شرایط افزایش میل به مطالعه و كمك های حضور كتاب در رشد فرهنگ و هویت اجتماعی و فردی آنها را فراهم آورند.



** نكته مثبت و اقدام ارزنده مسوولان

در كنار نواقص و آسیب هایی كه به آنها اشاره شد، یك نكته بسیار مثبت و ارزنده در سالن ناشران كودك و نوجوان بیش از هر مساله ای چشم و گوش حاضران در آن محل را به خود جلب می كند و آن تبلیغات مناسب فرهنگی برای افزایش میل كتابخوانی در مخاطبان هدف این بخش از نمایشگاه كتاب است.

در سالن كودك و نوجوان امسال نمایشگاه كتاب، سرودها و آهنگ های شادی به شكل پیوسته برای كودكان و نوجوانان پخش می شود كه مضمون تمامی آنها بر اهمیت مطالعه در رشد و تعیین كیفیت زندگی كودكان و نوجوانان اشاره می كند و در این میان گاهی شاهد تكرار نوای آن آهنگ ها و یا اشعار پخش شده بر لبان كودكان و نوجوانان حاضر در این سالن است كه تصاویر بسیار بدیع و دلچسبی را در خاطر هر رهگذر و یا حضور فعال هر مخاطب در این بخش از نمایشگاه ثبت می كند.

همچنین حضور مسوولان و ناظران برای جلوگیری از شیطنت برخی از مبلغان محصولات خوراكی و آشامیدنی در سالن ناشران كودك و نوجوان و تلاش برای معرفی كتاب به عنوان بهترین و سالم ترین اطعمه و اشربه كودكان و نوجوانان از جمله اقداماتی است كه علاوه بر اثبات كار كارشناسی شده در این امر نوید بخش درایت مسوولان در زمینه معرفی هر چه بیشتر كتاب به فرزندان و آینده سازان ایران اسلامی و انقلابی است.

بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران تا 21 اردیبهشت ماه در مصلی تهران بر پا است.

از: امین خرمی

فراهنگ(5)**9266**1588