سبزوار با آثارتاريخي فراوان مسافران تابستاني را به سوي خود فرا مي خواند

به گزارش ایرنا، این شهرستان دارای جاذبه های طبیعی فراوان و محلی مناسب برای بازدید مسافران و گردشگران است.

بیشتر بناهای تاریخی و باستانی این دیار مربوط به پیش از تاریخ، قبل و بعد از اسلام و نیز تاریخ معاصر است و به گفته برخی كارشناسان، قابلیت تبدیل به قطب مهم گردشگری و تفریحی در شرق كشور را دارد.

یكی از بناهای تاریخی سبزوار مصلی تاریخی این شهر است كه یكی از زیباترین ابنیه بجا مانده از حكومت سربداران است.

مردم سبزوار از دیرباز برای برگزاری نمازهای عیدین فطر و قربان، نماز جمعه و نماز استسقا به این مصلی كه قدیمی ترین مصلی خراسان رضوی است می رفتند.

این بنا از ابنیه عهد صفویه با زیربنای 242 متر است كه فضایی در حدود یك هكتار در اطراف آن قرار دارد.

سقف این مصلی بسیار ماهرانه ساخته شده و 11 متر ارتفاع دارد و ظرافت، مهارت و كارهای ضربی جناغی آن در سایر ابنیه خراسان كمتر دیده می شود.

یخدان های قدیمی هم بخشی از آثار تاریخی سبزوار است.

ایجاد بناهایی از قبیل یخدان و آب انبار در این شهرستان به دلیل كویری بودن، داشتن تابستانهای گرم و نیاز مردم به مصرف آب خنك، ضروری بوده است.

سبزوار در گذشته دارای چندین مجموعه یخدان بوده كه اینك از كل آنها، 9 یخدان به طور پراكنده در حاشیه جنوب شهر باقیمانده است.

ویژگی معماری یخدان ها طوری است كه انبارهای یخ پایین تر از سطح زمین واقع شده و در روی آن گنبد رفیع و ضخیمی از آجر و خشت قرار دارد.

این مجموعه متعلق به دوره قاجاریه می باشد و در فهرست ملی ایران به ثبت رسیده است.

میدان كارگر سبزوار نیز میزبان یكی از زیباترین مجموعه های گردشگری و تاریخی كشور می باشد.

در این مجموعه گردشگری تاریخی آثاری از جمله آرامگاه اسرار، مدفن فیلسوف بزرگ مشرق زمین، حاج ملا هادی سبزواری، كاروانسرای تاریخی حاج فرامرز خان كه اینك با تغییر كاربری به موزه مردم شناسی سبزوار تغییر یافته است، آرامگاه امین التجار مشهدی، آرامگاه بقراط، مدفن یكی از طبیبان حاذق سبزوار در عصر قاجاریه كه دستی در عرفان و ادب فارسی نیز داشته است مشاهده می شود.

یكی از مزارهای نورانی و ملكوتی در شهر سبزوار، مقبره حكیم حاج ملا هادی سبزواری است.

این آرامگاه در ضلع جنوب غربی میدان كارگر واقع شده كه به دستور 'یوسف مستوفی الممالك' ساخته شده است.

بر روی این آرامگاه صندوق چوبی سبز رنگی قرار داشت كه اكنون به سنگ مرمر سفید مبدل گشته و تمام بنای این آرامگاه آجری و مساحت زیربنای آن 370 متر مربع است و سقف گنبد و چهار ایوان آن نیز در سالهای اخیر آیینه كاری شده است.

در محوطه این مكان از نزدیكان حكیم همچون ملا محمد سبزواری (فرزند ارشد حكیم) و حاج شیخ ولی الله اسراری و تنی چند از علما و بزرگان دفن شده اند.

آرامگاه ملا حسین واعظ كاشفی نیز در خیابان شهدای سبزوار، تلفیقی از معماری كهن ایرانی با اسلوب و روش های جدید است.

این آرامگاه متعلق به مولانا كمال الدین مشهور به واعظ سبزواری متوفی به سال 910 هجری قمری می باشد.

وی از فضلای نامی اواخر عهد تیموری است و با سلطان حسین میرزا بایقرا و امیر علی شیر نوایی معاصر بوده است.

كاروانسرای فرامرز خان هم در جبهه غربی میدان زند (كارگر) سبزوار یكی دیگر از آثار دیدنی سبزوار است.

این كاروانسرا به استناد وقف نامه موجود در سال 1291 هجری قمری توسط حاج فرامرز خان سبزواری برای استفاده زائرین حضرت امام رضا (ع) در كنار شاهراه سبزوار - مشهد ساخته شده است.

ورودی این رباط از بخش جنوبی و از طریق یك هشتی به ایوان جنوبی منتهی می شود.

صحن رباط روباز بوده و علاوه بر چهار ایوان اصلی غرفه هایی نیز مشرف به صحن در آن ساخته شده و در انتهای غرفه ها حجره هایی تعبیه شده و در پشت اتاق شمالی، شرقی و غربی، سالن های طویل برای مال بند یا طویله در نظر گرفته شده است.

مسجد قدیمی پامنار در مركز شهر سبزوار در خیابان بیهق این شهر، از جمله آثار دیدنی این شهرستان است.

بنابر قول مشهور این مسجد به سال 266 هجری قمری در زمان خلافت المعتمدبالله عباسی به همت پیرزنی مومنه و نیكوكار بنا شده و مسجد آدینه بیهق نیز نامیده می شده است.

مسجد مزبور در سال 317 هجری قمری توسط امیر ابوالفضل بازسازی شده و در عهد امرای سربدار، مسجد جامع این شهر بوده است.

مساحت فعلی مسجد پامنار در حدود 934 متر مربع است، مناره مسجد نیز پنج متر ارتفاع دارد كه برفراز آن كتیبه ای با خط كوفی وجود دارد.

یكی دیگر از بناهای با ارزش سبزوار مسجد جامع است كه قدمت آن به حدود نیمه دوم قرن هشتم هجری می رسد و به دست خواجه علی موید، حاكم سربداری ساخته شده است.

این مسجد در ضلع جنوبی خیابان بیهق سبزوار، تقریبا روبروی مقبره امامزاده یحیی (ع) قرار گرفته و مساحت آن چهارهزار متر مربع است و زیربنای آن 2835 متر مربع می باشد.

مسجد مزبور دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است كه تغییر نكرده و اصالت خود را حفظ كرده است.

ایوان جنوبی از بناهای دیگر مسجد زیباتر و مهم تر است و دارای دو مناره آجری می باشد.

ایوان شمالی نیز آجری است و 14 متر ارتفاع دارد و دو مناره كوتاه و كوچك بر بالای آن دیده می شود كه از راهرو چپ و راست این ایوان برای ورود و خروج استفاده می شود.

مقبره امامزاده یحیی (ع) معروف ترین زیارتگاه مذهبی در سبزوار نیز در مركز این شهر در تقاطع خیابان بیهق و خیابان اسرار قرار گرفته است.

این بقعه متبركه كه به احتمال بسیار در قرن ششم هجری قمری ساخته شده است در آغاز بنایی ساده با چهار غرفه داشته كه بعدها به آن ایوان، مناره و اتاق هایی اضافه كرده اند و داخل حرم با كاشی كاری، سنگ كاری، آینه كاری و گچ كاری تزئین شده است.

گنبد این بقعه 14 متر بلندی دارد و ارتفاع مناره های آن 29 متر است.

علاوه بر آن دو مناره كوچك نیز در دو طرف گنبد و جود دارد و ضریح حرم نیز از جنس نقره است و همچنین در اطراف حرم عده ای از علمای ربانی و مومنین سبزوار دفن شده اند.

در ضلع جنوبی خیابان طبرسی سبزوار هم بقعه متبركه امامزاده شعیب قرار دارد كه در گذشته این محل گورستان عمومی و خارج از حصار و باروی شهر بوده است.

حرم این بقعه دارای چهار ایوان كوچك در چهار طرف است و تمام دیواره حرم و ایوان ها آینه كاری شده و ضریح امامزاده در وسط قراردارد.

این ضریح بسیار زیبا از نقره ساخته شده و ستون های آن مطلا می باشد و دو مناره و گلدسته به بلندی 25 متر یكی در شمال غربی و یكی در جنوب شرقی صحن این بقعه وجود دارد.

بنای این مزار احتمالا مربوط به عهد صفویه بوده و تمام بنا در داخل گنبد و ایوان ها نوسازی شده است.

بازارچه قدیمی سبزوار هم از مكان های دیدنی است كه در مركز شهر قرار دارد.

سبزوار به دلیل تجاری بودن دارای بازارهای متعددی بوده است كه اینك فقط بازار سرپوش و حاج زمان باقی مانده است.

این بازار در امتداد بازار حاج زمان بوده ولی به دلیل احداث خیابان بیهق این دو بازار از همدیگر فاصله گرفته اند.

بازار سرپوش حدود 140 متر طول دارد و در مجموع 9 مسیر ورودی و خروجی دارد كه چهار خروجی آن مربوط به خیابان اسرار و سه خروجی مربوط به سراهای دو در ، پنبه ای ها و هاشم آبادی، یك خروجی به راسته قناد ها و خروجی آخر كه در واقع مسیر اصلی بازار می باشد مربوط به خیابان بیهق می باشد.

بازار سرپوش 85 حجره و مغازه دارد كه اغلب به كار طلا فروشی و پارچه فروشی مشغول هستند این مجموعه اخیرا به ثبت رسیده است.

یكی دیگر از بناهای تاریخی سبزوار، حمام قیصریه است كه یكی از چندین حمام قدیمی موجود در سبزوار می باشد كه در كنار راسته بازار قدیم قرار دارد.

این بنا در مجاورت بناهایی چون مدرسه فخریه، سرای حقیران و محله كلاه فرنگی می باشد.

بنای مزبور از چند سال پیش كه عملكرد اصلی خود را از دست داد متروك شده بود تا اینكه مالكین بنا با همكاری اداره میراث فرهنگی سبزوار قسمتی از بنا را احیا و تبدیل به سفره خانه سنتی قیصریه كرده اند.

این بنا متعلق به دوره قاجاریه می باشد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بازار حاج زمان هم كه به 'حاج زمان' معروف است به همراه سرای پشت بازار توسط حاج زمان ساخته و وقف شده است.

بنای بازار حاج زمان در كنار آرامگاه امامزاده یحیی (ع) و روبروی بازار سرپوش سبزوار قرار گرفته است.

راسته بازار به وسیله طاق و چشمه پوشش داده و در انتهای راسته هشتی قرار گرفته است كه طاق گنبدی بزرگی دارد و در انتهای آن سرای حاج زمان قرار دارد كه در واقع انبار حجره های بازار می باشد.

این بنا نیز متعلق به دوره قاجاریه می باشد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آتشكده آذربرزین مهر شهرستان داورزن هم از دیگر مكان های دیدنی است كه در میان ارتفاعات شمالی روستای ریوند واقع شده و بنای برجای مانده از یك مجموعه معماری متعلق به دوره ساسانی است.

بر اساس شواهد معماری و موقعیت مكانی این اثر سنگی می تواند آتشكده ای از همان دوران باشد.

این پدیده معماری مشتمل بر یك چارتاق و ورودی آن از جبهه شرقی است كه از آن طریق با تالار پیرامون چهار طاق مرتبط می شود.

در چهار كنج بنا چهار گوشواره برای استقرار گنبدی بر روی آن ایجاد شده است كه این گوشواره ها با كاخ سروستان و قصر شیرین قابل مقایسه می باشند. كاروانسراهای بین راهی، منار خسروگرد، خانه های قدیمی، تپه های تاریخی هم از جمله بناهای با ارزش سبزوار هستند./4

7499 /664