تابو عرب ها شکسته شد/ نگاهی به سفر پادشاه اردن به بغداد
..................................................
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/05/22
..
بغداد - بعد از پنج سال از سقوط رژیم دیکتاتوری صدام حسین درعراق بالاخره
ملک عبدالله دوم پادشاه اردن به عنوان اولین رهبر یک کشور عربی عصر دیروز
سه شنبه سرزده به بغداد رسید و بعد از چهار ساعت، آن را ترک کرد.
بسیاری از کارشناسان و رسانه های عراقی دیدار چهارساعته ملک عبدالله
دوم از بغداد در قیاس با پنج سال دوری را منصفانه ندانستند، اما تاکید
کردند که دست کم این سفر تابوی عرب ها را در خصوص تعامل با نظام جدید
حاکم بر عراق شکسته است.
;160# کشورهای عرب در طول پنج سال گذشته، با تحولات سیاسی و بنای حکومت
در عراق به دلایل مختلفی از جمله تهدید بالقوه ای که از نظام جدید حاکم بر
عراق بر دولت های خود احساس می کردند و شاید نوعی وفاداری که به رژیم
سابق داشتند، با این نظام تعامل سردی نشان داده اند.
با وجودی که کشورهای غیرعربی منطقه از جمله ایران، ترکیه و دیگر
کشورهای خارجی سفارتخانه های خود را در بغداد فعال کرده اند، اما عرب ها
که قرابت قومی با طیف اکثریت جامعه عراق دارند، هنوز از این امر امتناع
می کنند امری که باعث گله گی و انتقاد مکرر دولتمردان عراق از اعراب شده
است.
اعتقاد دولت و کارشناسان در عراق بر این است که توانمندی ای که دولت
در یک سال اخیر در برخورد با عوامل ناامنی نشان داده و موفقیت هایی که در
این زمینه درمناطق مختلف عراق کسب کرده، باعث چرخش در مواضع اعراب نسبت
به بغداد شده است.
به اعتقاد کارشناسان، بسیاری از کشورهای عربی به این باور رسیده اند
که باید موجودیت نظام جدید حاکم بر عراق را به رسمیت بشناسند پیش از این
که فرصت را از دست بدهند.
در این راستا کشورهایی مانند سوریه و امارات متحده عربی با وجود مانع
تراشی عربستان سعودی که همچنان با سردی با نظام حاکم برعراق تعامل می کند
، روابط خود را با بغداد از سرگرفته اند.
اردن سومین کشور عربی است که اکنون می کوشد مناسبات طبیعی خود را با
بغداد از سرگیرد و انتظار می رود مغرب، الجزایر، کویت، بحرین و مصر نیز
در آینده نزیک همین خط مشی را دنبال کنند.
همزمان با سفر ملک عبد الله دوم به بغداد، رسانه های عراق امروز خبری
منتشر کرده اند که حاکیست شش کشور اردن، امارات متحده عربی، مغرب، بحرین،
کویت و الجزایر در دو ماه آینده سفارتخانه های خود را به طور رسمی در
بغداد بازگشایی می کنند و قبل از آنها سوریه، گوی سبقت را در این زمینه
از کشورهای عربی ربوده است.
اما چرا ملک عبدالله اولین رهبر عربی است که تابوی سفر به بغداد پس از
سرنگونی صدام حسین را شکسته است ؟ اقتصاد اردن همواره متکی به نفت عراق
بوده و درمقابل اردن درطول 13 سال تحریم های اقتصادی بر عراق، دروازه این
کشور به جهان خارج بوده و کمک های غذایی و دارویی از این کشور به عراق
سرازیر می شد.
هر چند اردن مهمترین حامی رژیم صدام بود و امروز بسیاری از اعضای
خانواده صدام و مخالفان جدید روند سیاسی عراق در امان به سر می برند و
اردن از کشورهای حامی تروریسم در عراق به شمار می رود، اما مناسبات
بغداد و امان به گونه ای است که این دو کشور همسایه نمی توانند از یکدیگر
چشم پوشی کنند.
از طرفی جایگاه روبه رشد اردن در بین کشورهای عرب باعث شده است که
امان امروز به نامزد اصلی عادی سازی روابط بین عراق با جهان عرب مطرح شود
گزارش ها حاکیست که اردن می کوشد که اکنون نقش واسطه را در طبیعی
سازی روابط بین عراق و جهان عرب ایفا کند.
منابع عراقی امروزخبری فاش کرده اند که حاکیست ملک عبدالله دوم در
دیدار بانوری المالکی نخست وزیر عراق حامل پیام وساطت کشورهای عرب برای
از سرگیری روابط بین اعراب و عراق بوده است .
کارشناسان انتظار دارند که بعد از سفر پادشاه اردن، کشورهای دیگر عربی
از امان پیروی کرده و برای از سرگیری مناسبات طبیعی خود با بغداد، به
عراق سفر کنند.
هرچند رسانه ها سفر ملک عبدالله دوم را به بغداد، نشانه صفحه ای تازه
از روابط عراق با جهان عرب دانستند، اما همان طور که عادل عبدالمهدی
معاون رییس جمهوری عراق گفته است، این سفر حامل پیام های مختلفی می باشد.
با توجه به این که اردن مهمترین همپیمان آمریکا در بین کشورهای عرب
است، برخی رسانه های غیرعراقی، سفر ملک عبدالله دوم را با فشارهای آمریکا
بر امان برای حضور در عراق مرتبط دانستند.
آمریکا در طول ماه های گذشته تبلیغات گمراه کننده زیادی به راه
انداخته با این عنوان که اگر عرب ها صحنه را در عراق خالی بگذارند، ایران
جای آنها پر خواهد کرد.
بنابر این برخی از جمله حسین فلوجی از جبهه توافق عرب های سنی در مجلس
نمایندگان عراق، این سفر را در چارچوب این نگرانی ها دانسته است .
وی شب گذشته به تلویزیون محلی الشرقیه گفت، با حضور کشورهای عرب،
توازن قوا در داخل عراق بین اعراب و ایران ایجاد می شود و از طرفی خلاء
ناشی از غیبت عرب ها با حضور ایرانی ها پر نمی شود.
اما این عده فراموش کرده اند که جمهوری اسلامی ایران از بیشترین
منادیان حضور اعراب در عراق است و محمود احمدی نژاد رییس جمهوری اسلامی
ایران در سفر دو روزه ای که به بغداد داشت ، بدون هیچ قید وشرطی کشورهای
عرب را به حضور درعراق فراخواند.
برخی نیز سفر ملک عبدالله دوم را هرچند ازحیث غیرمنتظره بودن
وشتابزدگی به سفرهای رییس جمهوری آمریکا به بغداد شبیه می دانند، اما
معتقدند، طیف سیاسی عرب های سنی را بیش از هر طیف دیگر سیاسی در عراق
خرسند کرد.
طیف های سیاسی شیعه و کرد درعراق در طول پنج سال گذشته عرب های سنی را
به خاطر دفاع بیدریغ شان از کشورهای عرب و چشم پوشی آنها از آنچه تعامل
سوء این کشورها با نظام جدید حاکم بر عراق می خواندند، مورد انتقاد قرار
می دادند.
اردن و دیگر کشورهای عرب امروز می کوشند صفحه ای تازه از مناسبات را
با بغداد از سرگیرند که مبتنی بر احترام متقابل و دخالت نکردن در امور
داخلی عراق است و همین امر باعث مباهات طیف سیاسی عربهای سنی شده زیرا آن
را به منزله حمایتی برای خود در رقابت با دیگر طیف های سیاسی داخلی عراق
می دانند.
امان کوشیده است که از برجسته سازی این مساله بکاهد و در بیانیه ای که
امروز به نقل از ملک عبدالله دوم صادر شده، گفته است که اردن به فاصله
یکسانی از همه طیف های مردم عراق می ایستد.
وی دراین بیانیه که خبرگزاری دولتی البترا اردن منتشر کرد، تاکید نمود
که وحدت همه طیف های سیاسی عراق اعم از شیعه ، سنی و کرد تنها راه
برای سازندگی عراقی متحد و دارای حاکمیت وقادر به خدمت رسانی به ملت اش و
جهان عرب است.
بخش دیگری از اهداف سفر، مرتبط به روابط دوجانبه عراق و اردن است که
نفت در آن نقش محوری دارد.
روزنامه دولتی الصباح عراق امروز نوشته است که دو طرف عراقی و اردنی
توافق کردند که بغداد همچنان به کمک های نفتی خود به امان ادامه دهد و
توافق شده است که قیمت فروش نفت به اردن 22 دلار برای هربشکه کاهش پیدا
کند.
این در حالیست که در توافقنامه سابق بین بغداد و امان، مقرر شده بود
که روزانه 10 هزار بشکه نفت از طریق کرکوک به اردن با کاهش قیمت ویژه 18
دلار برای هر بشکه ، فروخته شود.
عراق مهم ترین تامین کننده نفت اردن به شمار می رود و قطع امدادات
نفت عراق درسال 2003در نتیجه مشکلاتی که در روابط دو کشور و اصرار عراق بر
تجدید نظر در توافقنامه زمان رژیم صدام، ضربه سنگینی به اقتصاد اردن زد.
در جریان سفر نخست وزیر عراق به امان در سال 2006 ، توافقنامه سابق
که از زمان رژیم صدام امضا شده بود، دوباره مورد بازنگری قرار گرفت و
مقرر شد در یک سقف زمابندی مشخص ، نفت با قیمت های ویژه به اردن فروخته
شود.
با امضا این توافقنامه، اردن نیز بعد از مدتی نخست وزیر خود را به
بغداد اعزام وسفیر جدید خود را دربغداد معرفی کرد تا به این ترتیب در
ازای فروش ویژه نفت به اردن ، امان روابط طبیعی خود را با عراق از سرگیرد
براساس بیانیه نخست وزیرعراق بعد از دیدار با ملک عبدالله ، مساله
توسعه روابط دوجانبه ، افزایش سفرهای مسوولان بین دو کشور ، تشویق بخش
خصوصی برای سرمایه گذاری درعراق و توسعه روابط اقتصادی از محورهای مهم
گفت و گو بین دو طرف بود.
نخست وزیر عراق گفت و گوها با پادشاه اردن را صریح، شفاف و مثبت
خوانده و گفته است که در این گفت وگوها تحولات عراق و موفقیت هایی که
اخیرا در صحنه سیاسی و امنیتی عراق اتفاق افتاده و آمادگی عراق برای شروع
سازندگی و عمران بحث شد.
ملک عبدالله دوم نیز درمقابل حمایت کامل اردن رااز دولت عراق اعلام
کرده و گفته است که عراق همواره پشتیبان مسایل جهان عرب خواهد بود و بر
ضرورت همکاری تمامی کشورهای عرب با عراق در این برهه تاکید کرده و گفته
است که وجود یک عراق قوی ، منبع قدرتی برای تمامی اعراب است .
ملک عبدالله در مدت چهارساعته حضور خود در بغداد، تنها با نوری
المالکی نخست وزیر و عادل عبدالمهدی معاون اول رییس جمهوری عراق دیدار
کرد.
او دردیدار با عادل عبدالمهدی نیز اوضاع عمومی عراق را بررسی و
برحمایت مجدداز دولت عراق تاکید کرد وامنیت وثبات درعراق را بخشی ازامنیت
و ثبات در جهان عرب دانست .
نخست وزیر، وزیرامورخارجه ، رییس دفتر پادشاهی اردن و رییس سازمان
امنیت اردن ملک عبدالله دوم را در این سفر همراهی کردند.
همچنین دفتر ریاست جمهوری عراق امروز اعلام کرده است که ملک عبدالله
با جلال طالبانی رییس جمهوری عراق که اکنون برای انجام درمان وعمل جراحی
زانوی پا در آمریکا به سر می برد، تماس تلفنی گرفت و حال او را جویا شد.
به نوشته بیانیه ، ملک عبدالله دوم ابراز امیدواری کرده است که به
زودی طالبانی را از نزدیک ببیند.
سفر عبدالله دوم به بغداد در حالیست که پیشتر قرار بود او در هشتم
جولای به عراق سفرکند، اما در آخرین لحظات این سفر از پیش اعلام شده به
دلیل آنچه امنیتی ذکر شد، لغو شد تا سفر دیروز دوشنبه به طور سرزده انجام
شود.
در هرحال ، کارشناسان ، سفر عبدالله دوم به بغداد را نمره مثبت دیگری
در کارنامه دولت مالکی می دانند که توانست به کشاندن پادشاه اردن به
شماره 161 ساعت 13:55 تمام
