'آب' ، ثروت‌ طلايي تاجيكستان

به گزارش ایرنا ، دهه های 1920 تا 1930 میلادی كه تقسیم كنندگان مغرض نظام كمونیستی ،سرزمین های جمهوری های شوروری منحله راناعادلانه تقسیم كردند اگر می دانستند كه چه ثروث طبیعی و بكری در این تقسیم بندی ها نصیب این كشور فارسی زبان می شود شاید هرگز سرزمینی به نام تاجیكستان را به رسمیت نمی شناختند و آن را به مناطق دیگر ملحق می كردند.

امروزه اگر بسیاری از كشورهای منطقه به خصوص همسایگان تاجیكستان به منابع نفت و گاز خود می بالند،اما تاجیكستان از منابع سرشار آب به مثابه 'طلای روان' برخوردار است.

تاجیكستان كوهستانی و سرسبز با بارندگی فراوان دارای رودخانه های فراوانی است . شمار رودهایی كه طول آنها از 10 كیلومتر تجاوز می‌كند به 947 میرسد. در مجموع طول رودخانه های تاجیكستان بیش از 28 هزار كیلومتر است.

همچنین در این كشور بیش از یكهزار و 300 دریاچه و مرداب وجود دارد.

تاجیكستان یكی از كشورهای صاحب مقام در منابع و ذخایر آب در منطقه و جهان است و به گفته 'حاتم دولت علی حاتم اف' سفیر تاجیكستان در ایران ، این كشور هشت میلیون نفری با 143 هزار كیلومتر مربع مساحت، 64 درصد منابع آبی آسیای مركزی را در اختیار دارد و در جهان نیز در جایگاه سوم قرار دارد.

بزرگترین دریاچه آب شیرین عمیق جهان موسوم به 'آب بند سریز' در تاجیكستان واقع شده كه با 56 كیلومتر مربع مساحت و با ژرفای حدود 500 متر خود به تنهایی قادر به تامین آب شرب و انرژی برق آسیای میانه و خاورمیانه است.

این دریاچه كه حدود یكصد سال پیش به خاطر وقوع یك زلزله در ارتفاعات شكل گرفت و اكنون نیز این نگرانی وجود دارد كه ممكن است باز در اثر زلزله ای دیگر فرو ریزد و جان میلیون ها نفر از چند كشور مجاور را به خطر اندازد، پیشنهاد شده است كه نیروگاههای آبی در این مكان احداث شود و همچنین آب آن از طریق لوله كشی به كشورهای كم آب انتقال یابد.

این منابع و ظرفیت های عظیم 'طلای روان' در تاجیكستان در حالی است كه به گفته یك مقام دیپلماتیك این كشور ، میزان استفاده كلی از این منابع آبی به خاطر نبود سرمایه لازم فقط پنج درصد است.

به عقیده كارشناسان چنانچه فقط از 50 درصد این ظرفیت منابع آبی تاجیكستان بهره برداری شود ضمن اینكه مشكل آب شرب و انرژی برق كشورهای منطقه و خاورمیانه رفع خواهد شد ، اقتصاد تاجیكستان شكوفا و به كشوری ثروتمند با درآمد سرانه بالاتغییر جایگاه خواهد داد.

از همین لحاظ است كه مسوولان این كشور در تكاپوی حمایت بین المللی برای سرمایه گذاری در این منابع عظیم آب های زلال و شیرین هستند.

امام‌علی رحمان رییس جمهوری این كشور بارها به اهمیت سرمایه گذاری در منابع آبی این كشور تاكید كرده است و سرانجام هم اهمیت موضوع آب در تاجیكستان مورد پذیرش جامعه جهانی قرار گرفت.

سفیر تاجیكستان می گوید با موافقت سازمان ملل زمینه برگزاری كنفرانس بین‌المللی آب در اواخر مرداد سال جاری در شهر دوشنبه فراهم شده است.

حاتم علی اف هدف از برپایی كنفرانس بین‌المللی آب را مساعدت و همكاری فرا مرزی بین كشورها عنوان كرد و افزود: برای منفعت اقتصادی كه تاثیر آن به خارج از مرزهای ما هم خواهد رسید و برای تامین ثبات انرژی منطقه در آینده این كنفرانس را برگزار خواهیم كرد و سندی را هم به امضا خواهیم رساند.

تاكنون 16 كشور آمادگی خود را برای حضور در این كنفرانس اعلام داشته اند و 23 تیم كارشناسی هم برای این كنفرانس تشكیل شده است.معاون دبیركل سازمان ملل، دبیر كمیته اجرایی سازمان ملل، مدیركل یونسكو، دبیركل هواشناسی از جمله اشخاصی هستند كه در كنفرانس بین‌المللی آب در شهر دوشنبه حضور می‌یابند.

تاجیكستان تاكنون خود برای استفاده از این منابع آبی تلاش هایی بعمل آورده است . تولید برق می‌تواند اقتصاد تاجیكستان را متحول نماید از این رو در 22 سال گذشته 221 نیروگاه كوچك در نقاط مختلف كشور احداث شده اما این نیروگاهها هنوز نتوانسته اند كمبود برق را در خود این كشور هم برطرف كند.

تاجیكستان در نخستین حمایت فرامرزی دست كمك به سوی كشور برادر خود ایران دراز كرد و ایران نیز نیروگاه بزرگ سنگ توده 2 را با دو توربین در این كشور احداث كرده است. توربین اول این نیروگاه پارسال افتتاح شد و میزان زیادی از مشكل برق این كشور را مرتفع كرد و توربین دوم هم آماده افتتاح شده است.

ایران در نظر دارد نیروگاه بزرگ عینی را نیز در شمال این كشور احداث كند.

برغم سرمایه گذاری جمهوری اسلامی ایران برای احداث این نیروگاهها اما مقامات تاجیك می گویند از كشور برادر و دوست خود انتظار داریم میزان سرمایه گذاری های خود در منابع آبی تاجیكستان را افزایش دهد.

نیروگاه سنگ توده 1 هم كه در زمان شوروی سابق شروع شده بود بعد از استقلال این كشور توسط روسیه تكمیل شد.

طرفی ایرانی نیروگاه سنگ توده 2 را در كوتاهترین زمان ممكن تحویل تاجیكستان می دهد ، اما روس ها بعد از گذشت 25 سال نیروگاه ساخت خود را به تاجیك ها تحویل می دهند. تاجیك ها می گویند نیروگاه ایرانی هم از كیفیت بهتری و منفعت بیشتری برای تاجیكستان برخوردار است اما نیروگاه روسی سودی برای تاجیك ها ندارد.

ساخت نیروگاه راغون بر روی رودخانه وخش در 110 كیلومتری شمال شرق دوشنبه، پایتخت تاجیكستان نیز یكی از طرح هایی است كه تاجیكستان برای بهره برداری از منابع آبی خود از سالها پیش آغاز كرده است اما به خاطر كارشكنی برخی كشورهای همسایه هنوز به نتیجه نرسیده است.

در واقع راغون اكنون به پروژه‌ای ملی برای تاجیك‌ها بدل شده است و رییس جمهوری تاجیكستان ضمن درخواست كمك های بین الملی با صدور فرمانی از شهروندان این كشور دعوت كرد كه با خرید سهام این نیروگاه حضوری فعال داشته باشند.

دوشنبه قصد دارد با احداث نیروگاههای بزرگ مثل راغون برق تولیدی خود را به كشورهای منطقه انتقال دهد و به وضعیت اقتصادی خود بهبود بخشد.

نیروگاه راغون با سد 335 متری دارای شش توربین با ظرفیت تولیدی سالیانه 131میلیارد كیلو وات ساعت است كه ساخت آن نیاز دو میلیارد و 500 میلیون دلار دارد.

آنچه مشخص است با راه‌اندازی راغون نه تنها برق تاجیكستان بلكه بخش زیادی از برق مورد نیاز دیگر كشورهای منطقه با قیمت ارزان تامین خواهد شد. در این حال این نیروگاه امنیت انرژی تاجیكستان را تامین و تضمین خواهد كرد و كمك شایانی به رشد و توسعه بخشهای مختلف اقتصادی تاجیكستان و سایر كشورهای آسیای مركزی خواهد كرد.

با توجه به تغییر اقلیم در سراسر جهان و كاهش ذخایر آب، ساخت سد و ذخیره كردن آب یك ضرورت اجتناب‌ناپذیر است و تاجیكستان در صدد است طرح‌های آبی خود را در چارچوب قطعنامه‌های سازمان ملل و حقوق بین‌المللی به انجام برساند.

تاجیكستان می‌كوشد تا بر اساس قوانین بین‌الملل با كاهش فشارهای منطقه‌ای و بین‌المللی و بهره‌گیری از قدرت‌های منطقه‌ای همچون ایران طرح های آبی خود از جمله راغون را تكمیل كند.

در این راستا مقام های این كشور تاكید كرده‌اند كه با وجود مشكلات مالی و تحمیل انواع فشارها به تلاش خود برای به سرانجام رسیدن طرح های بزرگ نیروگاههای برقابی ادامه خواهند داد.

آساق**1663**5981