عيد سعيد فطر مايه عزت و شرف امت اسلامي است

به گزارش ایرنا، به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در آستانه فرارسیدن روز عید فطر، گزیده‌ای از بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را كه در آن به تبیین و شرح فرازهای دعای قنوت نماز عید فطر پرداخته‌اند، منتشر می شود:

* عید فطر، روز عبادت و تقرّب به خدا

خداي متعال، مراسم با عظمت ماه رمضان را این‌گونه مقرّر فرموده است كه به آساني و سادگي پایان نپذیرد. در پایان این ماه - كه ماه عبادت است - روزي را قرار داده است كه روز عید باشد، روز اجتماع باشد، روز بزرگي باشد؛ برادران مسلمان به هم تهنیت بگویند؛ موفقیّتهاي ماه رمضان را قدر بدانند؛ میان خود و خدا محاسبه كنند؛ آنچه را كه در این ماه شریف ذخیره آنها شده است، براي خودشان حفظ كنند. آن روز، روز عید فطر است. لذا روز عید فطر هم اگرچه عید است؛ اما روز عبادت و توسّل و تذكّر و تقرّب به خداست كه با نماز شروع مي‌شود و با دعا و توسّل و ذكر پایان مي‌پذیرد. این روز را قدر بدانید؛ ذخیره تقوا را مغتنم بشمارید و عید فطر را بزرگ بدانید.

امروز در قنوت نماز، نُه مرتبه به خدا عرض كردید: «اللّهم اني اسألك خیر ما سألك منه عبادك الصّالحون؛ یعني بهترین چیزي را كه بندگان صالح خدا از او طلب مي‌كنند، به ما عطا كن. «و اعوذ بك مما استعاذ منه عبادك المخلصون»؛(1) و از آنچه كه بندگان مخلص خدا، به خدا پناه مي‌برند، ما نیز به خدا پناه مي‌بریم. آنچه كه شما خواسته‌اید، رضاي خداست، تقرّب به خداست، توفیق عمل براي خدا و توفیق عبودیّت الهي است. آنچه كه شما از آن به خدا پناه برده‌اید، بندگي نفس است، بندگي هوي است، بندگي غیر خداست، شرك به پروردگار است.28/10/77

* عید فطر مایه ازدیاد عزت و شرف امت اسلامی

خداوند متعال عید سعید فطر را براي امت اسلام و براي پیامبر عظیم‌الشأن مایه‌ي عزت و ذخر و شرف و كرامت قرار داد؛ «و لمحمّد صلّي اللّه علیه و ءاله ذخرا و شرفا و كرامة و مزیدا»؛ مایه‌ي ازدیاد عزت و شرف امت اسلامي و پیامبر عظیم‌الشأن است. این بسته به این است كه ما مسلمانها، با این موقعیتها و با این مناسبتها چگونه رفتار كنیم. ملتهاي مسلمان میتوانند ماه رمضان را و عید فطر را وسیله‌اي قرار بدهند براي عزت؛ نردباني قرار بدهند به سمت علوّ معنوي و مادي و عزت دنیا و آخرت. باید بیدار باشیم، باید از این موقعیتها استفاده كنیم. 29/5/91

* شكرانه نعمت الهی در ماه رمضان

نماز روز عید فطر به یك معنا شكرانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ي نعمت الهي در ماه رمضان است. شكرانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ي این ولادت جدید است. در نماز عید فطر بارها به خداوند عرض میكنیم: «ادخلني في كلّ خیر ادخلت فیه محمّدا و آل محمّد»؛ ما را به آن بهشت مصفاي ایمان و اخلاق و عمل كه این برگزیدگان را در آن جا دادي، وارد كن. «و اخرجني من كلّ سوء اخرجت منه محمّدا و آل محمّد صلواتك علیه و علیهم»؛ از آن دوزخ عمل ناشایست، اخلاق ناشایست، عقیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ي ناشایست كه این بزرگواران و عزیزان عالم خلقت را از آن محفوظ و مصون نگاه داشتي، ما را خارج كن. این هدف بزرگ را براي خودمان در روز عید فطر ترسیم میكنیم، آن را از خدا طلب میكنیم و خودِ ما هم البته وظیفه داریم، تكلیف داریم كه سعي كنیم، تلاش كنیم كه در این صراط مستقیم بمانیم. 29/6/88

* وحدت مسلمین در عید فطر وسیله كرامت و شرف پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)

نماز عید فطر هم مظهري از همین وحدت در هر نقطه‌اي از نقاط دنیاي اسلام است. لذا در این دعائي كه ما در قنوت میخوانیم؛ «الّذي جعلته للمسلمین عیدا و لمحمّد (صلّي اللَّه علیه و اله) ذخرا و شرفا و كرامتا و مزیدا»؛ براي وجود مقدس نبي اكرم این عید یك ذخیره است، وسیله‌ي شرف است، وسیله‌ي كرامت و ازدیاد مقام عاليِ متعاليِ آن وجود مقدس است. كِي این خصوصیات حاصل میشود؟ آن وقتي كه این عید، عید آشتي‌كنان دلهاي مسلمانان با یكدیگر باشد. هم در ابعاد ملي این حرف صادق است، هم در ابعاد وسیع امت اسلامي این حرف صادق است. در ابعاد ملي همچنانیكه ملت بزرگ ما در طول سالیان پس از انقلاب تا امروز تجربه كرده است، اتحاد و اتفاق كلمه، وسیله‌ي عزت اوست، وسیله‌ي قدرت اوست. 21/7/76

* پاسداشتن عزت و شوكت امت اسلام با حفظ وحدت

در دعاي قنوت نماز عید فطر مي‌خوانیم كه: «اسألك بحقّ هذا الیوم الّذي جعلته للمسلمین عیدا»؛ این روز را خداي متعال عید مسلمانان قرار داده است؛ یعني روزي كه براي مسلمانان همواره خاطره‌انگیز است: اجتماع مردم، آشنایي مردم با یكدیگر و نو كردن روز و روزگار و روش زندگي. در دنباله‌ي این جمله مي‌خوانیم كه: «و لمحمّد (صلي‌اللَّه‌علیه‌وآله) ذخراً و شرفاً و كرامتاً و مزیدا»؛ براي پیغمبر ذخیره، شرف، كرامت و مزید است؛ مایه‌ي افزایش و گسترش میراث معنوي پیغمبر است. ما امت اسلامي چه زماني مي‌توانیم این روز را به معناي حقیقي خود براي خودمان عید قرار بدهیم و براي پیامبر مكرّممان مایه‌ي شرف و سربلندي بسازیم؟ آن‌وقتي كه به اشاره‌ي دست پیغمبر توجه كنیم و بر طبق آن حركت كنیم. 24/8/83

ارتباط ویژه‌ي این روز با وجود مقدس نبيّ‌اكرم صلّي‌اللَّه‌علیه‌وآله امري معلوم و آشكار است. من عرض مي‌كنم اگر در هر روز عید فطر، امّت این بزرگوار، حركت شایسته‌اي نسبت به پیشواي عظیم‌الشّأن و رهبر معظّمِ الهيِ خود انجام دهد، آن وقت، عید فطر آن‌چنان كه خدا خواسته و مقرّر شده است، یك عید نبوي و عید مصطفوي واقعي خواهد شد.

آنچه من امروز در مقابل چشم خود مشاهده مي‌كنم و مناسب است امّت مصطفوي، نسبت به پیشواي عظیم‌الشّأن و پیامبر برگزیده‌ي خدا، به عنوان یك هدیه‌ي عید تقدیم كند، حضور یكپارچه‌ي جمعیتي از امت مسلمان است كه براي نماز عید آمده‌اند. جا دارد كه امروز، امّت سعي كند یكپارچگي، التیام، وحدت و هماهنگي و همدلي در میان خود را - همچنان كه نام یك امّت از این همه خبر مي‌دهد - براي خود حفظ كند.

امروز وظیفه‌ي این امّتِ بزرگ، در مقابل پیامبر، نجات دهنده، پیشوا، معلّم، امانت الهي در میان خود و محبوبترین چهره در میان امّت؛ یعني وجود مقدس نبيّ‌اكرم علیه‌وعلي‌آله‌الصّلاةوالسّلام این است كه عزّت و شوكت امّتِ اسلامي را با حفظ وحدت پاس بدارد. این وظیفه‌ي امروزِ امّت است. 11/12/73

* عید فطر ذخیره‌ای برای وحدت و معنویت در دنیای اسلام

عید سعید فطر شاید برجسته‌ترین خصوصیتش این است كه مراسمي معنوي و بین‌المللي است. برخلاف بسیاري از رسوم بین المللي كه جنبه‌ي سیاسيِ محض دارد، این رسم بین‌المللي جنبه‌ي معنويِ بارز و نمایاني دارد. در دعاي قنوت عید فطر مي‌خوانیم: «اسئلك بحقّ هذا الیوم الّذي جعلته للمسلمین عیدا و لمحمّد صلّي اللَّه علیه و آله ذخرا و شرفا و كرامة و مزیدا»؛ این روز، عید همه‌ي مسلمانان و مایه‌ي شرف اسلام و پیامبر اسلام و عزّت اسلام و ذخیره‌اي تمام نشدني در طول تاریخ است. با این چشم به عید سعید فطر نگاه كنیم. امروز ملت اسلاميِ بزرگ ما به این ذخیره نیازمند است. از این ذخیره، دو چیز باید مورد استفاده‌ي مسلمانان قرار گیرد: اوّل، وحدت و نزدیكي مسلمین است و دوم، توجّه به معنویت در دنیاي اسلام است. در دنیاي اسلام، هر دو عاملِ تكامل‌بخش و پیشبرنده، مورد خدشه قرار گرفته است. امروز وحدت مسلمانان با ایجاد تفرقه‌هاي مذهبي، فرقه‌اي، نژادي، ناسیونالیسمهاي گوناگون، قومیتهاي مختلف و شعارهاي انحرافي، مخدوش شده است. مسلمانان بر فراز همه‌ي شعارهاي خود - چه شعار قومیّت، چه شعار مذاهب اختصاصي خودشان، چه شعارهاي مربوط به سیاستهاي خودشان - باید شعار وحدت و یكپارچگي امّت اسلامي را قرار دهند. امروز براي آنها یكي از كارآمدترین شعارها این است. مي‌دانیم كه استعمار و استكبار و دست قدرتهاي بیگانه همیشه سعي كرده است با انواع و اقسام حیَل، این وحدت را درهم بشكند؛ كه یكي از خبیث‌ترین حیله‌ها، حیله‌ي غصب سرزمین فلسطین و كاشتن شجره‌ي خبیثه‌ي صهیونیسم در سرزمین اسلامي فلسطین - یعني در قلب ملتهاي مسلمان و كشورهاي اسلامي - بوده است.

نقطه‌ي دوم هم معنویت است. استعمارگراني كه آمدند سرمایه‌هاي ما را - نفت ما را، استقلال ما را، عزّت ما را، وحدت و یكپارچگي ما را - به دست چپاول و غارت سپردند، معنویت ما را هم به یغما بردند و در دنیاي اسلامي، مادیّتِ خودشان را به صورت فرهنگهاي گوناگون و مباني باطل گستراندند. امروز باید بازگشت به معنویت اسلام، به حقیقت اسلام و روحانیت دین، شعار مسلمانان باشد. امروز مسلمانان به این احتیاج دارند.

اگر ما امروز وحدت مي‌داشتیم و اگر به معنویت اسلام تكیه مي‌كردیم، دشمن نمي‌توانست با این وضوح ملت فلسطین را در خانه‌ي خودش این گونه مورد شكنجه و فشار و تعقیب و آزار قرار دهد. 7/10/79

* لزوم پیشرو بودن جامعه اسلامی در خیرات

خصوصیت عید فطر و بعضي اعیاد دیگر اسلامي این است كه مخصوص به مجموعه‌ي خاصي از جامعه‌ي عظیم اسلامي نیست. حقیقتاً ما مسلمین امروز باید به دنبال آن نقاطي باشیم كه همه‌ي آحاد مسلمان را در شرق و غرب دنیاي اسلام، از هر ملیتي، با هر نژادي، با هر زباني و با هر فرهنگي، گرد محور توحید و كلمه‌ي متعالي اسلامي جمع كند. عید فطر از جمله‌ي اینهاست. البته بعضي اعیاد دیگر هم این خصوصّیت را دارند. لذا در دعاي قنوت عید فطر - برحسب آنچه وارد شده است، مستحب مي‌دانیم و مي‌خوانیم - عرض مي‌كنیم «الذّي جعلته للمسلمین عیدا»؛ خداي متعال این روز را براي مسلمین عید قرار داده است.

عید، یعني سالگشتي كه مایه‌ي شادي و خشنودي است. چه چیزي براي امّت اسلام مایه‌ي خوشحالي است؟ نزدیك شدن به هدفهاي اسلامي. اسلام براي جامعه و امّت اسلامي هم مثل فرد مسلمان اهدافي را تعریف و ترسیم كرده است. باید اعتراف كنیم كه امروز دنیاي اسلامي متأسّفانه از این هدفها دور است. ما مسلمین عالم، ما امّت اسلامي، با آنچه كه اسلام براي امّت اسلامي مي‌خواهد و مي‌پسندد، فاصله‌ي زیادي داریم.

امّت اسلامي باید امروز در دنیا به بركت اسلام آن‌چنان باشد كه مثل مشعلي راه بشریت را روشن كند؛ مثل خورشیدي بر بشریت بتابد و به آنها خیر برساند؛ آنها را گرما ببخشد، آنها را نورانیّت ببخشد، به آنها حركت ببخشد، به آنها حیات بدهد. آن جامعه‌ي اسلامي كه باید «لتكونوا شهداء علي النّاس» باشد؛ آن جامعه‌ي اسلامي كه باید «یدعون الي الخیر» باشد؛ آن جامعه‌ي اسلامي كه باید پیشرو بشریت در همه‌ي خیرات باشد، این‌گونه است. آن جامعه‌ي اسلامي كه باید پرتوي از «وللَّه العزة و لرسوله و للمؤمنین» را داشته باشد، با وضع فعلي جهان اسلام و امّت اسلامي فاصله دارد.

البته بحمداللَّه شوق این هدفهاي عالي در دلهاي مسلمین پیدا شده است و ملتهاي اسلامي حركتهاي خوبي را شروع كرده‌اند و در سراسر آفاق دنیاي اسلامي، امروز بحمداللَّه ارزشهاي اسلامي رو به نو شدن است. برخلاف آنچه كه دشمنان اسلام مي‌خواستند كه این ارزشها را از زندگي بشر بزدایند، امروز بحمداللَّه وقتي ما در شرق و غرب دنیاي اسلامي نگاه مي‌كنیم، مي‌بینیم كه آحاد مردم به سمت احكام نوراني قرآن و ارزشهاي اسلامي، گرایش بیشتري پیدا كرده‌اند؛ لیكن باید تلاش شود. 9/11/76

1) إقبال الأعمال، سید بن طاووس، ج ‌1، 288 ؛

اللَّهُمَّ أَنْتَ أَهْلُ الْكِبْرِیَاءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ أَهْلُ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ أَهْلُ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَهْلُ التَّقْوَي وَ الْمَغْفِرَةِ أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الْیَوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیداً وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّي اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً [وَ كَرَامَةً] وَ مَزِیداً أَنْ تُصَلِّیَ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُدْخِلَنِی فِی كُلِّ خَیْرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُخْرِجَنِی مِنْ كُلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُكَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ خَیْرَ مَا سَأَلَكَ بِهِ عِبَادُكَ الصَّالِحُونَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِمَّا اسْتَعَاذَ [مِنْ شَرِّ مَا اسْتَعَاذَ] مِنْهُ عِبَادُكَ الصَّالِحُونَ [الْمُخْلِصُونَ‌].

ترجمه:

امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: اي خدا اي شایسته عظمت و بزرگی، و اي شایسته بخشش و قدرت، و ای لایق گذشت و رحمت، و ای سزاوار تقوی و آمرزش، از تو درخواست مي‌كنم به حق این روز كه براي مسلمانان عید قرار دادي و براي محمد (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) اندوخته و ارجمندی و زیادت [مقام] گردانیدي درخواست دارم كه بر محمد (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و خاندانش درود فرستي و مرا در هر خوبی كه محمد (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و خاندان محمد را داخل گردانیدي داخل سازي و از هر بدي كه محمد (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و خاندان محمد را خارج ساختي مرا نیز خارج گرداني. درود های تو بر محمد(صلّی‌الله‌علیه‌وآله)و تمام خاندان او باد. اي خدا من از تو درخواست مي‌كنم بهترین چیزي را كه بندگان نیكوكارت از تو درخواست كردند و پناه مي‌‌برم به تو از آنچه بندگان درستكارت [مخلصت] به تو پناه بردند.

بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 87، ص 380 ؛ مفاتیح‌‌الجنان، شیخ عباس قمی، ص 246 (اعمال روز عید فطر).ك/4

569 / 380/