شریك تنش های جهان، از كودتا تا قتل و جنگ

هفته گذشته همزمان با شصتمین سالگرد كودتای آمریكایی-انگلیسی علیه دولت قانونی و ملی گرای محمد مصدق در ایران، سازمان های امنیتی اطلاعاتی آمریكا با آزادسازی اسناد محرمانه به دست داشتن سی.آی.ای. در كنار نهادهای اطلاعاتی امنیتی انگلیس در براندازی دولت قانونی اعتراف كردند.

وبسایت نشریه بین المللی معتبر فارین پالسی در گزارشی به بیان 7 مورد از دخالت های ایالات متحده و كودتاهایی پرداخته است كه در آن نهادهای اطلاعاتی و دولتی آمریكا به صورت مستقیم برای سرنگونی دولت های مردمی و جاگزینی آن با دولت های دست نشانده وارد عمل شدند.

از جمله اولین كودتاهایی كه به وسیله سازمان اطلاعات مركزی آمریكا( CIA ) حمایت شد در ایران اتفاق افتاد. یك ژنرال آمریكایی به ایران پرواز و با دوستان قدیمی اش دیدار كرد، شاه ایران به نخست وزیر محمد مصدق دستور داد كه از مقامش كناره گیری كند. در این شرایط بود كه میلیون ها دلار پول به تهران سرازیر شد تا طرفداران مصدق را خریداری كند و هزینه های تظاهرات این افراد در خیابان های تهران فراهم شود.

نیروهای ارتش ابتدا مخالفت كردند، اما بعد از آن دریافتند كه شرایط تغییر كرده است، بنابراین نخست وزیر را دستگیر كردند و مصدق تا پایان عمر در حبس خانگی ماند. این یكی از پرونده ها در تاریخ سی.آی.ای و یكی از چندین كودتای آمریكایی بود كه در نیمه دوم قرن بیستم در اقصی نقاط جهان به وقوع پیوست.

چند خط فوق، روایتی بود كه وبسایت فارین پالسی در تشریح كودتای آمریكا در شهریور 1320 شمسی به آن اشاره كرد.

در جریان جنگ سرد تعدادی از رهبران ملی در كشورها وجود داشتند كه به صورت دموكراتیك و یا با كودتا در راس قدرت قرار گرفتند، اما در نهایت این موقعیت برای برخی از آنها حتی به قیمت جانشان تمام شد، زیرا سی.ای.ای. تلاش كرد تا وابستگان به خودش را به جای آنها در راس قدرت قرار دهد.

تاكنون دولت ایالات متحده از اعتراف به دست داشتن در كودتای ایران خودداری می كرد ولی اكنون نهادهای اطلاعاتی و امنیتی ایالات متحده به دخالت آشكار خود در این قضیه اقرار می كنند.

در این گزارش 7 مورد از كودتاهایی كه آمریكا دست داشتن در آن را پذیرفته است آورده شده است و هنوز تعداد زیادی از كودتاها در سراسر جهان مطرح هستند كه كاخ سفید به عنوان متهم در آن مطرح است و رسما این كشور دخالت در آنها را تایید نكرده است.

بنابراین گزارش، مشروعیت دخالت پنهان آمریكا در این هفت كودتای موفق از نظر كاخ سفید (در این گزارش به دخالت های نظامی آمریكا و اشغالگری كشورهای دشمن و حتی اقدامات گروه ها و شورشیان طرفدار آمریكا و حتی ترورها و قتل های ناموفق همچون تلاش برای ترور فیدل كاسترو با سیگار آلوده اشاره نشده است)، نشان دهنده دست های پنهان ایالات متحده در تنش های سیاسی جهان است.

به نوشته فارین پالیسی، در شرایط فعلی نیز علیرغم نفوذ روبه كاهش ایالات متحده در قاهره، براساس شواهد موجود و همچنین تئوری توطئه می توان گفت كه هم اخوان المسلمین و هم دولت نظامی این كشور در مورد خط مشی آمریكا در مصر با دولت آمریكا ساخت و پاخت هایی كرده اند.

در ذیل این گزارش خلاصه ای ازكودتاهای تایید شده به وسیله سازمان اطلاعات مركزی آمریكا در سراسر جهان ذكر شده است.



** ایران سال 1953 میلادی (مرداد 1332 )

باوجود شایعاتی كه در مورد دخالت سی.آی.ای. در كودتای سال 1949 برای ایجاد یك رژیم نظامی در سوریه بر سر زبان ها وجود دارد، اما سقوط نخست وزیر محمد مصدق اولین دخالت تایید شده به وسیله مقامات این كشور در موضوع كودتاهای آمریكایی در دیگر كشورهاست كه در ابتدای جنگ سرد به وقوع پیوست.

در سال 1953 تنها دو سال از دوره نخست وزیری مصدق سپری شده بود. او در این دوره شاه را به چالش كشیده بود، مصدق صنعت نفت را كه پیش از آن به وسیله انگلیسی ها اداره می شد ملی كرد، اما مجبور شد از مقامش كناره گیری كند، وی سپس دستگیر شد و تا آخر عمر در حبس خانگی باقی ماند.

براساس اطلاعات محرمانه ای كه به تازگی انتشار یافتند، سازمان اطلاعات مركزی آمریكا دستور انجام چنین كودتایی را صادر كرد.

این اسناد و گزارش ها تصریح می كنند: این ظرفیت وجود داشت ... كه ایران در برابر تهاجم شوروی بی پناه شود ... در زمانی كه جنگ سرد در اوج آن قرار داشت و هنگامی كه ایالات متحده در جنگ اعلام نشده ای در كره علیه نیروهای اتحاد جماهیر شوروی و چین حضور داشت، واشنگتن مجبور شد برنامه ریزی و اجرای عملیاتی با اسم رمز آژاكس (TPAJAX) انجام دهد.



** گواتمالا 1954

گرچه ایالات متحده پشتیبان 'جاكوب آربنز' رییس جمهور گواتمالا بود و وی را به عنوان دارایی خود احساس می كرد، اما هنگامی كه آربنز مجموعه ای از اصلاحات را آغاز كرد و این اصلاحات، دارایی ها و زمین ها و منافع آمریكا به ویژه شركت آمریكایی یونایتد فروت (United Fruit Company) را تهدید كرد، دولت آمریكا احساس خطر كرد و در یك كودتا آربنز را از قدرت ساقط كرد و اجازه داد تا گروه های مسلح و شورشی اختیار كشور را به دست بگیرند.

اطلاعات طبقه بندی شده از دخالت سی آی ای در بركناری رییس جمهور این كشور و دیگر اقدامات همچون كمك به شورشیان و تسلیح نیروهای شبه نظامی و اقدام نیروی دریایی آمریكا در محاصره سواحل گواتمالا حكایت می كند كه اسناد آن در سال 1999 از حالت محرمانه خارج شدند و در اختیار عموم قرار گرفتند.



** كنگو 1960

پاتریس لومومبا اولین نخست وزیر این كشور بود كه بعدها جمهوری دموكراتیك كنگو نام گرفت بود و به وسیله رییس جمهور جوزف كاساووبو از طریق مداخله نظامی آمریكا در حمایت از نیروهای بلژیكی سرنگون شد. این تلاش خونبار با هدف بالا بردن منافع تجاری بلژیك بعد از استعمارزدایی از این كشور صورت گرفت اما لومومبا به عنوان یك مخالف مسلح در برابرنیروهای بلژیكی باقی ماند.

لومومبا بعد از آن كه برای تامین نیازهایش به شوروی نزدیك شد، از طرف سی آی ای به عنوان تهدیدی برای دولت جدیدالتاسیس جوزف موبوتو محسوب می شد. كمیته چرچ (The Church Committee) كه شامل 11 سناتور بود در سال 1975 به بررسی اقدامات مخفی سازمان های اطلاعاتی آمریكا در دیگركشورها پرداخت و دریافت كه سی آی ای با گروه های كنگویی كه می خواستند لومومبا را به قتل برسانند ارتباط داشت.

بعد از یك اقدام به قتل ناموفق علیه وی كه به وسیله یك دستمال آلوده صورت گرفت، سی آی ای به نیروهای ارتش كنگو مكان لومومبا را اطلاع داد و هشدار داد كه جاده ها باید بسته باشد تا راه فراری برای وی باقی نماند.

لومومبا در سال 1960 دستگیر و در ژانویه سال بعد كشته شد.



** جمهوری دومنیكن 1961

دیكتاتوری خونبار رافائل تروخیلو كه به دنبال پاكسازی قومی هزاران هائیتی تبار دومنیكن حاكم شد و تلاش داشت كه رییس جمهور ونزوئلا را ترور كند، هنگامی به پایان رسید كه وی در كمین بود تا مخالفان سیاسی خود را به قتل برساند.

گرچه فرد تك تیراندازی كه تروخیلو را مورد هدف قرار داده بود، اعلام كرد كه هیچ كس به وی دستور انجام این كار را نداده بود، اما وی از طرف سی آی ای به شدت حمایت می شد.

كمیته چرچ در بررسی های خود دریافت كه حمایت های لجستیكی و تهیه اسلحه و دیگر اقلام برای مخالفان به وسیله این سازمان صورت گرفت. ضمن اینكه مقامات ایالات متحده می دانستند كه مخالفان برای سرنگونی و حتی ترور تروخیلو تلاش می كنند.



** ویتنام جنوبی 1963

در این سال ایالات متحده به شدت درگیر مسائل ویتنام جنوبی و ارتباطش با رهبری این كشور، 'نگودین دیم' بود. آمریكا در مورد سركوب مخالفان بودایی این كشور به شدت تحت فشار قرار گرفت. بر اساس گزارش های اسناد و اوراق پنتاگون در 23 اگوست سال 1963 ژنرال های ویتنام جنوبی دیم را دستگیر كردند و با حمایت ایالات متحده، در اول نوامبر همان سال وی را به قتل رساندند. گفته می شود كه سی آی ای برای انجام این اقدام 40 هزار دلار هزینه كرد.

اسناد رسمی پنتاگون بیان می كنند: برای انجام كودتای نظامی علیه دیم، ایالات متحده مسئولیت كامل خود را می پذیرد. در ابتدای اگوست سال 1963 ما اجازه انجام و تشویق تلاش ها برای كودتای ژنرال ها را صادر كردیم و حمایت كامل از دولت بعدی ویتنام جنوبی را اعلام كردیم. ما به ارتباط مخفی خود با آنها از طریق برنامه ریزی و اجرای كودتا و توصیه به دولت جدید و ارائه برنامه های عملیاتی آن ادامه دادیم.



** برزیل 1964

براساس اظهارات لینكولن گوردون سفیر آمریكا در برزیل، این ترس وجود داشت كه رییس جمهور برزیل خواو گولارت در دهه 1960 برزیل را به نمونه ای شبیه به چین تبدیل كند.

ایالات متحده در سال 1964 از كودتایی به رهبری هومبرتو كاستلو برانكو رییس ستاد ارتش برزیل حمایت كرد. در خلال روزهایی كه به كودتا منتهی شد، سی آی ای تظاهرات های خیابانی متعددی را علیه دولت ترتیب داد كه در آن اسلحه های غیرآمریكایی به وفور یافت می شد.

براساس اطلاعاتی كه در سال های بعد از آرشیو امنیت ملی آمریكا از حالت محرمانه خارج شد، لیندون جانسون رییس جمهور وقت آمریكا به مشاورانش دستور داد تا این كودتا را برنامه ریزی كنند. وی گفت: من فكر می كنم مجبوریم هر اقدامی را كه می توانیم انجام دهیم، باید آماده باشیم كه هر كاری كه نیاز است انجام دهیم.

ارتش برزیل تا سال 1985 كنترل كشور را به دست گرفت.



** شیلی 1973

دولت ایالات متحده هیچگاه طرفدار سالوادور آلنده نامزد سوسیالیستی كه در سال 1970 به عنوان رییس جمهور شیلی انتخاب شد، نبود. رییس جمهور، ریچارد نیكسون به سی آی ای دستور داد، فریاد ناشی از درد اقتصاد شیلی را به صدا درآوردند.

این نهاد اطلاعاتی آمریكا با سه گروه از شیلیایی ها كار خود را آغاز كرد، هر یك از آنها در سال 1970 یك كودتا را علیه آلنده برنامه ریزی كردند. سی آی ای تامین اسلحله برای كودتا را آغاز كرد، اما این طرح ها نتوانست باعث اطمینان سی آی ای به گروه های داخل شیلی شود و موفق نیز نبودند.

ایالات متحده در صدد آن برآمد تا اقتصاد شیلی را نابود كند و به همین دلیل در سال 1973 از كودتای ژنرال آگوستو پینوشه حمایت كرد.

مقامات سی آی ای از طریق پینوشه در 11 سپتامبر 1973 قدرت را در شیلی به دست گرفتند و بعدها اعلام كردند 'سازمان از كودتای نظامیان آگاهی داشت و به جمع آوری اطلاعات و راه اندازی ارتباط با برخی از فعالان كودتا پرداخت.' گرچه به نظر می آمد كه آمریكا از تغییر حكومت چشم پوشی كرده است، اما سی آی ای هیچگاه دلسرد نشد و به دنبال انجام كودتا بود.

سی آی ای بعد از آنكه پینوشه در سال 1973 قدرت را به دست گرفت، برنامه تبلیغاتی وسیعی را در حمایت از رژیم وی انجام داد. این اقدامات در حالی صورت می گرفت كه آمریكا از نقض فاحش حقوق بشر در شیلی كاملا مطلع بود. اقدامات پینوشه به قتل و كشتار بسیاری از مخالفان سیاسی اش منجر شد.

ده ها مورد دیگر از وقایع و تغییرات خونبار و آرام در كشورهای جهان وجود دارد كه به صورت غیررسمی به نوعی با ایالات متحده و سیاست های كاخ سفید ارتباط داده می شوند و دست داشتن جاسوسان و شبكه های اطلاعاتی كاخ سفید در آن به صورت راز سر به مهری باقی مانده است كه تنها از آن اخباری به صورت شایعه بر سر زبان هاست.

شاید در آینده دور یا نزدیك، ایالات متحده و كشورهای دیگر غربی اطلاعات مربوط به این اقدامات را از حالت محرمانه خارج كنند و یا اشخاصی همچون ادوارد اسنودن و یا جولیان آسانژ جرات بیابند و آنها را فاش كنند.

در آن زمان است كه باید منتظر واكنش مردم جهان در قبال این دست اندازی ها و مداخلات در سرنوشتشان بود، زیرا بر سر كار آوردن افراد دست نشانده به وسیله آمریكا و تغییر روند تاریخ باعث عقب رانده شدن چندین ساله كشورها و رقم خوردن سرنوشتی دردناك برای مردم شد.

پژوهش**9130**9241