انتهاي جاده شهركرد - بن، نقطه شروع مسيري بي نظير و پرپيچ وخم در كناره زاينده رود است، باگذشتن ازپل هوره، ناخودآگاه مسير جاده چالوس در ذهن تداعي مي شود، پس از 12 كيلومتر طي طريق در اين مسير زيبا، روستاي تاريخي و بدون كوچه ايران 'ياسه چاي' رخ مي نمايد كه بزودي به عنوان اولين روستاي تاريخي چهارمحال وبختياري ثبت ملي مي شود.
ياسه چاي يك كلمه مركب در زبان تركي مي باشد كه ياسو به معني پهن و چاي به معني رودخانه است.
از مسير اصلي روستاي 'عهد صفوي' ياسه چاه كه دقيقا در قسمت بالاي روستا واقع شده، تمام بافت قديمي روستا قابل مشاهده است، هيچ كوچه اي در روستا ديده نمي شود و از اين منظر پشت بام خانه هاي خشتي روستا به هم چسبيده اند.
روستاي ياسه چاه در قديم دو ورودي درضلع شرق و غرب روستا داشته كه براي امنيت و حفاظت در شب ها بسته مي شد، همچنين اهالي اين روستا در گذشته براي امنيت بيشتر، كوچهها را سرپوشيده و به صورت دالان ساخته اند و اين دالان هاي خشت و گلي با گذشت سال ها همچنان پا برجاست.
اين روستا در سال هاي گذشته در سه ضلع غرب، شرق و جنوب داراي سه برج بوده كه اكنون تخريب شده است.
دالان‌هاي قديمي و معماري خاص، روستاي ياسه چاي را به يكي از روستاهاي هدف گردشگري استان تبديل كرده است.
روستاي ياسه چاي در قديم 9 دالان كه در واقع كوچه هاي دسترسي بوده، داشته اما به مرور زمان چهار دالان آن تخريب شده و اكنون پنج دالان براي تردد در اين روستا وجود دارد.
يك راه مالرو نيز در اين روستا وجود داشته كه در بهار دام ها از سمت جنوب روستا از اين مسير به سمت مزارع حركت مي كردند، وجود راهي جدا براي دام ها نشانه اهميت دادن اهالي روستا به بهداشت بوده، اين مسير در زمستان ها بسته مي شد تا حيوانات وحشي داخل روستا نشوند، اما اين مسير نيز تخريب شده است.
با توجه به استقرار آبادي در اقليم سرد و كوهستاني و همچنين تأمين امنيت آن، معماري اين روستا سيستمي متراكم و فشرده دارد، فرم عبوري هاي تودرتو، محفوظ و اغلب سرپوشيده، ايوان ها، حياط و معماري منازل، خطراتي چون تهاجم و سرقت را كاهش مي داده است.
ياسه چاي درنگاه نخست فاقد هر گونه خيابان و معبر مي نمايد، طاق هاي ضربي و چشمه اي، دالان هاي تاريك اصلي و فرعي، فضاي كالبدي و معماري خاص منازل، ويژگي منحصر به فرد اين روستاست.
خانه‌هاي اين روستا در دامنه كوه دركنار هم و به طور پلكاني ساخته شده و در ساخت بناها از مصالح موجود در روستا كه در اصطلاح باستانشناسي 'مصالح بوم آور' گفته مي شود، استفاده شده است.
مصالح اكثر بناهاي روستا از خشت است كه به دليل وجود سنگ ريزه در خاك منطقه، خشت ها حاوي مقدار زيادي خرده سنگ مي باشد كه اين مساله باعث افزايش استحكام شده، ديگر مصالح بكاررفته در اين بافت چوب، سنگ و ملات هاي گل و اندود كاهگل مي باشد.
پي بناها بيشتر از سنگ بوده و تا ارتفاعي حدود نيم متر از كف معابر بالا آمده تا رطوبت باعث خوردگي و تخريب ديوارها نشود .
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري چهارمحال و بختياري برخورداري از مناطق شاخص گردشگري را از ظرفيت هاي مناسب در استان دانست و گفت: براي مطرح شدن روستاي بي نظير ياسه چاه در سطح ملي و حتي بين المللي نياز به برنامه ريزي دقيق، تعامل مردم و مسوولان و هم چنين فاصله گرفتن از بخشي نگري است.
مژگان رياحي ادامه داد: مدارك لازم براي ثبت ملي روستاي ياسه چاه به سازمان ميراث فرهنگي كشور ارسال شده و اين ظرفيت در استان وجود دارد كه در هر شهرستان يك روستاي هدف گردشگري ثبت ملي شود.
وي ادامه داد: تاكنون يك ميليارد ريال اعتبار براي مرمت و استحكام بافت قديمي و تهيه طرح هاي مرمتي روستاي ياسه چاي هزينه شده است.
معاون امور فرهنگي ميراث فرهنگي، صنايع دستي وگردشگري استان نيز گفت: مردم محلي موثرترين افراد درنگهداري و حفظ بافت قديمي روستا هستند و بايد به آگاهي لازم براي نگهداري اين بافت برسند.
شاهين ايل بيگي پور افزود: روستاي ياسه چاي از نعمت گاز برخوردار است اما لوله و يا علمك گاز در بافت قديمي روستا به هيچ وجه نمايان نيست چونكه گاز كشي اين روستا از طريق سقف منازل انجام شده است.
وي ادامه داد: بافت قديمي روستا داراي چهار محله است وي يكي از اين محله ها درزبان تركي 'چرچيق' يعني كوچه هاي پرپيچ و خم نام دارد و محله قديمي تفنگ سازان بوده است.
فرماندار سامان نيز گفت: شهرستان سامان با جاذبه هاي بي شمار گردشگري، 17 هزارهكتار باغ كه معادل 40 درصد باغات استان، توليد سالانه 46 هزار تن هلو، 25 هزار تن بادام و دو هزار و 500 تن گردو به يكي از مهم ترين قطب هاي گردشگري استان تبديل شده است.
اسفنديار قرباني افزود: باهدف ارتقاء شرايط گردشگري در شهرستان، جشنواره طبيعت و روستاگردي با رويكرد معرفي توليدات محلي و باغي روستاي ياسه چاي برگزار مي شود كه اين ظرفيت فرصتي را براي معرفي محصولات كشاورزي و جذب گردشگر فراهم مي سازد.
وي ادامه داد: 25 غرفه براي معرفي محصولات باغي در اين جشنواره بر پا شده كه در پايان محصولات برتر معرفي و تجليل خواهد شد.
بخشدار زاينده رود نيز گفت: بنياد مسكن انقلاب اسلامي چهارمحال و بختياري جدول، جوب و سنگ فرش كوچه هاي روستاي ياسه چاي را به عنوان يك روستاي هدف گردشگري انجام داده است.
عيسي ملكي بيان داشت: كف سازي كوچه هاي بافت قديمي به علت اجراي طرح فاضلاب روستا هنوز انجام نشده است.
وي افزود: مطالعات فاضلاب اين روستا انجام شده اما به علت تامين نشدن اعتبار هنوز عملياتي نشده كه باعث آسيب ديدگي بافت قديمي روستا شده است.
ملكي اظهار داشت: با فاضلاب كشي و كف سازي كوچه هاي دالاني بافت قديمي ياسه چاي، اين روستا نماي بهتري به خود مي گيرد.
وي تصريح كرد: براي حفظ اين بافت تاريخي بايد دستگاه هاي متولي، همكاري هاي لازم را داشته باشند.
ملكي گفت: سوادجان، هوره وياسه چاي سه روستاي هدف گردشگري استان است كه دربخش زاينده رود واقع شده اند.
دهيار روستاي ياسه چاي نيز گفت: ياسه چاي به علت قرار گرفت در مسير جاده هاي آسفالت سامان، پل زمانخان، تيران، شهركرد، چادگان، بن و سد زاينده رود داراي موقعيت فوق العاده اي براي جذب گردشگر است.
وحيد پيرعلي افزود: بافت تاريخي روستا، حاشيه سرسبز رودخانه در پايين دست روستا، آبشار دربند، صنايع دستي و سوغات محلي اين روستا را به روستاي هدف گردشگري تبديل كرده است.
وي گليم، قاليچه، قالي، سبد بافي، نخ ريسي و سفال را ازهنرهاي دستي و هلو، بادام، گردو، سيب، آلو و آلوچه را مهم ترين محصولات باغي اين روستا دانست.
پيرعلي اظهارداشت: در اين روستا برخي ازخانه ها پلكاني روي هم واقع است و از پشت بام اين خانه ها براي خشك كردن محصولات باغي گردو، بادام وانگور استفاده مي شود.
روستاي تاريخي و گردشگري ياسه چاي با 800 نفر جمعيت از توابع شهرستان سامان و در 60 كيلومتري شهركرد مركز چهارمحال و بختياري واقع است.
7363/558/
شهركرد- روستاي تاريخي و گردشگري ' ياسه چاي ' يا ' ياسه چاه' شهرستان سامان از روستاهاي تاريخي استان چهارمحال و بختياري است كه در كناره زنده رود شكل گرفته و قدمت آن به عهد صفويه بازمي گردد.
