به گزارش ایرنا، امام مجمد باقر(ع) در سوم ماه صفر سال 57 هجری در مدینه به دنیا آمد؛ اسم مبارك آن حضرت محمد، لقبش باقر، شاكر و امین و كنیه‌اش ابوجعفر، نام پدر گرامیش علی بن الحسین(ع) و نام مادر بزرگوارش فاطمه دختر امام حسن مجتبی (ع) است.
امام باقر (ع) مدت چهار سال با جدش امام حسین(ع) و پس از وی 35 سال با پدرش زندگی كرد و هیجده سال بقیه عمر مباركش را به تنهایی به سر برد.
با این كه آغاز امامت آن حضرت با خلافت ولید بن عبدالملك همراه بود و در شرایط نامساعد اجتماعی قرار داشت، اما توانست نهضتی علمی را پایه گذاری كند كه تا آن زمان، در اسلام بی سابقه بود.
تاریخ گواهی می دهد: معارف پرارج اسلام، به خاطر ممنوعیت نشر احادیث كه تا آن زمان نیز ادامه داشت، كم كم به دست فراموشی سپرده می شد و محصولات وابستگان به خلفای وقت، جایگزین آنها می شد؛ ولی امام باقر(ع) با دوراندیشی و تحمل مشكلات بسیار، توانست مقدمات تاسیس یك دانشگاه بزرگ اسلامی را پایه ریزی كند.
امام باقر(ع) با گنجینه معارف الهی توانست شیفتگان علم و فضیلت سراسر جامعه اسلامی آن روز را دور خود جمع كند، روایات و احادیث و آثار علمی بسیاری در زمینه مسایل و احكام و تفسیر و تاریخ اسلام و انواع علوم از ایشان به یادگار مانده كه به این میزان از هیچ یك از امامان معصوم، جز فرزند بزرگوارش امام صادق(ع) دیده نشده است.
شیخ طوسی(ره) در رجال خود، نام 468 نفر از آنان را آورده است. بسیاری از بزرگان اهل سنت، همچون ابوحنیفه، مالك بن انس، حمد بن ادریس شافعی، زیاد بن منذر نهری، اوزاعی زهری و ابن مبارك، از محضر درس آن حضرت، استفاده های فراوان برده اند. كتاب ها و نوشته های دانشمندان و مفسران و مورخان اهل تسنن، همچون طبری، خطیب بغدادی، ابونعیم اصفهانی و كتبی مانند: موطا از مالك بن انس، سنن از ابن داوود، مسند از ابوحنیفه، مسند از مروزی، تفسیر نقاش، تفسیر زمخشری و ده ها كتاب دیگر كه از مهم ترین كتب اهل تسنن هستند، سرشار از سخنان ارزشمند آن حضرت می باشند.
این امام بزرگوار، مبانی عقیدتی و باورهای دینی جامعه اسلامی را استوار كرد و به نقد و تخطئه اندیشه های انحرافی و باورهای نادرست راه یافته در قلمرو اسلامی پرداخت. فرهنگ فقهی و احكام شریعت را گسترش داد و با باورهای غلط در كار اجتهاد و استنباط احكام فقهی مبارزه كرد و جامعه شیعی را به سوی اندیشه های ناب اسلامی هدایت كرد.
از ویژگی های بارز امام پنجم موقعیت ممتاز علمی ایشان در میان تمام دانشمندان آن زمان بود كه با اظهار گوشه هایی از علم لدنی خود، ضعف و حقارت علوم اكتسابی و بشری را آشكار ساخت و تمام دانشمندان را مجذوب قدرت علمی خود كرد تا جایی كه بزرگ ترین دانشمندان، خود را در مقابل عظمت علمی امام حقیر می شمردند.
عبدالله بن عطا می گوید: ' دانشمندان را از نظر علمی نزد هیچ كس كوچكتر از نزد ابوجعفر علیه السلام ندیدم'
در كتاب فصول المهمة آمده است: آن حضرت را باقرالعلوم می خواندند زیرا علوم را می شكافت و در قاموس گفته شده است: محمد بن علی بن حسین را باقر می خواندند چون در علم تبحر داشت.
در لسان العرب نیز ذكر شده است: آن حضرت را باقر می خواندند چرا كه علم را می شكافت و به اصل آن پی می برد و فروع علم را از آن استنباط می كرد و دامنه علوم را می شكافت و وسعت می داد.
ابن حجر در صواعق می نویسد: او را باقر می خواندند و این كلمه از 'بقر الارض' اخذ شده است، یعنی آنكه زمین را می شكافد و مكنونات آن را آشكار می كند. زیرا او نیز گنجینه های نهانی معارف و حقایق احكام و حكمت ها و لطایف را كه جز از دید كوته نظران و ناپاكان پنهان نبود، آشكار می كرد.'
عظمت امام باقر(ع) زبانزد خاص و عام بود،هر جا سخن از والایی هاشمیان و علویان و فاطمیان به میان می آمد او را یگانه وارث آنهمه قداست و شجاعت و بزرگواری می شناختند و هاشمی و علوی و فاطمیش می خواندند.
راستگوترین زبان و جذاب ترین چهره و بخشنده ترین انسان، برخی دیگر از ویژگی های امام باقر(ع) است.
این امام معصوم سرانجام در سال 114 (هـ .ق) به دستور هشام بن عبدالملك و توسط والی مدینه مسموم شد و به شهادت رسید. ك/4
/8138/ 553 / 380
قم- امام محمد باقر(ع) پیشوای پنجم شیعیان با گنجینه علوم الهی نهضتی علمی را پایه گذاری كرد و با تعلیم شاگردانش در گسترش دین اسلام و آموزه های دینی كوشید.
