روند كاهش جمعیت از مهمترین دغدغه های راهبردی و حیاتی كشور است

'اكرم حسینی' روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا، افزود:‌ موقعیت جمعیتی كشور به یكی از مسائل جدی و نگران كننده تبدیل شده كه هشدارهای مقام معظم رهبری در این زمینه توجه مسئولان و متولیان امر به این موضوع را ضروری می سازد.

وی با اشاره به هشدار مقام معظم رهبری نسبت به خطرات پیری جمعیت و تأكید ایشان بر ضرورت اصلاح سیاست های جمعیتی كشور، ادامه داد: ایشان در سال های اخیر چندین بار خواستار توجه جدی مسئولان به این موضوع و ضرورت پیشگیری از تداوم آن شدند و بر لزوم انجام كار علمی، عمیق و اساسی برای جلوگیری از پیری جمعیت و مشكلات ناشی از آن تأكید كرده اند.

معاون تدوین و سیاست شورای فرهنگی اجتماعی زنان با بیان اینكه مقام معظم رهبری اعمال سیاست‌های كلی در جهت افزایش جمعیت به نحو معقول و معتدل را خواستار شدند، اضافه كرد: ایشان برای چندمین بار به حفظ نمای جوان كشور اشاره كرده اند.

به گفته حسینی، بنابر اظهارنظر جمعیت شناسان، ساختار كلی جمعیت از نظر سیستمی یك اندام واره است كه باید بین تمام بخش های آن، نوعی تعادل پویا و تجدیدشونده برقرار شود.

وی با بیان اینكه این تعادل از عوامل مختلفی تأثیرپذیر است، اظهار داشت: نسل های جوان نه تنها نقش موثری در افزایش جمعیت در درازمدت و ایجاد تعادل در آن دارند بلكه رشد جمعیت می تواند در بخش های اجتماعی، اقتصادی و همچنین نگرش های فرهنگی كشور تحول ایجاد كند.

حسینی اظهار كرد:‌ برنامه های تنطیم خانواده در ایران به شكل فراگیر و ملی در دوره قبل از انقلاب اسلامی از سال 1345 و بعد از انقلاب اسلامی از سال 1367 توسط دولت های وقت و با همكاری مراكز غیردولتی و حمایت های مالی و غیرمالی سازمان های بین المللی انجام شده است.

به باور حسینی، نتیجه این اقدامات، علاوه بر كاهش چشمگیر جمعیت، رواج فرهنگ تك فرزندی و داشتن خانواده های كوچك در جامعه ایران بوده به طوری كه با همه اقدامات و تشویق ها نرخ باروری به كندی تغییر كرده به طوری كه هرگز شاهد جمعیت خانواده های پنج تا شش فرزند نخواهیم بود.

حسینی توضیح داد:‌ طبق پژوهش مؤسسه مطالعات جمعیت آسیا و اقیانوسیه، جمعیت ایران تا پایان سال 91 به 76 میلیون و 487 هزار نفر رسیده و نرخ باروری با عدد 1.7 همان روند نزولی را دارد در حالی كه برای جانشینی جمعیت نرخ باروری باید 2.1 باشد.

گردآورنده كتاب «جمعیت ایران افزایش یا كاهش» خاطرنشان كرد:‌ از عوارض بسیار مهم و تقریبا جبران ناپذیر كاهش جمعیت، پیر شدن جمعیت است، طبق بررسی موسسه یادشده 8.2 درصد جمعیت ما را سالمندان تشكیل می‌دهند یعنی كشور ایران وارد مرحله سالمندی شده است.



** میانه سنی 27 سال در سال 90

این مقام مسئول در شورای فرهنگی اجتماعی زنان گقت:‌ میانه سنی كشور كه در سال 75، 19.4 بوده در سال 90 به 27 سال رسیده یعنی بیش از هفت سال افزایش یافته است.

وی با بیان اینكه تحلیل شاخص‌های ضریب جوانی، میانگین و میانه سنی جمعیت ما، نشان از تداوم حركت به سوی میانسالی و پیری جمعیت دارد، اضافه كرد:‌ شواهد موجود نشان می‌دهد عكس العمل مردم ایران به قبول كاهش جمعیت به مراتب بیشتر از واكنش آنها به افزایش جمعیت است.

حسینی اضافه كرد:‌ متولدین دهه 60 كه اكنون دوران جوانی خود را سپری می‌كنند و كشور را به موهبت پنجره جمعیتی رسانده‌ اند در سالهایی نه چندان دور رو به پیری می‌روند و نسبت جمعیت 65 ساله و بالاتر به 15 درصد می‌رسد و تا سال 1425 با بسته شدن پنجره جمعیتی كشور با چالش‌های جمعیتی ناشی از سالمندی مواجه خواهد شد.



** پیری جمعیت و بحران های ناشی از آن

حسینی درباره پیری جمعیت و پیامدهای ناشی از سالمندی گفت: چالش‌های ناشی از سالمندی جمعیت، در یك بررسی اولیه، در حدی است كه قطعا كشور را با بحران جمعیتی و در پی آن با بحران‌های خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی امنیتی مواجه خواهد كرد.

وی افزود: از جمله چالش‌های اجتماعی- فرهنگی كه در اثر پیری جمعیت رخ می‌دهد، كاهش حمایت‌های بین نسلی است،با افت اساسی و مستمر در نرخ باروری یعنی آنچه امروز جامعه ما بدان مبتلاست، جمعیت‌های سالمند بدون پشتوانه حمایت نسلی خواهند ماند؛ زیرا كاهش فرزندان در خانواده‌ها، پدران و مادران سالمندی را در پی خواهد داشت كه تحت مراقبت یك یا دو فرزند خواهند بود و فرصت و هزینه‌ای كه باید چند فرزند صرف این افراد كنند منحصر به یك یا دو نفر می‌شود.

به گفته حسینی، اگر این امر به خانه‌های سالمندان واگذار شود، باری سنگین بر دوش دولت‌های آینده خواهد بود همانطور كه این امر امروزه از مشكلات بزرگ كشورهایی است كه به این مرحله رسیده‌ اند اما اگر سطح باروری مطلوب باشد، نه تنها حمایت‌های بین نسلی خانوادگی تقویت خواهند شد بلكه فشار اقتصادی كمتری به بخش‌های تأمین اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی وارد خواهد آمد.

اجتمام(4)1880**1558