ابوعبدالله جعفر ابن محمد بن عبدالرحمن بن آدم رودكی در قرن سوم هجری قمری در روستای بنج رودك در نزدیكی سمرقند ناحیه ای سرسبز در امپراتوری ایران دیده به جهان گشود.
وی در دوره كودكی حافظ قرآن شد و سوره های این كتاب آسمانی را با لحنی دلنشین می خواند.
رودكی در نوجوانی به شعر و شاعری علاقه مند شد و چون آشنا به نواختن چنگ و بربط(یك نوع ساز زهی) بود، بیت های سروده خویش را با صدایی رسا و زیبا می‌خواند و شعرهایش را با نوای آن سازها تنظیم می كرد.
پس از گذشت روزها، آوازه شهرت وی به دربار سامانی رسید و رودكی به فرمان نصربن احمد سامانی به دربار فراخوانده شد و توانست در مدت كوتاهی با نشان دادن استعداد و نبوغ شعری خود به مقام بالایی دست یابد.
رودكی در شعرهایش از موضوع های گوناگونی همچون غزل، مدح، وعظ و رثاء استفاده می كرد و سروده هایش روان، ساده، دل انگیز و سرشار از روح زندگی بود. این امر باعث شد تا وی عنوان نخستین پدر شعر پارسی و نخستین شاعر بزرگ پارسی گوی را از آن خود كند. به رودكی استاد شاعران و سلطان شاعران نیز می گویند.
وی نخستین شاعر بزرگ پارسی گوی ایران بود كه شعر فارسی را به تحرك و جنبش واداشت و سبب غنا و شورآفرینی ادبیات فارسی شد.
رودكی توانست با ابداع و تنظیم انواع مختلف شعر، رهگشای بسیاری از شاعران بزرگ عهد غزنوی همچون حكیم ابوالقاسم فردوسی، دقیقی و عنصری شود. همچنین ساخت رباعی را به رودكی نسبت داده‌اند كه با استعداد شگرف خویش توانست وزن و آهنگ رباعی را به وجود آورد.
شعر «بوی جوی مولیان» از معروف ترین شعرهای رودكی است، وی با این شعر به شهرتی جهانی دست یافت.
این شاعر پرآوازه را سراینده بیش از یك میلیون بیت شعر دانسته اند. اما اكنون تنها هزار بیت و آثار منظوم كلیله و دمنه، سندباد نامه و سه مثنوی از این شاعر بزرگ به یادگار مانده است.
سرانجام سلطان شاعران ایران كه سال ها در راه ادبیات این مرز و بوم تلاش كرد، در 329 هجری قمری بدرود حیات گفت و دنیای شعر و ادب را ترك كرد.
هر ساله روز تولد رودكی آیین های پاسداشت و بزرگداشت بسیاری برای این شاعر پارسی زبان كه با خلق آثاری جاودانه و شعرهای غنایی و تعلیمی سرآمد شاعران شد، در سراسر ایران و كشورهای فارسی زبان برگزار می شود.
به بهانه بزرگداشت رودكی بر بیت های این شاعر بزرگوار گذری كوتاه می كنیم:
**به حق نالم ز هجر دوست زارا سحر گاهان چو بر گلبن هزارا
**اندیشه كنم هر شب و گویم: یا رب هجرانش چونین است، وصالش چون است؟
**با صد هزار مردم تنهایی بی صد هزار مردم تنهایی
**بوی جوی مولیان آید همی یاد یار مهربان آید همی
اطلاع**9128**2002**9131
تهران-ایرنا-گروه اسناد و اطلاع رسانی-چهارم دی ماه بزرگداشت سلطان گنج سخن رودكی است؛ نخستین شاعر بزرگ پارسی گوی كه توانست با خلق آثاری جاودانه، شعر فارسی را حیاتی دوباره بخشد و رهگشای شاعران پس از خود شود.
