نوغان يكي از شهر‌هاي چهار گانه ولايت توس (تابران ، تروغبذ و رادكان سه شهر ديگرند) كه قبل از شهادت امام رضا (ع) در سناباد، وجود داشته و با گسترش شهر مشهد در آن ادغام شده است.
محله نوغان فعلي كه بازمانده نوغان اصلي و قديمي و در جوار حرم مطهر رضوي است در شمال شرقي شهر مشهد قرار دارد و يكي از مهمترين محله هاي شهر بوده كه رو به فراموشي است.
دهه آخر صفر كه نزديك مي شود، شعله هاي عشق رضوي از كوچه هاي محله نوغان زبانه مي كشد، بنا به مستندات تاريخي، زنان اين محله نخستين عزاداران ثامن الحجج علي ابن موسي الرضا (ع) بودند كه بر پيكر پاك فرزند فاطمه الزهرا (س) حاضر شدند، بر سر و سينه زده و اشك ماتم ريختند.
در دهه آخر صفر امسال نيز زنان نوغاني به پاس سنتي هزار و 200 ساله، مقدمات عزاداري پرشور را فراهم مي كنند، دسته هاي سينه زني تشكيل مي دهند و در سالروز شهادت امام رضا (ع) پا به آغوش حرم قدسي مي نهند و در فراق مولاي خود خون مي گريند.
نام نوغان با زنان هميشه سياه پوش امام رضا (ع) گره خورده، از روز شهادت آن حضرت تا به امروز اين محله قديمي با نام مقدس ثامن الحجج و زنان همه سياه پوش آن حضرت در اذهان ثبت و در بين مشهدي ها ماندگار شده است.
در نوغان كه هميشه با كتيبه هاي سياه مزين به نام حضرت رضا (ع) پوشيده شده است، چند روز مانده به اواخر صفر، مقدمات برگزاري مراسم سوگواري براي شهادت هشتمين خورشيد ولايت آغاز مي شود، مساجد اين محله توسط زنان تميز و پرچم هاي مزين به نام مبارك ايشان بر در و ديوار نصب مي شود.
در اين ايام سفره هاي نذري زنان نوغاني به پهناي همه محله گشوده مي شود، اگر اين روزها به كوچه هاي اين محله قدم بگذاري، بوي خوش شله، شله زرد، ديگچه و پلو قيمه به مشامت مي رسد و زنان را مي بيني كه ظرف هاي غذاي نذري را بين مردم محله توزيع مي كنند.
دهه آخر صفر بر در هر خانه در كوچه هاي قديمي نوغان پارچه اي سياه به نشان محل برگزاري روضه زنان نصب شده و هنگام غروب آفتاب كه نور گنبد زرد ثامن الحجج (ع) بر اين محله مي تابد، بوي گلاب و سپند همه فضاي كوچه ها را پر مي كند و زنان به ياد آن غروب حزن انگيز كه سلاله پاك نبي مكرم اسلام (ص) به زهر مامون عباسي مسموم و به آسمان عروج كرد، با نوحه و مرثيه سرايي مداحان اهل بيت (ع) اشك ماتم مي ريزند.
مراسم روز و شب شهادت امام رضا (ع) زنان محله نوغان دلنشين و حزن انگيز است، فرياد 'يا امام رضا (ع)' زنان از هر كوچه به گوش مي رسد و در حالي كه گروه گروه راه حرم قدسي را در پيش مي گيرند، شيون مي كنند و در غم جانسوز شهادت آن حضرت اشك مي ريزند تا به جمع رضوين در بارگاه مقدسش بپيوندند.
دسته روي زنان عزادار در روز شهادت امام رضا (ع) به واقع ديدني است، آنان تابوت نمادين آن حضرت كه با پارچه اي سبزرنگ و مزين به نام ثامن الحجج پوشيده شده است را بر دوش مي گيرند و روي آن را از گلهاي سرخ پر مي كنند تا عطر خوش گلها، عاشقان آن حضرت را بي قرار سازد.
مراسم شام غريبان حضرت رضا (ع) زنان نوغاني به واقع به دلهاي بي قرار آتش مي افكند، بي اختيار اشكها را بر پهنه صورت روان مي سازد و قلبهاي رنجور و محزون را براي عزاداري پرشور مهيا مي سازد.
امسال نيز به رسم سالهاي گذشته، ستاد سوگواره زنان نوغاني كه سالهاست عزاداري حزن انگيز آنان را سازماندهي كرده است، فعال شده و فردا زنان نوغان را رهسپار حرم مطهر رضوي خواهد كرد تا حماسه اي ديگر بيافرينند و ارادت عميق خود به حضرت رضا (ع) را در تاريخ به ثبت برسانند.
7489/659
مشهد – ايرنا – روز شهادت امام رضا (ع) كه مي رسد، بغض هزار ساله شيعه در كوچه پس كوچه هاي محله قديمي نوغان مي تركد و زنان نوغاني بنا به سنتي ديرين، مويه كنان راه حرم منور رضوي در پيش مي گيرند تا عقده هاي دل بگشايند و صحنه اي ديگر از ارادت به خاندان نبوي را رقم بزنند.
