** واقعیت های موجود دربخش شیلات و آبزی پروری هرمزگان
استان هرمزگان بواسطه ساحلی و دارا بودن زیستگاههای مرجانی، جنگلهای حرا، وجود خورها و تالاب های بین المللی منبع ، مركز وذخایرگاه و رشد آبزیان بوده كه كمتر استانی در كشور این شرایط طبیعی را دارا می باشد اما امروز با خطر فرو ریختن سوخت قاچاق توسط قاچاقچیان در دریا مواجه است.
توسعه پایدارومتوازن جزایر 14گانه هرمزگان با تلفیق سرمایه های ملی و فرصت های منطقه ای با تاكید برتوسعه گردشگری، بازرگانی، كشاورزی، شیلاتی و برخی ازفعالیت های دیگرمی توانند بصورت زنجیروار،امكان ایجاد مشاغلی را فراهم آورند كه با توجه به مشاغل پیشین و پسین بتوانند نقش موثری را در توسعه و شكوفایی اقتصادی این مناطق ایفا كنند.
با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی هرشغل دربخش كشاورزی و شیلات موضوع برآورد اقتصادی، حفظ مشاغل و یا ارزش ایجاد یك شغل جدید به عنوان صرفه اقتصادی طرح حاضر در كنار ارزش تولیدات مد نظر قرار گیرد واجازه ندهند ازاین سرمایه ملی عده ای خاص برای سود اندك بهره ببرند.
علاوه برحفظ گونه های با ارزش آبزیان و حفاظت ازآنها بویژه گونه های باارزش اقتصادی شیلاتی از موارد مهم در توجیه های اقتصادی برای توسعه فعالیتها مد نظر قرار گیرند وبا حراست از دریا این سرمایه ارزشمند خدادادی برای نسل های آینده حفظ شود.
در كنار تمامی موارد یاد شده ارزش حضور اقشار مختلف مردم از جمله صیادان و آبزی پروران در مناطق مرزی و جزایر به عنوان مهتمرین ركن پاسداری از تمامیت ارزی كشور و تثبیت اقتدار و پایداری در دور افتاده ترین نقاط ، خود به عنوان پدافند غیر عامل محسوب شده كه نیازمند حمایتهای قانونی و مالی خاص خود است.
آب های هرمزگان علاوه برمشكل ریختن سوخت در دریا در سالهای اخیر با پدیده های سخت مثل كشند قرمز روبرو بود كه نگرانی جدی برای این بخش ایجاد كرد و همچنان برای مردم این سئوال بی جواب ماند كه محققان شیلاتی به چه راهكاری رسیدند وچرا تحقیقات آنان به اطلاع مردم نرسید.
هرمزگان با وجود دارا بودن یك هزارو 400كیلومتر مرز آبی و دارای 14جزیره در خلیج فارس ظرفیت های موجود شیلات می تواند با ایجاد بازتعریف از نقش شیلات در توسعه ، علاوه برافزایش تولید ملی در برچیدن مشاغل كاذب درمنطقه می تواند موثر باشد.
این استان با داشتن دریا طولانی ومتصل به خلیج فارس نتوانسته ازداشته های خدادادی كه همان ساحلی بودن و جزایرمتعدد با كاربردی وتوانایی زیاد توسط مردم بكار گرفته شود ونقش محوری درتولید آبزیان در بین استانهای جنوبی ایفا نكرده وهمواره نگرانی از كاهش ذخائر دریایی سخن گفته می شود.
با توجه به مناسب بودن قیمت محصولات دریایی در سبد غذایی مردم ظرفیت های كه می تواند علاوه بر آبزی پروری دراستخرهای كنار ساحل در خود دریای بی كران این استان از جاسك تا پارسیان بكار گرفت ومنبع درآمدی زیادی را به همراه داشته باشد.
این ظرفیت ها تنها به دادن مجوز صید برای افرادی غیر واقعی و ازبین بردن گونه های نادر در آبهای خلیج فارس وفروختن محصول به كشورهای خارجی نیست بلكه می تواند انگیزه و انگیزش در مردم ساكن ساحل برای تكثیرو پرورش ،رها سازی وسپس استحصال آبزیان گوناگون ایجاد كرد ومساله بیكاری هم به خودی خود دراین استان به صفر می رسد.
با وجود ظرفیت های فراوان در حوزه شیلات وآبزیان و زمینه مساعد برای توسعه آبزی پروری ، انتظار می رود استان هرمزگان دربین استانهای ساحلی درجایگاه بالاتری قرارداشته باشد واین بخش نیازمند توجه جدی تر می باشد.
جلوگیری از صید بی رویه و خارج از فصل بویژه برای كشتی های صنعتی وافراد غیر مجاز، نظارت بر دادن مجوزهای صید آبزیان و تلاش برای رفع نیازهای اولیه صیادان و جامعه صیادی برای بهبود معشیت آنان ، پژوهش ها و آموزش های كاربردی وبررسی وضعیت ذخائر آبزیان و حفظ آن می تواند وضعیت شیلات هرمزگان را به سمت بهبود ببرد.
این استان با داشتن 30هزار صیاد ، چهار هزارو 200 فروند شناور صیادی ، 72تعاونی صیادی، 39 مركز تخلیه صید در 22بندر صیادی درسال 90 توانسته 178هزار تن انواع آبزیان استحصال كند ومقام اول را در كشور بدست آورد كه به نسبت قابلیت های هرمزگان نسبت به استانهای دیگر رقم زیادی نیست.
** حرف های جامعه صیادی هرمزگان
فعالان صید و صیادی در هرمزگان می گویند: از آنجایی كه كاهش ذخایر آبزیان درآب های آزاد و افزایش قیمت ادوات صید و صیادی منجر به كاهش درآمد صیادان شده، این استان می تواند به عنوان بزرگ ترین پرورش دهنده میگو و دیگر آبزیان با محوریت پرورش ماهی در قفس با استفاده از بچه ماهیان تولیدی مخصوص آبهای آزاد در طول یكهزارو 400 كیلومتر نوار ساحلی ( از جمله جزایر 14گانه این استان) درآبهای خلیج فارس و دریای عمان مطرح شود.
این عده در تایید گفته های خود در گفت وگو با گزارشگر ایرنا، به كاهش صیدآبزیان وهمچنین میگو ازآبهای آزاد، افزایش تولید آبزیان پرورشی و تقاضای بالای بازار از تولید میگو و ماهی پرورشی اشاره ومی گویند: تجربه نیز نشان می دهد كه بیشترین بهره درپرورش آبزیان نهفته است كه استان هرمزگان دارای بیشترین مزیتها دراین زمینه است.
بنابه اظهاردست انداركاران صید وصیادی هرمزگان ، از مجاورت در كنار دریا، وجود نزدیك به 100 هزار هكتار زمین نسبتا مسطح شناسایی شده مجاور با ساحل و همچنین اقلیم مناسب بعنوان مزیت های لازم برای توسعه فعالیت های آبزی پروری با محوریت میگو نام برده و ابراز داشتند: هرمزگان از همه این مزیت ها برخوردار است.
این درحالی است كه زیرساخت های لازم برای صادرات میگوی پرورشی از جمله پیشرفته ترین آزمایشگاه 'برآورد میزان مانده دارو' دراین آبزی ( تایید شده ازسوی اتحادیه اروپا)و همچنین مراكز فرآوری و بسته بندی بهداشتی دارای استانداردهای پیشرفته دراین استان می تواند كمك بزرگی به صادرات آن باشد
یكی از اعضای اصلی اتحادیه صیادان هرمزگان ازهمراهی نكردن بانكها درباره بازپرداخت اقساط تسهیلات دریافتی، حمایت نكردن از طرح های بازسازی ذخایر آبزیان در خلیج فارس و دریای عمان وصادر نكردن مجوز صید بعنوان بخشی از مشكلات و دغدغه جامعه صیادی این استان نام برد.
اسماعیل خوش اظهار كرد:درسال های اخیرباهدف بازسازی ناوگان صیادی، بانك های عامل تسهیلاتی را به صیادان هرمزگان پرداخت كردند كه متاسفانه به علت كاهش میزان صید، امكان بازپرداخت بموقع اقساط میسر نشد ودر نتیجه صیادان را با مشكلات زیادی مواجه كرده است.
نماینده جامعه صیادی هرمزگان كه آمار آنان به بیش از 38 هزار نفر می رسد گفت: بانك های عامل صیادان را در تنگنا و تحت فشار قرار داده و در توجیه این عمل ابراز می دارند: مشكلات شما (صیادان) به بانكها ارتباطی ندارد.
وی بر لزوم تفویض و افزایش اختیارات بیشتربه اداره كل شیلات هرمزگان بعنوان یكی از مهم ترین خواسته های جامعه صیادی هرمزگان نام برد و افزود: هم اكنون برای پیگیری برخی از خواسته ها و انجام مكاتبات بایستی به تهران مراجعه كنیم
** دیدگاه های كارشناسان ومدیران شیلات هرمزگان
كارشناسان و مدیران شیلات و فعالان بخش آبزی پروری، هرمزگان را بعنوان یكی از مستعد ترین نقاط كشور برای فعالیت های شیلاتی با محوریت تولید آبزیان پرورشی آن هم با استفاده از منابع طبیعی به خصوص آب دریا معرفی می كنند.
آنان از داشتن سواحل طولانی، دارابودن زمین های مستعد فعالیت های آبزی پروری بویژه میگو (وانامی)، وجود یكهزارو 400 كیلومتر ساحل نسبتا آرام در طول سرزمین اصلی و 14جزیره این استان برای اجرای طرح های مختلف از جمله پرورش ماهی در قفس، تولید صدف های مروارید ساز (لب سیاه) به عنوان ظرفیت های موجود پیش رو یاد می كنند.
همچنین تولید انواع بچه ماهیان آبهای آزاد (به منظور تامین بچه ماهی مورد نیاز برای پروژه های تولید ماهی درقفس)، تولید ماهیان زینتی آبهای شور و ایجاد اشتغال برای دهها كارشناس شیلاتی شاغل در بخش های دولتی، خصوصی و تعاونی با سابقه ای بیش از دو دهه بعنوان مزیت های دیگراین استان نام می برند.
این درحالی است كه می توان از شناسایی، جانمایی و حتی انجام كارهای مقدماتی از قبیل نقشه برداری و خاك شناسی 50 هزارهكتار از زمین های ساحلی با هدف انتخاب بهترین مكان برای پرورش میگو ودیگر آبزیان در استان ساحلی هرمزگان را در همین راستا قلمداد كرد.
دربرنامه های اول، دوم و حتی سوم اقتصادی كشور اعلام شد با هدف توسعه فعالیت های آبزی پروری وكسب درآمد و ایجاد اشتغال برای جوانان بیش 100 هزار هكتار زمین در نوار ساحلی چهاراستان جنوبی كشور برای ایجاد استخرهای پرورش میگو شناسایی و حتی زمینه آماده سازی و واگذاری بخش هایی از آنها نیز فراهم شده است.
یكی از كارشناسان خبره شیلات در هرمزگان می گوید: دراین مدت تنها به پرورش میگو توجه شده درحالیكه دراین استان در زمینه تولید ماهی در قفس، تولید بچه ماهی آبهای آزاد و حتی ماهیان زینتی آب شور، تولید صدف های مروارید ساز و انواع گیاهان دریایی با كاربرد بالای بهداشتی، پزشكی، صنایع غذایی و حتی تولید خوراك دام نیز بیشترین استعداد را دارد.
مدیركل شیلات هرمزگان ادامه داد: ورود به دیگر بخشها از جمله تولید ماهی در قفس كه مطالعات آن نهایی واجرای آن نیز با استفاده از بچه ماهیان تولید شده مخصوص آبهای آزاد در مراكز تحقیقاتی این استان به صورت آزمایشی انجام شده و همچنین انواع جلبك ها و گیاهان دریایی و تولید و صادرات ماهیان زینتی می تواند بعنوان مهم ترین محورهای توسعه فعالیت های شیلات مد نظر قرارگیرد.
پرویز محبی تاكید كرد: فعالیت های شیلاتی می تواند در كنار كارهای بندری و تجاری و دریانوردی با تاكید بر دو منطقه آزاد كیش و قشم و شش منطقه ویژه اقتصادی صنعتی معدنی خلیج فارس، كشتی سازی فراساحل ، بنادر و دریانوردی(مجتمع بندری شهید رجایی) ، انرژی بر پارسیان، صنایع نفت و گازلاوان و ویژه اقتصادی و تجاری قشم تكمیل كننده محور توسعه این استان باشد.
وی در تایید گفته های خود به وجود بیش از12هزار هكتار مزرعه پرورش میگو به همراه تعداد زیادی مراكز تولید لارو میگو و صنایع فرآوری و بسته بندی، تولید غذای آبزیان وهمچنین تولید آزمایشی سه گونه بچه ماهی آبهای آزاد در مراكر تحقیقاتی هرمزگان وموفقیت طرح تولید ماهی در قفس (آبهای آزاد) اشاره كرد.
این مقام مسوول ادامه داد: هرچند شیلات هرمزگان هنوز به چشم اندازهای ترسیم شده دست نیافته اما ارتقای بنیه علمی كاركنان این اداره كل و فعالان بخش خصوصی و استفاده از فن آوری های روز می تواند كمك زیادی به صنعت آبزی پروری این استان داشته باشد.
محبی ازاجرای طرح های پرورش ماهی در قفس، تكمیل بنادر صیادی در حال احداث و واگذاری بنادر صیادی به تشكل های صیادی، افزایش میزان صید فانوس ماهیان، حفاظت وترمیم ذخایر آبزیان و افزایش صید میگو ازآبهای آزاد دراین استان با اجرای طرح رهاسازی بچه میگو بعنوان مهم ترین برنامه های كاری و مدیریتی خود در اداره كل شیلات هرمزگان نام برد.
وی یادآورشد: با توجه به پیشرفت های حاصله در ممالك دارای صنعت پرورش میگو وآبزیان مختلف، دیگر زمان آزمون خطا دراین بخش به انتها رسیده و باید بدون هرگونه توقفی با سرعت از همه امكانات وزیرساخت های ایجاد شده دردو دهه گذشته تاكنون بطورعلمی و دقیق در جهت توسعه همه جانبه این صنعت بهره برداری و استفاده كرد.
مدیركل شیلات هرمزگان دراین زمینه به معرفی و ترویج گونه ای جدید از میگو به نام ' وانامی' اشاره و یادآور شد: پرورش دهندگان طی سه سال اخیر موافق به جایگزینی آن با گونه سفید هندی شده اند كه در احیای مجدد صنعت میگوی این استان نقش بسزایی داشته است.
محبی تصریح كرد:با توجه به اقلیم مناسبی كه هرمزگان دارد،پرورش دهندگان می توانند با استفاده از گونه وانامی هر سال دو دوره اقدام به تولید و برداشت میگو كنند كه این موضوع طی سه سال اخیر بیشترین درآمدزایی و سوددهی را برای آنان به همراه داشته است.
به گفته وی دراستان هرمزگان پنج سایت پرورش میگو به وسعت هفت هزارهكتار وجود دارد كه چهارهزار و145هكتار آن شامل تیاب شمالی و جنوبی، جزیره هنگام و بندر مقام فعال هستند.
این مقام مسوول با اشاره به تعداد زیاد دانش آموختگان رشته های شیلاتی با گرایش های مختلف از مراكز آموزش عالی این استان و استانهای همجوار اضافه كرد: به فعل درآوردن قابلیت های موجود می تواند موجب رونق فعالیتهای شیلاتی و درنتیجه بكارگرفتن صدها نفر از این نیروها باشد.
مدیركل شیلات هرمزگان ابراز داشت: دردو دهه گذشته و درراستای توسعه فعالیت های آبزی پروری با محوریت صنعت میگو افزون بر 50 هزار هكتار زمین شناسایی مطالعه و حتی كارهای زیربنایی در سطح 10 هزار هكتار آنها شامل احداث راه، تامین برق، حفر كانال تامین آب از دریا، تسطیح و حتی خاكشناسی نیز انجام شده است.
محبی اضافه كرد: متاسفانه در حال حاضر تنها از 10 درصد زمین های شناسایی شده در قالب سایت های پرورش میگو در سواحل شهرستانهای میناب ، بندر خمیر، قشم و بندرلنگه استفاده می شود كه این رقم قابل افزایش به پنج تا شش برابر است.
بررسی اخبار شیلاتی و اظهار نظر كارشناسان و مقام های مسوول این سازمان اهمیت هرمزگان را در بین دیگر استانهای كشور در زمینه فعالیتهای شیلاتی بیش از پیش نمایان می كند.
قائم مقام سازمان شیلات ایران در جدید ترین سخنان خود با اشاره به ظرفیت ها موجود از جمله زمین های ساحلی تاكید كرد: تبدیل شدن هرمزگان به قطب پرورش میگو و دیگر آبزیان دور از دسترس نیست .
سیف الله حقیقی یادآور شد: هم اكنون نیز افزون بر 40 درصد از صید آبزیان یعنی 140 هزارتن در سال به این استان اختصاص دارد كه با تكمیل و گسترش همه جانبه حلقه تولید در قالب آبزی پروری این رقم قابل افزایش است.
قائم مقام سازمان شیلات ایران بااشاره به زیرساخت های موجود به ویژه وجود بیش از یكهزارو 400 كیلومتر نوار ساحلی(900 كیلومتر خط ساحلی متصل به سرزمین اصلی و 500 كیلومتر سواحل جزایر 14گانه توابع این استان)اضافه كرد:همه چیزبرای ارتقای همه جانبه فعالیت های آبزی پروری با محوریت صنعت میگو، پرورش ماهی درقفس، تولید بچه ماهیان آبهای آزاد با هدف تامین بچه ماهی مورد نیاز برای پروژه های ذكر شده، پرورش صدف های مروارید سازوحتی تكثیرماهیان زینتی آبهای خلیج فارس (نقاط مرجانی) آماده است.
وی از تمركز زدایی و دادن اختیارات بیشتر با اداره كل شیلات هرمزگان به عنوان یكی از مهم ترین خواسته های به حق فعالان صید و صیادی و صنعت میگو و دیگر آبزیان نام برد و گفت: دراین زمینه با انجام كارشناسی های بعمل آمده گام های مفیدی نیز برداشته شده كه برای نهایی شدن به زمان بیشتری نیاز است.
حقیقی ازانتخاب و معرفی (مدیركل سابق شیلات هرمزگان ومجری طرح صید فانوس ماهیان در شیلات ایران ) بعنوان مشاور رییس سازمان شیلات ایران در امور شیلاتی و همچنین مجری طرح صید فانوس ماهیان شیلات ایران با محوریت استان هرمزگان در راستای تفویض اختیارات بیشتر به استانها نام برد.
وی از دادن اختیارات بیشتر به اداره كل شیلات هرمزگان به عنوان یكی از خواسته های به حق جامعه صیادی این استان نام برد و گفت: مقدمات این كار در حال فراهم شدن است.
وی با تاكید بر گسترش فعالیت صیادان در زمینه صید فانوس ماهیان ابراز داشت: هم اكنون بسیاركمتر ازسهمیه در نظر گرفته شده استفاده می كنیم كه با تعیین مجری طرح شاهد فراهم كردن مقدمات لازم از جمله تامین شناورهای مخصوص و توسعه فعالیتهای صیادان با محوریت آبهای آزاد در اقیانوس هند خواهیم بود.
این مقام مسوول در سازمان شیلات ایران ازافزایش اعتبارات عمرانی ساخت، تكمیل و تجهیز بنادر صیادی و ماهیگیری هرمزگان با هدف سرعت دادن به اجرای پروژه های نیمه تمام شیلاتی نام برد .
به گفته وی در حال حاضر20 بندر صیادی و 84 مركز صید در طول نوار ساحلی این استان و جزایر 14گانه آن با محوریت آبادی های دارای سكنه وجود دارد.
كارشناسان بخش خصوصی و دولتی و همچنین مدیران شیلاتی می گویند با وجود ظرفیت های لازم، اجرای بسیاری از زیر ساخت ها و انجام طرح های مطالعاتی در زمینه پرورش ماهی در قفس، تولید بچه ماهیان آبهای آزاد، تولید لارو میگو و چند پروژه دیگرمشكلاتی نیز وجود دارد كه حل آنها می تواند منجر به توسعه همه جانبه فعالیتهای شیلاتی شود.ك/4
512/668 /675
بندرعباس- ایرنا- استان ساحلی هرمزگان با وجود توانمندی بالقوه فراوان شیلاتی ، ظرفیت های مغفول مانده بسیاری در حوزه تولید ، تكثیر، پرورش و استحصال آبزیان دارد كه با برنامه ریزی مناسب می تواند تحولات شگرفی دراین حوزه ایجاد و نقش محوری در توسعه ایفا كند.
