به گزارش ايرنا يكي از فعالان ميراث فرهنگي در اين باره مي گويد: قديمي ترين سند حاضر از دريانوردي ايرانيان سندي است از گل پخته كه در حفاري‌هاي ناحيه چغاميش شهرستان دزفول به دست آمده و نشان مي دهد اين گويچه مربوط به دوران پيش از پيدايش خط است.
'محمد آذركيش' افزود: تپه هاي باستاني چغاميش بازمانده شهري باستاني است كه در شرق جاده دزفول - شوشتر واقع است و به شماره 487 در سال 1344 به ثبت در فهرست آثار ملي رسيده است.
وي اظهاركرد:اين گوي گلي از اكتشافات دو استاد معتبر باستان شناسي پروفسور 'دولوگارز' از دانشگاه شرقي دانشگاه شيكاگو و پروفسور 'هلن كانتور' استاد بخش زبان‌هاي خاور نزديك دانشگاه كاليفرنيا است.
وي گفت: اين دانشمندان چهار بار و به تناوب در تپه‌هاي چغاميش شمال خوزستان كه در دامنه كوه زاگرس و در ميان رودخانه‌هاي دز و كارون به كاوش‌هاي باستان‌شناسي پرداخته كه در ميان اشياي مكشوفه، قديمي‌ترين و جالب‌ترين سند دريانوردي را كه به نوشته آنها ريشه فرهنگي آن به شش هزار سال پيش از ميلاد، برمي‌گردد كشف، و به جهانيان عرضه كردند.
آذركيش اظهاركرد:علاوه بر اين اين اسناد معتبر، خط نوشته‌هاي ميخي لوح هاي مصور، سكه‌هاي تاريخي و اشياي متنوع ديگر در دست است كه نشان مي‌دهد ايرانيان از زمان‌هاي بسيار دور با دريا و كشتي‌راني الفتي ديرينه داشته‌اند.
وي گفت: در كتاب دريانوردي در ايران تاليف 'حسين نوربخش' آمده است : پروفسور 'دولوگاز'، در آخرين روزهاي زندگي خود كه در محل كار خود واقع در چغاميش درگذشت اظهار مي دارد كه باستان شناسان بيشتر اطلاعات خود را از روي بقاياي ظروف گلي به دست مي‌آورند و ما خوشبختانه به مقادير زيادي قطعه ظروف گلي دسترسي پيدا كرديم.
اين فعال ميراث فرهنگي افزود: بقاياي بناهاي حفاري شده، اثر مهره اي استوانه اي شكل، وسايل خانه و قطعات كوچك هنري كه از زير ويرانه‌ها و آوارهاي قرون گذشته در چغاميش دزفول به دست آمده نيز نقش مهمي در افزايش سطح دانش و اطلاعات باستان‌شناسي داشته است.
وي گفت:كاوش‌هاي باستان‌شناسي در اطراف حوزه چغاميش در سال‌هاي 1324شمسي و يا 1945 ميلادي انجام شد كه پرفسور دولوگاز به نام موسسه 'اورينال' امتياز حفاري در خوزستان را از ايران درخواست كرد اما درسال 1961 ميلادي حفاري جدي در چغاميش شروع شد كه اين كاوش سه ماه به طول انجاميد.
آذركيش مهره هاي استوانه اي كشف شده در چغاميش را از گويا ترين سند دريايي ايرانيان نام برد وگفت: اين مهره‌ها قطعات سنگي بودند كه روي آنها تصاويري حك شده بود كه با اين وسيله روي ظروف و غيره علامت‌گذاري مي‌كردند، يكي از اين مهره‌ها پادشاهي را نشان مي دهد كه از جنگ برمي‌گردد كه در قايقي نشسته و عده‌اي اسير دست بسته در جلوي پاهاي او افتاده در حالي كه در يك دست فرمانده گرز و در دست ديگرش ريسماني است كه با آن اسيران را نگاه داشته است.
در اين كشتي تصوير دريانوردي به چشم مي خورد كه يكي از آنها روي دماغه كشتي نشسته و شيي شبيه علامت با پرچمي را در دست دارد.
وي اظهاركرد:به اعتقاد پروفسور دولوگاز اين تصوير نمايشگر يك جنگ دريايي است كه به احتمال در رودخانه‌هاي داخلي روي داده ، چند لوح گلي نيز با اشكالي از نقطه و خط فشرده كشف شده و عقيده بر اين است كه اينها تنها سيستم اعداد بود كه به احتمال قوي براي حسابداري به كار مي رفته است.
وي گفت: مشاهده گاو بر روي اين نقش گلي كه يكي از جاشوها به مراقبت از آن مي‌پردازد حاكي از آن است كه فرمانده كشتي از راه دوري برمي‌گردد و نيز رسم همراه بردن حيوانات زنده در كشتي‌ها از زمان‌هاي گذشته بين دريانوردان ايراني خليج‌فارس معمول بوده است.
وي با اشاره به خروج بسياري از اشياي باستاني با ارزش از ايران توسط باستانشناسان خارجي افزود: بسياري از لوح‌هاي گلي از جمله مهر دريانوردي در آمريكا نگهداري مي‌شود كه بازگرداندن آنها به ايران يك وظيفه ملي است كه سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بايد در اين راستا تلاش كند.
رييس اداره ميراث فرهنگي ،صنايع دستي و گردشگري شهرستان دزفول نيز گفت:دكتر عباس عليزاده استاديار دانشگاه شيكاگو در سال 45 يا 46 در كشفياتي كه در چغاميش و چغابنوت دزفول انجام داد ادعاي كشف قديمي ترين سند موسيقي جهان و قديمي ترين سند دريانوردي جهان را داشت ولي تاكنون هيچ گونه اسنادي از اين كشفيات به اداره ميراث فرهنگي دزفول ارايه نشده است.
'غلامعلي باغبان كوچك' افزود:با توجه به اينكه هيچ گونه سندي در اين خصوص مشاهده نشده نمي توان وجود اين اسناد را تاييد و يا تكذيب كرد.
شهرستان دزفول با وجود آثار ارزشمند تاريخي با قدمتي چند هزار ساله از جمله شهر 'جندي شاپور' بازمانده از دوران ساساني به عنوان نخستين مركز علمي و پزشكي جهان ، پل باستاني(قديم) با 2600 سال قدمت ، آسياب هاي آبي و بافت قديم از جايگاه برجسته اي در ايران باستان و ميراث فرهنگي برخوردار است.
همچنين تپه هاي باستاني چغاميش دزفول در جنوب شرقي شهر دزفول كه بر اساس شواهد باستان شناسي، قدمت اين منطقه به پيش از اختراع خط مي رسد، گواهي بر اهميت اين شهر قديمي است.
اين تپه ها تمدن چند هزار سال پيش از ميلاد مسيح را تا دوره اسلامي در دل خود جاي داده اند.
باستان شناسان دانشگاه شيكاگو در كاوش هايي كه در اين منطقه انجام دادند، آثار با ارزشي كشف كردند.
نخستين و قديمي ترين خشت پخته در عصر پيدايش خط در منطقه چغاميش دزفول به عنوان نخستين مركز خط در ايران زمين ،كشف شده است.
با وجود چنين آثار ارزشمند باستاني، ادعاي وجود قديمي ترين و مهم ترين سند دريانوردي جهان در آثار باستاني بر جاي مانده از دوران كهن در اين شهرستان دور از انتظار نيست. ك/4
7278/648/ 640
دزفول-ايرنا-در حالي كه دست اندركاران ودوستداران ميراث فرهنگي بر وجود نخستين و كهن ترين سند دريانوردي جهان در دزفول تاكيد دارند كارشناسان ميراث فرهنگي در تلاش براي تاييد اين موضوع هستند.
