به گزارش ایرنا دراین نامه كه روز سه شنبه نسخه ای از آن دراختیار رسانه ها قرار گرفت، با اشاره به منابع آب و تاریخچه طرحهای انتقال آب به حوضه زاینده رود و فلات مركزی و پیامدهای تاخیر در اجرای این طرحها از شورای عالی آب خواسته شده است با تصمیمات مدبرانه در حفظ حیات زاینده رود و جلوگیری از تشدید بحران آب در استان بكوشد و مدیریت آب در منطقه مركزی كشور را همه جانبه ساماندهی كند.
متن این نامه كه حاوی نكات قانونی و پیشنهادهای كارشناسی است، به شرح زیر است:
* شرایط بحرانی استان اصفهان ناشی از قطع جریان آب رودخانه زاینده‌رود در چند سال پیاپی و نگرانی از عدم تأمین آب آشامیدنی حدود پنج میلیون نفر جمعیت زیر پوشش شبكه آبرسانی اصفهان بزرگ و بحران‌های اجتماعی ناشی از عدم تأمین حقابه قانونی ده‌ها هزار خانوار كشاورز باعث شد شرح مختصری از وضعیت تأمین آب در حوضه زاینده‌رود كه با نظر كارشناسان حوزه آب تهیه شده را به استحضار برسانیم.
1- زاگرس میانی منابع آب دو حوضه آبریز كارون بزرگ و زاینده رود را تأمین می‌كند. توزیع نامتوازن منابع آب و مراكز مصرف عامل بحران‌های پدید آمده است. از منابع آب تجدید پذیر زاگرس میانی بیش از 92 درصد در حوضه كارون و 8 درصد در حوضه زاینده‌رود به طور طبیعی تأمین می‌شود.
مقایسه جمعیت و مراكز مصرف در دو حوضه آبریز كارون بزرگ و زاینده‌رود تفاوت زیادی را نشان نمی‌دهد. این عدم توازن منابع آب و مراكز مصرف موجب شده است سرانه آب تجدید پذیر در حوضه زاینده‌رود بدون تونل‌های انتقال آب 600 متر مكعب در سال باشد كه با شاخص سازمان ملل كه سرانه 1200 متر مكعب در سال را آستانه ورود به بحران تعیین كرده است نشان دهنده بحران شدید آب در حوضه زاینده رود است.
سرانه تأمین آب در حوضه كارون بزرگ پنج هزار و 307 متر مكعب در سال است كه مؤید وجود آب مازاد بر مصارف است. مطالعات اخیر انجام شده به كارفرمایی وزارت نیرو میانگین حجم آب مازاد خروجی از حوضه كارون بزرگ به خلیج فارس را 5/12 میلیارد متر مكعب اعلام نموده است.
2- توسعه مراكز جمعیتی و صنعتی در دهه‌های اخیر در حوضه زاینده رود موجب افزایش مصرف و شدت یافتن كمبود آب شده و این روند افزایش مصرف آب آشامیدنی از 50 میلیون متر مكعب در سال 1360 به بیش از 450 میلیون متر مكعب در سال1392 را به دنبال داشته است.
آب شرب پنج میلیون نفر جمعیت زیر پوشش طرح آبرسانی اصفهان بزرگ، تولید 70 درصد فولاد كشور، تولید بخش عمده ای از محصولات پتروشیمی و نفتی كشور و تولید 12 درصد برق كشور و زندگی ده‌ها هزار خانوار كشاورز حقابه دار به جریان آب زاینده‌رود وابسته است.
3- تخصیص‌های ناقض حقوق حقابه داران صدها ساله زاینده رود توسط وزارت نیرو و برداشت‌های بی‌رویه و غیراصولی در بالادست سد زاینده‌رود كه غالبا با پمپاژ آب زاینده‌رود تا ارتفاع 600 متر به تپه ماهورهای فاقد خاك و شرایط مناسب كشاورزی و باغداری صورت گرفته، موجب تشدید بحران آب در استان اصفهان شده است.
4- قطع جریان آب در رودخانه زاینده‌رود كه موجب قطع منبع تغذیه منابع آب زیرزمینی شده است در اثر تداوم برداشت‌ها منابع آب زیرزمینی را در معرض نابودی كمی و كیفی قرار داده است. پدیده فاجعه بار و غیر قابل جبران فرو نشست سراسری دشت‌ها در حوضه زاینده‌رود از پیامدهای این بحران است.
5- حوضه زاینده‌رود از دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری تشكیل شده است، 93 درصد مساحت حوضه و 98 درصد جمعیت حوضه در استان اصفهان و 7 درصد مساحت حوضه و 2 درصد جمعیت حوضه در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. مصوبه غیر كارشناسی تبدیل شركت‌های آب منطقه‌ای به شركت‌های آب منطقه‌ای مستقل استانی در مجلس شورای اسلامی در سال 1384 كه در دولت‌های نهم و دهم به اجرا درآمد مدیریت حوضه زاینده‌رود را به مدیریت‌های دوگانه تبدیل و موجب تشدید بحران در حوضه زاینده رود شد.
سخنرانی رییس جمهور محترم قبل در سفر استانی به چهارمحال و بختیاری و اعلام به مردم آن استان كه تا می‌توانید از آب زاینده‌رود برداشت نمائید و اراضی استان را زیر كشت ببرید بی‌اعتنایی به قوانین و حقوق آب را به اوج رساند.
6- راهكارهایی كه هرگز به اجرا در نیامد:
در سفر استانی مقام معظم رهبری در آبان 1380ایشان با اظهار تأسف از جاری نبودن آب در رودخانه زاینده رود، پیش بینی راه‌حل‌های اساسی و اجرای سریع آنها را مورد تأكید قرار دادند.
در جلسه هیأت وزیران در حضور مقام معظم رهبری وزیر وقت نیرو اعلام كرد با طرحهای در دست اجرای تونل سوم كوهرنگ و تونل چشمه‌لنگان و همچنین اجرای دو طرح تونل گوكان و تونل بهشت‌آباد 2/2 میلیارد متر مكعب آب به منطقه دشت مركزی منتقل خواهد شد.
- مروری بر رویدادهای 12 سال گذشته علیرغم تأكیدات مقام معظم رهبری به اجرای راه حل‌های اساسی
-از دستور كار خارج شدن تونل گوكان در دولت‌های پیشین علیرغم تصمیمات اتخاذ شده در محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی؛
-كاهش دادن حجم آب انتقالی تونل بهشت‌آباد از یك میلیارد متر مكعب مصوب برای استان اصفهان به 580 میلیون متر مكعب برای سه استان یزد، كرمان، اصفهان در دولت قبل؛
-متوقف شدن عملیات اجرایی تونل بهشت آبادتحت تاثیر فشارهای غیر كارشناسی
-بی‌اعتنایی به 12 سال مطالعات تونل بهشت‌آباد توسط مشاوران معتبر داخلی و خارجی از كشورهای فرانسه، سوئیس و اتریش و جایگزین كردن طرح غیر كارشناسی و بدون پشتوانه مطالعاتی و غیر اقتصادی خط لوله و پمپاژ با ارتفاع حدود 700 متر به جای انتقال ثقلی آب با تونل. اقدامی كه موجب 25 برابر شدن هزینه بهره‌برداری هر متر مكعب آب، افزایش هزینه‌های سرمایه گذاری و سه برابر شدن قیمت تمام شده آب می‌شود.
-تداوم خشك بودن رودخانه به مدت بیش از 7 سال پیاپی؛
-عدم تحویل حقابه مسلم حقابه داران طوماری و سهمابه بران قانونی زاینده رود،
-گسترش دامنه بحران آب به غرب اصفهان و مناطق میانی حوضه و خشك شدن باغ‌هایی با قدمت چند قرن و دارای حقابه،
-تخصیص‌های بی رویه در استان چهارمحال و بختیاری كه منجر به افزایش حجم برداشت آب از زاینده رود از 50 میلیون متر مكعب به 237 میلیون متر مكعب شده است.
راهكارهای حل بحران آب در حوضه زاینده رود
- تأمین بودجه لازم برای تكمیل عملیات اجرایی سد سوم كوهرنگ كه موجب می‌شود ظرفیت تونل سوم كوهرنگ به ظرفیت نهایی برسد.
- صدور دستور اجرای تونل گلاب 2 كه به تصویب هیأت وزیران رسیده و وزارت نیرو موظف به اجرای آن شده است برای مقابله با كمبود آب شرب 14 شهرستان زیر پوشش شبكه آبرسانی اصفهان. (در حال حاضر شبكه آبرسانی با كمبود آب روبرو است و این كمبود در افق 1420 به 9/12 متر مكعب در ثانیه می‌رسد)
- حمایت از حقوق قانونی و مسلم حقابه‌داران زاینده‌رود از طریق جلوگیری از برداشت‌های غیر قانونی از آب زاینده‌رود در استان چهارمحال و بختیاری
- لغو طرح برداشت آب از زاینده‌رود موسوم به بن- بروجن با حدود 700 متر ارتفاع پمپاژ و 140 كیلومتر سامانه انتقال، به جای طرح اولیه انتقال آب از سبزكوه كه از نظر فنی ـ اجرایی و اقتصادی توجیه بیشتری دارد و با سامانه انتقال كوتاهتری بدون نیاز به پمپاژ می تواند آب بروجن و شهرها و روستاهای مشخص شده در هدف طرح را تأمین می‌كند.
- پرداخت خسارت به میزان واقعی و كارشناسی شده برای جبران خسارات واقعی وارده به حقابه داران
- تسریع در اجرای سد و تونل بهشت‌آباد مطابق طرح مطالعه شده و مصوب اولیه(اینكه عده ای تونل را عامل زهكش كردن و خشكیدن چشمه های مسیر می دانند، با نتیجه مطالعات مشاورین داخلی و خارجی منافات دارد؛ ضمن اینكه عمق تونل و فناوری روز دستگاه های حفاری بكار گرفته شده زهكش كردن تونل را منتفی می كند.)
چنانچه وزارت نیرو قادر به حل موانع اجتماعی كه در استان چهارمحال و بختیاری به دلیل تحریف واقعیت‌ها و تحریك اجتماعی بوجود آورده اند نمی باشد و به اجرای خط لوله و پمپاژ به جای راهكار منطقی تونل بهشت آباد اصرار دارد، اجرای تونل گوكان و طرح انتقال آب رودخانه ماربر در سمیرم برای انتقال منابع آب خروجی از مرزهای استان اصفهان را جایگزین طرح انتقال آب بهشت‌آباد با خط لوله و پمپاژ با ارتفاع حدود 700 متر كند.
امضاء كنندگان این نامه شامل شش نفر از وزرا و مدیران ارشد و 10 نفر از استانداران ادوار، 14نفراز معاونان استانداران، 13 نفر از نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی، 19 نفر از فرمانداران و 4 نفر از مدیران كل صنایع و محیط زیست و منابع طبیعی كشور، دو نفر از شهرداران اصفهان و 26 عضو شورای اسلامی ادوار و فعلی شهر اصفهان هستند.
7148/ 607
اصفهان- ایرنا- استانداران، فرمانداران، نمایندگان مجلس، معاونان استانداران و اعضای شورای شهر ادوار اصفهان در نامه ای به اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری و رییس شورای عالی آب، اجرای طرحهای كارشناسی شده مدبرانه برای انتقال آب به فلات مركزی و احیای زاینده رود را خواستار شدند.