چوقای چهارمحال و بختیاری در فهرست آثار ملی ثبت شد

به گزارش دفتر امور فرهنگی و ارتباطات اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان،'مهرداد رییسی' روز سه شنبه افزود: چوقا بعنوان یكی از صنایع دستی عشایری استان به شمار می رود كه در جلسه شورای ثبت میراث فرهنگی كشور در مورخ 15دی امسال مورد تائید قرار گرفت و به ثبت ملی رسید.

وی گفت: بومی بودن، اصالت داشتن، نقوش و بافت خاص آن در منطقه از مهمترین ویژگی های بارز برای ثبت این اثر است .

وی افزود: با ثبت چوقا تعداد آثار ثبت ملی ثبت شده در بخش صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری به 11 اثر شامل نمكدان، انبر، بند تاراق(داراق)، چاقو، قیچی، نمد، لچك، وریس، قفل، گیوه و چوقا رسید.

چوقا بافی یا 'چوخا بافی' یكی از رشته های بومی صنایع دستی استان نام دارد كه در زمره صنایع دستی عشایر و زیر گروه بافته های داری قرار دارد .

چوقا 'چوخا'، عبا یا پوشاكی است بلند شبیه پالتو كه عشایر بختیاری از آن استفاده می كنند.

قدمت چوقا به 130 سال قبل می رسد و چوقاهای اولیه در طایفه ای به نام 'لیواس'در ایل چهار لنگ توسط بزرگان و خوانین مورد پسند و استفاده قرار گرفت و در مدت كمی بعنوان پوشش رسمی تمام افراد ایل بختیاری با استقبال مواجه شد.

چوقا به عنوان شاخص ترین هنر دست زنان عشایر بختیاری است كه همین ویژگی (از نظر پوشاك)، مردان بختیاری را با سایر اقوام متمایز می سازد .

این هنر دستی بسیار نازك و ظریف در میان سایر فرآورده نساجی سنتی كشور، در فصول گرم و سرد بعلت خاصیت هم دمایی آن مورد استفاده قرار می گیرد .

نخ پنبه‌ای نمره 8 (در مقیاس متریك) و خامه طبیعی (پشم) با نمره 10 (در مقیاس متریك )، مواد اولیه چوقا را تشكیل می دهد .

چوقا را شبیه پالتو یا عبا می پوشند و بلندی آن بر سر زانو می رسد و لبه های آن از پایین بر روی هم می افتد و به سبب فیزیك خاص فرم و ساختار آن به پوشنده آن صلابت می بخشد.

رنگهای به كار رفته در چوقا سفید و مشكی(سرمه ای)است كه تنها خامه الوان آن (سرمه ای) را به سبك گیاهی سنتی و با ثبات بالا رنگرزی كرده و مورد استفاده قرار می گیرد .

در گذشته بافندگان برای بافت چوقا خامه ها را به روش دستی می ریسیدند و به لحاظ ظرافت و باریكی زیاد نخ های دستریس، ریسنده با استفاده از پره چوبی (پیلی) و ایجاد سوراخ بر روی ناخن شصت دست چپ، نخ های پشمی را از نظر ضخامت به صورت یكسان می ریسیدند اما در حال حاضر مواد اولیه مصرفی را به صورت آماده از بازار تهیه می‌كنند .

در رابطه با نقوش چوقا نقل قول های زیادی وجود دارد از جمله عده ای اعتقاد دارند نقوش هندسی چوقا برگرفته از شاخهای گوسفند نر بزرگ كه نقش رهبری گله را به عهده دارد و نمادی از صلابت، قدرت و ایستادگی است كه به مرور خطوط هندسی كمی تغییر كرده و از شكل آن دور شده است.

بافت چوقا در بیشتر نقاط بختیاری شهرستانهای كوهرنگ و فارسان رواج دارد و هنوز این بافته با ارزش بعنوان پوشش رسمی مردان عشیره بختیاری و در جشن ها، اعیاد و مراسم مورد استفاده قرار دارد.

7360/543