داووس؛ بزرگترین اجتماع سالانه اقتصاددانان و سیاستمداران جهان

به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، برگزاری «مجمع جهانی اقتصاد» در داووس، بزرگترین اجتماع اقتصاددانان جهان و میدان نمایش رقابت اقتصادی است كه حضور در آن فرصت بسیار خوبی را برای دیدار مدیران ارشد اجرایی شركت‌های مختلف با یكدیگر فراهم می كند تا در كنار تالارهای گفت و گو، شاهد قراردادها و توافقات مهمی بین اعضای شركت كننده باشند.

اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد بیشتر بر بازارهای اقتصادی نوظهور تمركز می‌كند و گفته می شود در سال گذشته مبحث اصلی آن، تقویت اقتصاد آفریقای شمالی و اوراسیا بوده و امسال از 21 ژانویه (اول بهمن ماه) تا 24 ژانویه برگزار می شود و قرار است در آن نشست‌هایی با عنوان “رشد اقتصادی در آفریقا” و “وضعیت در جهان عرب” تشكیل شود و به این ترتیب به اثر افت قیمت كانی‌ها و كالاها در آفریقا و نیز آمار رو به رشد بیكاری جوانان در كشورهای عربی توجه خواهد شد.

مجمع جهانی اقتصاد در شرایطی برگزار می شود كه علاوه بر روابط تجاری كشورها، سناریوهای تیره و تار ژئوپولیتیك با افزایش تنش در تعدادی از مناطق جهانی نیز می تواند عواقب منفی را برای چشم انداز اقتصادی جهانی درپی داشته باشد.

همچنین بسیاری از كشورها از نابرابری شتاب درآمدی رنج می برند و اغلب این نابرابری ها در اثر ماندگار شدن بحران ها و تنش های اجتماعی داخلی با عواقب بالقوه جهانی بوده كه لازم است سیاستگزاران و همچنین فعالان عرصه كسب و كار و جامعه مدنی در كنار یكدیگر قرار گیرند تا برای پشتیبانی از اقتصاد بیش فراگیر، زمینه های رشد مثبت اقتصادی را فراهم سازند.

از این رو، برنامه های اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی باید دست در دست هم دهند تا با ایجاد فرصت های جدید و بهتر شغلی برای تمامی اقشار جمعیتی، شاهد اقتصاد مولد بیشتر باشیم. همچنین ابعاد اجتماعی و زیست محیطی و حتی امنیتی اقتصاد رو به رشد باید در دستور كار قرار گیرد و انجمن های علمی، تحقیقاتی با گسترش و تداوم تحقیقات خود، ارتباط بین بهره وری، توسعه اجتماعی، حفاظت از محیط زیست و فراهم ساختن یك اقتصاد رقابت پذیر را بررسی كنند.

شاید از همین منظر باشد كه حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران در سال گذشته و هنگامی كه در چهل و چهارمین اجلاس داووس سخن می گفت، به این موضوعات این گونه پرداخت: «حوادث و تحولات 6 سال اخیر در اقتصاد جهانی، نشان داد كه هیچ كس نمی‌تواند تنها زندگی كند. هیچ كشوری، نمی‌تواند بی‌اعتنا به دیگران، مسایل خود را حل كند. هیچ بنگاه اقتصادی نمی‌تواند بدون ایفای مسوولیت اجتماعی خود، به رشد پایدار دست یابد و هیچ قدرتی، نمی‌تواند سلطه خود را دایمی بداند.

جهانی شدن، این بار، در شكل بحران جهانی اقتصادی نشان داد كه همه ما در یك كشتی نشسته‌ایم و اگر كشتی‌بانان خردمندی برنگزینیم، توفان‌ها به همه ما آسیب می‌رسانند؛ بحران‌های زیست‌محیطی، نشان داد كه همه بر سر یك سفره نشسته‌ایم و بی‌مبالاتی، عدم رعایت اخلاق و منافع مشترك جوامع، می‌تواند سرمایه بین نسلی انسان‌ها را نابود كند.

اعتراضات گسترده مردمی هم در همه قاره‌ها نشان داد، كه سیاست‌های اقتصادی باید عدالت اجتماعی و منافع همگان را در نظر بگیرد؛ همه باید سود ببرند و تنها سیاست‌ها و نظام‌هایی پایدار خواهند ماند كه به مردم، آن هم همه مردم، سود و منفعت برسانند. قرآن، كتاب آسمانی مسلمانان به ما آموخته است، كه تنها آنچه به مردم سود می‌رساند، در زمین ماندگار خواهد ماند.»

تركیب شركت كنندگان در این اجلاس هم گویای آن است كه حضور در مجمع جهانی اقتصاد برای كشورها اهمیت دارد و تلاش دارند تا از این اجلاس برای ساختن فرصت تبادل تجاری و افزایش تعاملات اقتصادی كشور خود بهره ببرند.

شخصیت هایی همچون «احمد داوود اوغلو» نخست وزیر تركیه، فرانسوا اولاند رییس جمهوری فرانسه، آنگلا مركل صدراعظم آلمان، جان كری وزیر امور خارجه آمریكا، محمد نواز شریف نخست وزیر پاكستان، متیو رنزی نخست وزیر ایتالیا، سیمونتا ساموراگا رییس دولت فدرال سوییس، جاكوب زوما رییس جمهوری آفریقای جنوبی، باجی قاید السبسی رییس جمهوری تونس و لی كچیانگ نخست وزیر چین در این اجلاس حضور خواهند یافت.

همچنین 1500 فعال تجاری، 1000 شركت و 300 چهره عمومی از سران انجمن های به رسمیت شناخته شده از جمله كارآفرینان اجتماعی و جهانی و همچنین پیشگامان فناوری، نمایندگانی از سازمان های بین المللی، برخی از رهبران مذهبی، فرهنگی، دانشگاهی و رسانه ها نیز در این اجلاس شركت خواهند كرد.

این اجلاس در میان تدابیر شدید امنیتی برگزار شده و 5 هزار نیروی نظامی امنیت این اجلاس را بر عهده دارند.

«محمد نهاوندیان» رییس دفتر رییس جمهوری و «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه نیز نمایندگان جمهوری اسلامی ایران هستند كه در این اجلاس شركت دارند همچنان كه در سال گذشته برگزاركنندگان اجلاس پس از 8 سال ، از بالاترین مقام اجرایی ایران دعوت به عمل آوردند. دكتر حسن روحانی در نشست 2014 توانست به تشریح مواضع جدید دولت تدبیر و امید و هم چنین سیاست های اقتصادی دولت یازدهم بپردازد.

رییس جمهوری در سخنان خود اظهار داشت: من اقتصاد ایران را نزدیك‌ترین، همگون‌ترین و با ظرفیت‌ترین اقتصاد به اقتصادهای موفق نوظهور می‌بینم و آینده را همراه و در كنار آن ها، ترسیم می‌كنم.

یكی از شاخص های مهم برای ارزیابی جایگاه اقتصادی كشورها، ثبات سیاسی و دسترسی به تامین مالی است كه باز هم روحانی در این باره خاطر نشان كرده است: من به عنوان رییس دولت، به خوبی آگاه هستم كه تا چه میزان، «ثبات رفتاری و سیاست‌گذاری» در حكمرانی، كانونی و مهم است. این اصل، چه در صحنه داخلی و چه در عرصه بین‌المللی، برای ما بسیار بنیادی است. به همین جهت، در حوزه سیاست خارجی، همكاری‌های منطقه‌ای برای ما اولویت می‌یابد و قصد داریم روابط عمیق با كشورهای همسایه و دوست ایجاد كنیم.

رییس جمهوری كه این صحبت ها را در ماه های نخست پس از توافق ژنو بیان می كرد، افزوده است: ما با همه كشورهای همسایه خود مانند تركیه، عراق، روسیه، پاكستان، افغانستان، كشورهای حوزه خلیج فارس، حوزه قفقاز و آسیای مركزی، مبنا را بر بازگشایی روابط تجاری، صنعتی و اقتصادی گذاشته و همكاری‌های سیاسی و چندجانبه‌ای را آغاز خواهیم كرد. با كشورهای اروپایی نیز از دیرباز روابط عمیق اقتصادی و تجاری داشته‌ایم و با اجرای توافق‌ ژنو در هفته جاری و قدم‌های بعدی و رفع تحریم‌ها، روابط ایران با حوزه اروپا كاملاً به حالت عادی باز خواهد گشت.

كارشناسان اقتصادی سخن از آن دارند كه در اجلاس امسال داووس اقتصاد آمریكا یكی از برترین های اقتصادی خواهد بود چرا كه توانسته است رشد مثبت اقتصادی خوبی داشته باشد و در نوآوری و اقتصاد خلاقانه بیشترین سود را ببرد.

رییس دولت یازدهم به این موضوع هم بی توجه نبوده و در سخنان سال گذشته خود گفته است: تعاملات ایران و آمریكا نیز در ماه‌های گذشته، وارد مرحله جدیدی شده است و برای اولین بار، سیاستمداران دو كشور برای حل اختلافات در موضوع هسته‌ای با هم مذاكره، تبادل نظر، و حتی اتخاذ تصمیم كرده‌اند. این تحولی مهم در دوران پس از انقلاب اسلامی ایران است.

در گزارش رقابت اقتصادی جهان كه برگزار كنندگان مجمع جهانی اقتصاد آن را گردآوری كرده اند، اقتصاد ایران را در زمره اقتصادهایی دانسته اند كه در حال گذر از مرحله زیرساخت به بهره وری است و این می تواند نوید خوبی برای رشد مثبت اقتصادی باشد، در این ارزیابی ها اقتصاد جمهوری اسلامی ایران به همراه 16 كشور دیگر همچون بولیوی، ونزوئلا، عربستان سعودی، كویت و الجزایر به عنوان اقتصاد در حال گذار مطرح شده است.

در این گزارش، كشورها به پنج رتبه تقسیم شده اند كه رتبه اول مربوط به حركت در زیرساخت هاست، رتبه دوم مربوط به گذر از زیر ساخت به بهره وری است، رتبه سوم كشورهایی هستند كه در مرحله بهره وری قرار گرفته اند، رتبه چهارم آن دسته از كشورهایی هستند كه در حال گذر از مرحله بهره وری به مرحله نوآوری هستند و رتبه پنجم هم كشورهایی را دربرگرفته است كه اقتصاد آن ها مبتنی بر نوآوری است.

همچنین در گزارش رقابت جهانی اقتصاد كه با ویرایش «كلاوس شواب» موسس مجمع جهانی اقتصاد تدوین شده است، رنكینگ جمهوری اسلامی ایران بررسی شده كه جایگاه آن بین 144 كشور و امتیازات هر بخش به شرح زیر آمده است:

عناوین..................................................................رنكینگ.......امتیاز

GCI 2014-2015 از (144)......................................83.........4.0

GCI 2013-2014 از (148) ..................................... 82 ... ... 4.1

GCI 2012-2013 از( 144) ..................................... 66 ... ... 4.2

GCI 2011-2012 از (142) ..................................... 62 ... ... 4.3

الزامات عمومی (41.8٪) .............................................. 71 .... ...4.6

موسسات ..................................................... ............ 108 ...... 3.4

زیرساخت ..................................................... ........... 69 ....... 4.1

محیط زیست اقتصاد كلان .............................................. 62 ....... 4.8

بهداشت و آموزش ابتدایی .............................................. 52 ....... 6.0

افزایش دهنده بهره وری (48.6٪) ................................... 98 ....... 3.7

آموزش و پرورش و آموزش عالی ................................... 78 ....... 4.2

محصولات بازده بازار ............................................... 120 ....... 3.9

كار بهره وری بازار .................................................. 142 .... ..3.0

توسعه بازار مالی ..................................................... 128....... 3.0

آمادگی فنی ............................................................ 107 ...... .3.0

اندازه بازار ............................................................ 21 ........ 5.1

نوآوری و عوامل پیچیدگی (9.5٪) .............................. 102 ........ 3.3

پیچیدگی كسب و كار ............................................... 110 ........ 3.5

نوآوری ................................................................ 86 ........ 3.1

علاوه بر آن، در این گزارش عمده ترین مشكلاتی كه برای تجارت ایران وجود دارد هم از منظر تهیه كنندگان آن بیان شده كه شامل موارد زیر است:

دسترسی به تامین مالی ............................................... ............ 16.9

بی ثباتی سیاست ................................................ ................. 13.0

تورم ................................................. .............................. 13.0

بوروكراسی ناكارآمد دولت .................................................... 11.5

عرضه ناكافی زیرساخت ....................................................... 10.6

فساد ................................................. ............................... 7.9

مقررات ارز خارجی ............................................................ .7.3

مقررات كار محدود ............................................................. ..5.6

اخلاق ضعیف كاری در نیروی ملی كار ..................................... 4.0

نیروی كار تحصیلكرده كافی ................................................... 3.5

نرخ مالیات ....................................................................... 2.0

مقررات مالیاتی .................................................................. 1.8

ظرفیت كافی برای نوآوری .................................................... 1.5

جرم، جنایت و سرقت .......................................................... 0.7

بی ثباتی دولت / كودتا ......................................................... 0.5

بهداشت عمومی ضعیف.........................................................0.2

**سایه بحران های جهانی و منطقه ای بر داووس

اگرچه موضوع اصلی اجلاس داووس، مسایل اقتصادی جهان است اما مسایل نوظهور و بحران های جهانی و منطقه خاورمیانه هم بر این اجلاس سایه انداخته و دست اندركاران برگزاری آن را به این فكر انداخته است كه یكی از موضوعات جانبی مجمع جهانی اقتصاد یافتن راه حل های برون رفت از این بحران ها باشد.

همان مسایلی كه سال گذشته رییس جمهوری اسلامی ایران در اولین حضور خود در این اجلاس نسبت به آن هشدار داد و گفت: من از منطقه‌ای از جهان می‌آیم كه با كمال تاسف، در آتش ناامنی و خشونت می‌سوزد. اگرچه كشور من به لطف انسجام ملی و مردم‌سالاری دینی، و علی‌رغم فشارهای بیرونی، فصل جدیدی از امنیت و امید را تجربه می‌كند؛ ولی ما نمی‌توانیم در غم و رنج همنوعان خود در منطقه شریك نباشیم. خشونت و تروریسم، آتشی در جامعه انسانی است، كه بی‌تردید زبانه‌های آن دامن آتش‌افروزان را نیز خواهد گرفت.

در هفته های اخیر شاهد تحقق این پیش بینی هستیم كه تروریسم در قلب اروپا و حتی آمریكا نفوذ كرده و حامیان خود را مورد تهدید قرار داده است، حمله تروریستی در فرانسه و تیر اندازی به منزل جوبایدن معاون رییس جمهوری آمریكا نمونه هایی از ترویج خشونت و افراطی گری است.

از این رو گفته می شود كه عبدالفتاح السیسی رییس جمهوری مصر، عبدالله دوم پادشاه اردن، حیدر العبادی نخست وزیر عراق، مسعود بارزانی رییس اقلیم كردستان عراق و پتروپروشنكوف رییس جمهوری اوكراین نیز آمادگی خود را برای حضور در اجلاس داووس اعلام كرده اند تا برای بررسی كمك های جامعه بین المللی در جهت حل بحران های منطقه ای گرد هم آیند.

ظاهرا دست اندركاران اقتصادی جهان به این نتیجه رسیده اند كه بدون داشتن امنیت، همكاری های اجتماعی، فرهنگی و گردشگری و همچنین ارج نهادن به بخش خصوصی و همكاری های نخبگان در سطح بین المللی نمی توان بحران های قرن بیست و یكم را مهار كرد و بهره مندی اقتصادی به تنهایی برای تامین زندگی بهتر برای مردم كافی نیست.

همچنین هجوم بیماری های كشنده همچون ابولا، پیامدهای تغییرات آب و هوایی، رشد سیاست های پولی واگرا، زمینه های انرژی های جدید، تكنولوژی های جدید و نابرابری درآمد و توسعه از دیگر موضوعاتی است كه بر اقتصاد سایه انداخته و گویای آن است كه اقتصاد، بدون مرزهای اخلاقی، به تخریب محیط سالم زیست بشر می‌انجامد و به جای افزایش رضایت‌مندی، به مسابقه حرص‌آلود مصرف و نابودی منابع بین نسلی انسان‌ها منجر می‌شود.

بنابراین در شوی رقابت اقتصادی كه هر ساله در مجمع جهانی اقتصاد برگزار می شود، باید مطمئن شویم كه همه ملت‌ها، احساس فرصت برابر برای توسعه اقتصادی و اجتماعی دارند و این مسابقه را مسابقه منصفانه شایستگی‌ها می‌بینند و به قول حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران «لازمه جامعه جهانی ایمن و توسعه‌یافته، برخورداری همگان از آزادی اقتصادی و حقِ تعیین سرنوشت سیاسی است و هرگونه محدودیت و تحریم اقتصادی، به جای آن كه به تفاهم و امنیت مشترك كمك كند، واگرایی‌ها را تشدید خواهد كرد. »

سیام**1429 /1449