طبق نتایج تحقیقات سازمان های بین المللی، آلودگی ها به ویژه آلودگی هوا در بروز انواع بیماری های غیرواگیر و در مواردی صعب العلاج مانند سرطان ها نقش موثری دارد.
علاوه بر این، به گفته متخصصان و دست اندركاران بهداشت و سلامت جامعه، پدیده آلودگی هوا بر دستگاه های داخلی بدن همچون دستگاه قلبی و عروقی و تنفسی و همچنین اندام های خارجی مانند چشم و پوست كه به طور مستقیم در معرض آلودگی هوا قرار می گیرند، اثرات مخربی دارد.
** آلودگی هوا و سرطان
به گفته دكتر محمد اسماعیل اكبری رییس مركز تحقیقات سرطان، آلودگی هوا عامل بروز سرطان است؛ سازمان بهداشت جهانی در اكتبر سال 2006 پس از 15 سال تحقیقات اعلام كرد كه آلودگی هوا در بروز سرطان موثر است.
وی می افزاید: مشكل كنونی آلودگی هوا در ایران وجود ذرات معلق هوا است كه یكی از عوامل ایجاد كننده آن مصرف سوخت غیراستاندارد در خودروها و نیروگاه ها است.
اكبری می گوید: طبق نتایج یكی از مطالعات صورت گرفته در ایران بر روی افراد شاغل در چهارراه ها كه ساعات ها از عمر خود را در این مكان ها می گذرانند، مشخص شده است كه حتی برخی ژن های این افراد به دلیل آلودگی هوا تغییر یافته و حتی خلقیات آنها نیز تغییر كرده است.
به گفته وی، به طور كلی پنج مورد به عنوان عامل بروز 89 درصد از مرگ و میرها در ایران شناخته شده است كه به ترتیب شامل بیماری های قلبی عروقی، حوادث (تصادفات رانندگی، غرق شدگی و سوختگی ها)، سرطان ها، بیماری های حین تولد و بیماری های ریوی است كه بر این اساس یكی از علل بروز درصد بالایی از مرگ و میرها بیماری های ریوی است كه تعداد قابل توجهی از آن بر اثر آلودگی های هوا بروز می كند.
** میزان مرگ و میر ناشی از سرطان
به گفته دكتر علی قنبری مطلق رییس اداره سرطان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی بر اساس آمار اعلام شده، 72.3 نفر از هر 100 هزار نفر جمعیت مردان جهان و 79 نفر از هر 100 هزار نفر جمعیت زنان در جهان سالانه به سرطان مبتلا می شوند. میزان بروز سرطان در ایران نیز در بین هر 100 هزار جمعیت مردان 123 نفر و در هر 100 هزار نفر زنان 132 نفر است.
مطلق می گوید: میزان مرگ و میر ناشی از سرطان نیز روبه افزایش است و به طوركلی 12 درصد از كل علل مرگ و میر در زنان و مردان در جهان به علت سرطان است. میزان6.7 میلیون نفر در سال 2008 بر اثر ابتلا به سرطان جان خود را از دست داده اند و این میزان در سال 2012 به 8.2 میلیون نفر رسید.
مطلق در مورد آمار مرگ و میر ناشی از سرطان در ایران نیز اظهار كرد: 14 درصد مرگ و میرها در ایران به دلیل سرطان اتفاق می افتد این درحالی است كه این آمار در جهان 12 درصد است.
همچنین به گفته دكتر مسعود اسلامی دبیر انجمن آترو اسكلروز ایران (تصلب شرایین)، بر اساس آمار مرگ ناشی از آلودگی هوا در سال 1391 در تهران با سقوط هواپیمای مسافری در هر هفته برابری می كند؛ در این سال بین دو هزار و 400 تا چهار هزار و 800 نفر بر اثر آلودگی هوا فوت كرده اند.
اسلامی می گوید: در رابطه با تاثیرات ژنتیكی آلودگی هوا در دوران جنینی مطالعات زیادی صورت نگرفته اما مطالعات نشان داده است آلودگی هوا می تواند ژن مسوول بیماری اوتیسم را فعال كند و سبب بروز این بیماری در افراد شود. به همین دلیل در سال های اخیر شاهد افزایش ابتلای كودكان به بیماری اوتیسم ناشی از آلودگی هوا بوده ایم.
اسلامی همچنین در مورد تاثیرات آلودگی هوا در بروز عوارض قلبی اظهار كرد: عوارض قلبی ناشی از آلودگی هوا به صورت تنگی عروق كرونر، سكته های قلبی، نارسایی های قلبی و تشدید ضربان بروز می كند كه در مواردی می تواند منجر به مرگ شود.
** آلودگی هوا و بیماری های قلبی عروقی
آلودگی هوا بر دستگاه قلبی عروقی همچون سایر دستگاه های داخلی بدن اثرات مخرب كوتاه و دراز مدتی دارد به گونه ای كه به گفته پزشكان و محققان گاهی احتمال بروز بیماری های قلبی را تا چند برابر افزایش می دهد.
آلودگی هوا و ذرات ریز كمتر از 2.5 میكرون قادرند با برهم زدن نظم عملكرد قلب، موجب بروز ضربان های نابجا و ایجاد اختلال در ضربان قلب شوند.
به گفته دكتر مسعود قاسمی رییس انجمن آتروسكلروز، آلودگی هوا سبب افزایش احتمال بروز سكته های قلبی تا چهار برابر در افراد می شود و این احتمال دستكم تا دو هفته پس از پایان آلودگی هوا به قوت خود باقی خواهد ماند.
** آلودگی هوا و دستگاه تنفسی
سایر دستگاه های بدن انسان نیز از طریق سیستم تنفسی آلودگی ها را وارد ریه می كنند و به طور مستقیم عامل انتقال این ذرات و آلودگی به جریان خون می شوند كه برای سلامتی بسیار مضر است.
دستگاه تنفسی كه با ذرات معلق در هوا ارتباط مستقیم دارد، نخستین مركز تماس با آلودگی های مرتبط با هوا به شمار می رود.
آلودگی هوا می تواند سبب تشدید بیماری های تنفسی در افراد مبتلا و یا ایجاد برخی بیماری های تنفسی در افراد سالم جامعه شود.
در زمان آلودگی هوا ساختار گرده گیاهان معلق در هوا كه در شرایط عادی آلرژی زا نیستند، ممكن است، تغییر یابد و آلرژی زا شود؛ در این شرایط افرادی كه آلرژی نداشته اند نیز ممكن است به دلیل تغییر ساختار گرده ها نسبت به آنها آلرژی پیدا كنند.
به گفته دكتر دل آرا بابایی فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، بر اساس نتایج تحقیق انجمن آسم و آلرژی ایران، 35 درصد كودكان در كلان شهر تهران دارای علایم بیماری آسم هستند.
وی می گوید: به دلیل اینكه ساكنان شهر بیشترین عمر روزانه خود (23 از 24ساعت 23 ساعت) را در محیط های سرپوشیده می گذرانند و ازسوی دیگر غلظت آلودگی هوا در محیط های سرپوشیده در شرایط آلودگی هوا نسبت به محیط های باز به دلیل نبود جریان هوا و تهویه مناسب، بیشتر است، علایم مشكلات تنفسی این افراد افزایش می یابد.
بابایی می افزاید: براساس آخرین مطالعات در مورد وضعیت ابتلا به بیماری آسم در جهان كه در سال 2008 انجام شده است، آسم های آلرژیك روز به روز در سراسر دنیا به ویژه در كشورهای توسعه یافته و درحال توسعه روبه افزایش است؛ بر این اساس حدود 10 تا 15 درصد كودكان 10 تا 15 ساله ایرانی دچار علایم شروع آسم هستند و در سنین پایین تر حدود 13 درصد این علایم را دارند.
** آلودگی هوا و چشم ها
چشم ها ازجمله اندام های خارجی بدن است كه در زمان آلودگی هوا در معرض مستقیم با ذرات آلاینده قرار می گیرد و دچار مشكلات زیادی همچون سوزش و آبریزش می شود.
به گفته دكتر احمد سلامت راد جراح و فوق تخصص قرنیه، آلودگی هوا عارضه خطرناكی برای اجزای داخلی چشم ها ندارد اما سطح چشم در ناحیه قرنیه و پلك ها را ملتهب می كند و سبب سوزش، آبریزش و قرمزی چشم ها می شود.
وی می افزاید: همچنین ذرات معلق موجود در هوا منجر به تولید ماده ای می شود كه برای چشم افراد به ویژه افراد میانسال و كهنسال خطرناك است.
آلودگی هوا در افزایش سندرم خشكی چشم نیز موثر است؛ به گفته محققان آمریكایی خطر ابتلا به سندرم خشكی چشم كه به دلیل كاهش تولید اشك به وجود می آید، برای ساكنان شهرهای بزرگ با سطوح بالای آلودگی هوا بیشتر از دیگران است.
** آلودگی هوا و پوست و مو
پوست پوشش و لباس تن است و بدن را در برابر ورود میكروب ها و مواد مضر محافظت می كند.
محققان و متخصصان پوست و مو دریافته اند كه رابطه مستقیمی میان شیوع بیماری ها و به ویژه حساسیت (اگزما) های پوستی با میزان سرب و آلاینده های موجود در هوا وجود دارد.
به گفته دكتر امیرهوشنگ احسانی متخصص بیماری های پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران، هوای آلوده دارای ذرات هیدروكربن، گوگرد و ذرات معلق است كه پوست به ویژه پوست كودكان و افراد مسن را تحریك می كند و در این میان قسمت هایی مانند پوست سر، دست ها و صورت به ویژه دور چشم ها بیشتر از سایر نقاط بدن آسیب می بیند.
به گفته متخصصان پوست، تیرگی و بسته شدن روزنه های سطح پوست، خشكی پوست، خارش، اگزمای دست و صورت، اگزمای پلك، كهیر، تشدید جوش های آكنه ای صورت، خشكی حاشیه لب ها و بینی و نمایان شدن لكه های تیره در سطح پوست ازجمله مشكلاتی است كه در شرایط آلودگی هوا بروز بیشتری پیدا می كند.
بروز چین و چروك و پیری زودرس پوست به دلیل تولید رادیكال های آزاد در هوای آلوده و ریزش مو از دیگر عوارض ناشی از آلودگی هوا به شمار می رود.
** آلودگی هوا و دیابت
دكتر رویا كلیشادی رییس پژوهشكده پیشگیری اولیه از بیماری های غیرواگیر می گوید: نتایج تحقیقات پژوهشگران ایرانی نشان می دهد كه آلودگی هوا مقاومت به انسولین را در كودكان و نوجوانان ایجاد و آنها را مستعد ابتلا به دیابت در سنین بالاتر می كند.
به گفته وی، همچنین تحقیقاتی در زمینه پیشگیری از بیماری های غیرواگیر مانند دیابت، پوكی استخوان و بیماری های قلبی كه در بزرگسالی بروز می كند، صورت گرفته است كه نتایج آن حاكی از این است كه پایه بسیاری از این بیماری ها به ویژه دیابت از سنین كودكی گذاشته می شود.
علمی(5)1834**1440
تهران- ایرنا- پزشكان بر مبنای تحقیقات صورت گرفته معتقدند كه آلاینده های موجود در هوا به طور مستقیم بر سلامتی افراد تاثیر می گذارد و عوارضی ایجاد می كند كه تا سالیان طولانی گریبانگیر آنها می شود.
