از تولید سیستم رانش متروی شهری تا پودر رفع آلودگی های نفتی

جهاد دانشگاهی نهاد انقلابی است كه به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1359 با هدف اجرای پژوهش های كاربردی و توسعه ای، فعالیت های فرهنگی در محیط های دانشگاهی و جامعه و فعالیت های آموزشی تاسیس شد.

در اساسنامه جهاد دانشگاهی آمده است كه پژوهش ها در راستای رفع نیازهای كشور صورت گیرد؛ این جهت گیری جهاد را به سمت اجرای پژوهش های كاربردی و توسعه ای رهنمون شده است.

بر همین اساس حوزه پژوهش و فناوری به عنوان یكی از زمینه های اصلی فعالیت جهاد، بیشترین سهم را از نظر نیروی انسانی و منابع مالی به خود اختصاص داده است.

به گفته معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی، در 34 سالی كه از تاسیس جهاد دانشگاهی می گذرد، به رغم تمام فراز و فرودها، در بخش پژوهش و فناوری بیش از 10 هزار و 500 پروژه تحقیقاتی و فناورانه در 6 گروه تخصصی فنی مهندسی، علوم انسانی، علوم پایه، علوم كشاورزی، علوم پزشكی و حوزه فرهنگی هنری به اجرا رسیده است.

حمید امین اسماعیلی در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا توضیح داد: پژوهش های جهاد دانشگاهی از اوایل دهه 80 به سمت چند حوزه مهم تر شامل صنعت نفت و گاز به عنوان صنعت مادر و استراتژیك كشور، صنعت حمل و نقل با تاكید بر صنعت ریلی، محیط زیست، علوم كشاورزی و پزشكی ازجمله درمان ناباروری، سرطان سینه، سلول درمانی، تولید داروهای نوتركیب و داروهای گیاهی تمركز بیشتری پیدا كرد.

وی افزود:جهاد دانشگاهی به تبع برنامه چشم انداز بیست ساله كشور، یك برنامه بلندمدت چشم انداز برای خود در افق 1404 تدوین كرده است كه این نهاد را ملزم می كند تا در چند حوزه علمی، پژوهشی و فناورانه به دستیابی به اهداف برنامه چشم انداز كشور كمك كند.

به گفته امین اسماعیلی، در سال های اخیر در هر كدام از این حوزه ها اقدامات شاخصی اجرا و دستاوردهایی را به دست آورده است.



*** پژوهش های حوزه فنی و مهندسی

در حوزه صنعت ریلی، جهاد دانشگاهی اقداماتی را اجرا كرده است كه از جمله آن می توان از طراحی و ساخت بخش برقی سیستم رانش واگن های متروی شهری، طراحی و ساخت واگن های مترو و تعمیر، نگهداری و آماده سازی موتورهای موجود در سیستم ریلی نام برد.



** ساخت سیستم رانش متروی شهری

معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی ساخت ركتیفایرهای تغذیه برق واگن های مترو را از دیگر اقدامات این نهاد عنوان كرد كه برای نخستین بار در كشور اجرا شده است و از حدود 8 ماه گذشته گذراندن مرحله آزمایش اولیه آن در یكی از خطوط مترو آغاز شده است.

امین اسماعیلی توضیح داد: این سیستم پس از نصب در ایستگاه باقرآباد متروی تهران و بهره برداری آزمایشی، اكنون در برخی ایستگاه های دیگر به كارگرفته شده است.

وی تولید این سیستم در داخل كشور را دارای صرفه اقتصادی زیادی دانست و افزود: حتی در شرایط تحریم كه هزینه های زیادی بر تامین قطعات این تجهیزات در كشور تحمیل می شود، ساخت این سیستم حدود 60 درصد قیمت نمونه خارجی هزینه دارد.



** ساخت واگن های مترو

امین اسماعیلی گفت: طراحی و ساخت واگن ملی به عنوان یكی از پژوهش های بخش فنی و مهندسی جهاد دانشگاهی در دست اجرا و بومی شدن است.

وی با بیان اینكه شركت های واگن ساز داخل كشور، فناوری ساخت برخی واگن ها را دارند اما این فناوری هنوز به یك طرح بومی ایرانی تبدیل نشده است، افزود: قرار است پس از بومی شدن طراحی و ساخت این واگن ها، سیستم رانش ملی واگن های مترو بر روی آنها نصب شود.



*** پژوهش های حوزه نفتی

طراحی و ساخت لوله مغزی سیار و مته های سكاجی برای حفاری در چاه های عمیق و قدیمی و تولید پودر رافع آلودگی های نفتی ازجمله اقدامات پژوهشی جهاد دانشگاهی در حوزه فنی و مهندسی در بخش صنعت نفت و گاز است كه به گفته امین اسماعیلی در سال جاری به نتیجه رسیده است.



* طراحی و ساخت لوله مغزی سیار

معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی گفت: یكی از دستگاه هایی كه در سال جاری ساخت آن به اتمام رسیده و تحویل وزارت نفت به عنوان كارفرما شده است، لوله مغزی سیار (كول تیوبینگ) است كه برای حفاری در چاه های نفتی عمیق و قدیمی به كار می رود.

امین اسماعیلی افزود: طراحی و ساخت این دستگاه حفاری، برای نخستین بار در كشور اجرا و به این ترتیب یكی از نیازهای تكنولوژیك كشور در حوزه صنعت نفت در بخش حفاری برطرف شده است.



* طراحی و ساخت مته های سكاجی

معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی در این مورد گفت: طراحی و ساخت مته های سكاجی با كاربرد در صنعت نفت یكی دیگر از اقدامات پژوهشی جهاد دانشگاهی است كه در سال جاری به اتمام رسیده است.

امین اسماعیلی با بیان اینكه طراحی و ساخت این مته ها برای نخستین بار در كشور صورت می گیرد، افزود: این مته ها برای حفاری در عمق زیاد چاه های نفتی به كار می رود و به گونه ای طراحی و از موادی ساخته شده است كه در نفوذ به عمق چاه های نفتی با مشكل مواجه نشود.

وی با بیان اینكه این سیستم از كیفیت و قیمت مناسب برخوردار و قابل رقابت با نمونه های خارجی است، خاطر نشان كرد: این مته ها حدود یك ماه پیش تحویل وزارت نفت به عنوان كارفرما شده است و اكنون نیز در حال گرفتن سفارش های جدید هستیم.



*** تولید پودر رفع آلودگی های نفتی از محیط زیست

استخراج منابع نفتی موجب بروز آلودگی هایی در محیط زیست اطراف چاه های نفت می شود از این رو، جهاد دانشگاهی از یك دهه گذشته مطالعات در زمینه تولید مواد رفع این آلودگی ها را به عنوان یكی از برنامه های پژوهشی خود مورد توجه قرار داده است.

معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی در این مورد توضیح داد: جهاد دانشگاهی پس از انجام مطالعات لازم، موفق به تولید پودری شده است كه رفع كننده آلودگی های نفتی از زمین های اطراف چاه های نفت است.

امین اسماعیلی گفت: این ماده پس از تولید در اختیار وزارت نفت به عنوان كارفرمای این طرح پژوهشی قرار گرفته و اكنون درحال استفاده است.

وی اظهار كرد: همچنین جهاد دانشگاهی به سفارش وزارت نفت درحال تبدیل این پودر به صورت اسپری است.



*** پژوهش های حوزه كشاورزی

طراحی و تولید كودهای بیولوژیك كه با محیط زیست سازگاری دارد به عنوان جایگزین كودهای شیمیایی و بهنژادی گیاهان دارویی از جمله اقدامات پژوهشی جهاد دانشگاهی در حوزه كشاورزی است كه پس از مطالعات لازم به مرحله تولید و بهره برداری رسیده است.



** طراحی و تولید كودهای بیولوژیك

امین اسماعیلی توضیح داد: با توجه به اینكه صنعت كشاورزی در ایران نقش بسیار مهمی دارد و در سال های گذشته استفاده از كودهای شیمیایی آثار و تبعات زیانباری روی آب، خاك و محیط زیست ایجاد كرده است، جهاد دانشگاهی به منظور رفع این مشكل، تولید كودهای بیولوژیك سازگار با محیط زیست را از دو دهه گذشته در دستوركار خود قرار داده است.

وی افزود: پس از اجرای دو دهه پژوهش و مطالعات لازم، جهاد دانشگاهی توانست این كودها را تولید و در بازار عرضه كند.



** بهنژادی گیاهان دارویی

امین اسماعیلی از بهنژادی گیاهان دارویی به عنوان یكی دیگر از فعالیت های پژوهشی جهاد دانشگاهی یاد كرد و گفت: در حوزه كاشت و بهنژادی گیاهان دارویی فعالیت هایی در پژوهشكده گیاهان دارویی آغاز شده است تا فرآیند تحقیق روی گیاهان دارویی از مرحله كشاورزی تا مرحله پایانی كه تولید داروی گیاهی است با توجه به ساختارهای كشاورزی، علوم پایه، داروسازی و علوم پزشكی به اجرا برسد.

وی افزود: تاكنون بر روی بیش از 50 نمونه گیاهان دارویی مانند نعنا، نعنا كوهی، رزماری و گل گاوزبان در قالب این طرح تحقیق شده است.

امین اسماعیلی خاطر نشان كرد: در حال حاضر تولید داروهای گیاهی از برخی این گیاهان در پژوهشكده گیاهان دارویی در دست اجرا است.

امین اسماعیلی از بهنژادی درخت گردو به عنوان دیگر فعالیت پژوهشی حوزه كشاورزی جهاد دانشگاهی نام برد و افزود: تاكنون روی نمونه های بومی گردوی ایرانی در شهرستان البرز تحقیقاتی صورت گرفته است.



*** پژوهش های حوزه پزشكی

پس از راه اندازی پژوهشگاه رویان در اواخر دهه هفتاد و تاسیس درمانگاه درمان ناباروری در این پژوهشگاه و در پی آن تاسیس پژوهشگاه ابن سینا پژوهشگران جهاد دانشگاهی با اجرای پژوهش های مختلف به دانش فنی و تكنولوژی های روز دنیا در زمینه درمان های مختلف ازجمله ناباروری دست یافته و آن را وارد فرآیند درمانی كرده اند.

معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی در این مورد توضیح داد: پس از دو دهه فعالیت تحقیقاتی و درمانی در زمینه درمان بیماران با روش های مختلف از جمله سلول درمانی، این دستاورد با همكاری واحدهای استانی در چند استان كشور مانند اهواز، استان مركزی، اردبیل و قم توسعه یافته و اكنون طراحی برای راه اندازی كلینیك هایی در این زمینه در دست اقدام است.



** شبیه سازی حیوانات

پژوهش ها در زمینه شبیه سازی حیوانات با اهدافی همچون تولید داروهای نوتركیب و اندام های انسانی برای كمك به رفع مشكلات بیماران از حدود دو دهه پیش در جهاد دانشگاهی آغاز شده و با پیشرفت های چشم گیری همراه بوده است؛ به گونه ای كه درحال حاضر از دستاوردهای این حوزه برای درمان بیماری های مختلف استفاده می شود.

امین اسماعیلی شبیه سازی برخی حیوانات مانند بز و گاو با كاربرد درمانی و داروسازی را از جمله این اقدامات برشمرد و گفت: شبیه سازی حیوانات با اهدافی مانند تولید فاكتورهای مورد نیاز برای تولید داروهای نوتركیب و تولید اندام های مورد نیاز انسانی صورت می گیرد.

وی به استفاده از روش سلول درمانی برای درمان بیماری های چشم، قلب، استخوان و پوست اشاره كرد و افزود: پژوهشگران پژوهشگاه های رویان و ابن سینا توانسته اند با استفاده از سلول درمانی روش های نوینی را برای تشخیص و درمان بسیاری از بیماری ها ارایه دهند.

امین اسماعیلی همچنین تحقیق در زمینه تشخیص و درمان سرطان سینه را از دیگر فعالیت های جهاد دانشگاهی برشمرد و توضیح داد: سرطان سینه یكی از شایعترین بیماری های زنان در ایران است كه در زمینه شناسایی راه های تشخیص و درمان آن پژوهش های مناسبی در پژوهشكده سرطان سینه جهاد دانشگاهی صورت گرفته است.

وی افزود: بر این اساس تلاش شده است در زمینه شناسایی عوامل بروز این بیماری، راه های پیشگیری، تشخیص، درمان و ارایه مراقبت های لازم به بیماران مجموعه منسجمی طراحی و در مراكز درمانی به بیماران ارایه شود.

علمی(5)1834**1440