با وجود كاهش قابل‌توجه قیمت مسكن در برخی مناطق تهران، ادامه ركود كم‌سابقه در این بازار موجب شده است تا بسیاری از تهرانی‌ها برای فروش خانه‌های خود دست به دامن پخش تراكت و نصب پرچ‌های عریض و طویل بر سر در خانه‌شان شوند.
به گزارش شهروند، این در شرایطی است كه فعالان بازار مسكن می‌گویند حالا برخلاف گذشته مردم به‌دنبال فروش خانه‌های بزرگتر و خرید خانه‌های كوچكتر در مناطق ارزان‌تر هستند. آنها می‌گویند این دسته از فروشندگان برای گذران زندگی ناچار به هزینه‌كردن از خانه‌شان شده‌اند. در این وضع برخی از بنگاه‌داران ناچار به تغییر شغل شده‌اند و تشكل‌های صنفی آنها تلاش می‌كنند با ارسال اخبار هیجانی به رسانه‌ها، مردم را به حضور در بازار مسكن تشویق كنند. از آن‌سو بساز‌و‌بفروش‌ها نیز موضوع از دست رفتن توجیه اقتصادی ساخت مسكن را مطرح می‌كنند و می‌گویند سود ساخت هر متر خانه كمتر از سود حاصل از پس‌انداز سرمایه در بانك‌ها شده است. این گروه از دست‌اندركاران بازار مسكن از ریزش سرمایه‌گذاری در بخش ساخت‌وساز خبر می‌دهند. البته گزارش‌های مركز آمار نیز گفته‌های فعالان بخش ساخت‌وساز را تأیید می‌كند. براساس آخرین گزارش مركز آمار ایران، صدور پروانه‌های ساختمانی در ٣ ماهه نخست سال‌جاری در تهران ٥٠,٥درصد و در كل كشور ٣٨.٤درصد كاهش داشته است.
موج تغییر شغل در بین بنگاه‌داران املاك
جوان افغانی روی چهارپایه ایستاده است و تلاش می‌كند با كاردك و دستمال خیس عنوان آژانس املاك را از روی درهای شیشه‌ای پاك كند. صاحب مغازه می‌گوید تا چند روز دیگر این بنگاه املاك به سالن غذاخوری تبدیل می‌شود. او كه خود را «زنده‌دل» معرفی می‌كند به «شهروند» می‌گوید: امسال تعداد زیادی از همكارانش تغییر شغل داده‌اند، زیرا ادامه ركود سنگین در بازار مسكن موجب شده است كه افراد دارای سرمایه كمتر نتوانند حتی از عهده هزینه‌های جاری و پرداخت حقوق پرسنل خود برآمده و به ناچار تغییر شغل می‌دهند. او ادامه می‌دهد: در ٦ ماه گذشته تنها یك قرارداد خرید و فروش مسكن، در این بنگاه املاك به امضا رسیده است. این در شرایطی است كه منطقه فعالیت ما یعنی سعادت‌آباد تقریبا یك منطقه مرفه‌نشین است و ساكنان آن نسبت به سایر مناطق دغدغه مالی كمتری برای خرید خانه دارند.
او با اشاره به وضع قراردادهای خرید و فروش در سال‌های گذشته، ادامه می‌دهد: در ٣،٢ سال گذشته این بنگاه املاك، ماهانه حداقل ٣ قرارداد خرید و فروش به امضا می‌رساند اما با تشدید و ادامه ركود در بازار، فعالان این صنف در وضع بسیار بدی به سر می‌برند و تعداد قراردادهای فروش به حداقل ممكن رسیده است.
پرچم‌های عریض، طویل و پخش تراكت برای جلب خریدار
ادامه ركود در بازار مسكن در شرایطی رخ می‌دهد كه بسیاری از فروشندگان با فرا رسیدن روزهای پایانی سال قیمت‌شكنی كرده‌اند. زنده‌دل، فعال بازار مسكن به «شهروند» می‌گوید: در مناطق شمال غربی تهران كاهش قیمت مسكن قابل‌توجه است. درحال حاضر املاكی كه پیش از این با قیمت متری ١٢میلیون تومان برای فروش فایل شده بودند تا متری ٨میلیون تومان هم قیمت‌شكنی كرده‌اند اما گویا انتظار خریداران برای كاهش قیمت‌ها بیشتر از نرخ‌های شكسته شده حال حاضر است و بازار همچنان در وضع راكد به سر می‌برد.
«وزیری» دیگر فعال بازار مسكن در مناطق مركزی تهران نیز با تأیید نرخ شكنی فروشندگان به «شهروند» می‌گوید: ركود در بازار مسكن به اندازه‌ای است كه بسیاری از فروشندگان تهرانی با نصب پرچم‌های عریض و طویل بر سر در خانه‌های خود، به دنبال مشتری هستند. این پدیده پیش از این و با این وسعت در تهران سابقه نداشت و فروشندگان معمولا به سپردن املاك خود به بنگاه‌داران منطقه بسنده می‌كردند، اما درحال حاضر مشتریان درخواست آگهی شدن خانه‌شان در روزنامه را با بنگاه‌داران مطرح می‌كنند و علاوه‌بر این خودشان با نصب پرچم و پلاكارد و پخش تراكت به صرافت جست‌وجوی مشتری افتاده‌اند.
مشتری‌ها در جست‌وجوی خانه‌های كوچكتر
«علی‌اكبر باقربیگی» دیگر فعال مسكن است كه از وضع این بازار به بن‌بست خورده، ابعاد متفاوتی را فاش می‌كند. او به «شهروند» می‌گوید: در سالیان گذشته بیشتر خریداران مسكن به دنبال ارتقای كیفیت سرپناه خود بودند. به‌عنوان مثال مشتریان زیادی خواهان این بودند كه خانه ٦٠ متری خود را به ٨٠ متر و بزرگتر تبدیل كنند یا محله سكونت خود را با منطقه بهتری جایگزین كنند اما درحال حاضر مشتریان زیادی دارم كه به دنبال آن هستند خانه ١٠٠ متری خود را با ٧٠ متری تعویض كنند یا در محلات پایین‌تر ساكن شوند. بیشتر آنها می‌خواهند با سرمایه به‌دست آمده از كاهش كیفیت سرپناه‌شان، كار و درآمد جداگانه‌ای برای خود ایجاد كنند.
این فعال بازار مسكن ادامه می‌دهد: عمده مشكل این بازار، كاهش قدرت خریداران و ابهام آنها درباره آینده این بازار است این در شرایطی است كه بازار مسكن توجیه اقتصادی خود را برای بسیاری از بساز و بفروش‌ها نیز از دست داده به‌گونه‌ای كه بسیاری از آنها خانه‌های ساخته شده خود را از فایل‌های فروش بنگاه‌داران خارج كرده‌اند و تا رسیدن بازار به وضع پیش‌بینی شده‌تر، از فروش املاك‌شان اعلام انصراف داده‌اند و برخی دیگر كه با گرفتاری‌های مالی مواجه شده‌اند یكی، دو واحد خود را فدا كرده و با قیمت‌شكنی تلاش دارند تا به بخشی از سرمایه موردنیازشان دست پیدا كنند.
سود بساز و بفروشی كمتر از سود بانكی
«مسعود عامری»، پیمانكار ساختمانی نیز با اشاره به افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و تشدید ركود در بازار به «شهروند» می‌گوید: صرف‌نظر از افزایش قیمت مصالح ساختمانی، دستمزد كارگر حداقل ١٠ تا ١٥درصد نسبت به سال‌گذشته افزایش داشته است. این موضوع سبب شده است تا قیمت تمام شده هر متر مربع از ٨٠٠ تا ٩٠٠هزار تومان در سال گذشته به یك‌میلیون تا یك‌میلیون و ٢٠٠هزار تومان در سال‌جاری برسد. این درحالی است كه بازار در شرایط ركودی بدی به سر می‌برد و بسیاری از سرمایه‌گذاران با موضوع خواب سرمایه مواجه شده‌اند.
عامری ادامه می‌دهد: در وضع فعلی اگر خرید و فروشی هم انجام شود سود برگشتی به كمتر از سود بانكی رسیده است بنابراین بسیاری از سرمایه‌گذاران این عرصه ترجیح داده‌اند دارایی خود را به جای ساخت‌وساز در بانك پس‌انداز كنند و سود پولشان را دریافت كنند. این فعال بخش ساخت‌وساز مسكن با اشاره به جزییات هزینه تمام شده، به «شهروند» می‌گوید: به‌عنوان مثال یك متر خانه كلنگی در خیابان فاطمی تهران متری ٩میلیون تومان قیمت دارد. به فرض خرید زمین یك خانه كلنگی ١٠٠ متری، ٩٠٠میلیون تومان می‌شود. اگر پیمانكار این زمین را تبدیل به یك دستگاه آپارتمان ٤ واحدی كند به‌طوری كه متراژ مفید هر واحد ٦٠ متر باشد قیمت تمام شده زمین هر واحد ٣میلیون و ٧٥٠هزار تومان می‌شود. اگر قیمت ساخت یك‌میلیون و ٢٠٠هزار تومانی را به این عدد اضافه كنید قیمت تمام شده یك مترمربع خانه نوساز در خیابان فاطمی حدود ٤میلیون و ٩٥٠هزار تومان می‌شود. این در شرایطی است كه نرخ فروش در این منطقه حدودا متری ٦میلیون تومان است. با یك حساب ساده متوجه می‌شوید سود حاصل از فروش یك متر خانه برای بساز و بفروش حدود ١٧,٥درصد است. این درحالی است كه برخی بانك‌های خصوصی تا ٢٧درصد سود به سپرده‌ها پرداخت می‌كنند.
خروج سرمایه‌گذاران كوچك از بخش ساخت‌وساز
«آرش موسوی» دیگر فعال بخش ساخت‌وساز مسكن به «شهروند» می‌گوید: در شرایط فعلی وضع به گونه‌ای است كه تنها سرمایه‌داران بزرگ قدرت رقابت و ماندن در بازار مسكن را دارند و بسیاری از سرمایه‌گذاران كوچك از چرخه رقابت در این بازار خارج شده‌اند زیرا بسیاری از این سرمایه‌گذاران دارایی موردنیاز خود را از طریق وام تأمین كرده‌اند. آنها در این شرایط ركودی ناچارند سودهای گزاف وامی را بپردازند كه برای آنها به صورت انباشت و خواب سرمایه درآمده است.
وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر اجاره واحد یا خالی نگهداشتن آن باعث افزایش عمر و استهلاك بنا می‌شود و سرمایه‌گذار از این طریق نیز دچار ضرر و زیان می‌شود. بنابراین بسیاری از سرمایه‌گذاران كوچك این حوزه، از جمع فعالان بخش خارج شده‌اند.
صدور پروانه‌های ساختمانی به نصف رسید
خروج سرمایه‌گذاران از بخش ساخت‌وساز درحالی رخ می‌دهد كه بنا به گفته كارشناسان یكی از مهم‌ترین عوامل تورم در بازار مسكن، كمبود عرضه نسبت به تقاضاست. نگاه گذرا به آخرین گزارش مركز آمار ایران نیز كاهش قابل توجه سرمایه‌گذاری در بخش ساخت‌وساز مسكن را تأیید می‌كند. بنا به اعلام این مركز، شمار صدور پروانه‌های ساختمانی در بهار امسال، كاهش چشمگیری نشان می‌دهد. براساس این گزارش صدور پروانه‌های ساختمانی در تهران به حدود نصف رسیده، این درحالی است كه بررسی آمار شهرداری‌های كل كشور نیز حاكی از كاهش ٣٨,٤درصدی پروانه‌های ساختمانی است. بنا بر آخرین گزارش مركز آمار ایران، ٣هزار و ٥٢٢ پروانه ساختمان در بهار امسال توسط شهرداری تهران صادر شده كه این میزان نسبت به مدت مشابه‌سال قبل ٥٠.٥درصد كاهش نشان می‌دهد. گفتنی است، ساخت و سازهای تهران حدود یك‌چهارم كل ساخت‌وسازهای كشور را در بر می‌گیرد.
منبع/ شهروند
اول **
تهران - ایرنا - روزنامه شهروند نوشت :در ٣،٢ سال گذشته این بنگاه املاك، ماهانه حداقل ٣ قرارداد خرید و فروش به امضا می‌رساند اما با تشدید و ادامه ركود در بازار، فعالان این صنف در وضع بسیار بدی به سر می‌برند و تعداد قراردادهای فروش به حداقل ممكن رسیده است.
