تازه ترین تحولات مذاكرات دولت كابل با طالبان افغانستان؛ قول مساعد پاكستان و بازیگری روسیه

ژنرال راحیل شریف فرمانده ارتش پاكستان در سفر اخیر خود به كابل و دیدار با اشرف غنی رییس جمهوری افغانستان موضوعات مهمی را درباره مذاكرات احتمالی میان دولت وحدت ملی كابل و طالبان افغانستان با وی مطرح كرد.

به گفته منابع آگاه، ژنرال راحیل شریف چند نكته درخصوص پیشرفت مذاكره های طالبان و دولت كابل عنوان كرد. نكته اول اینكه طالبان افغانستان برای انجام مذاكره با كابل اعلام آمادگی كرده است و این احتمال وجود دارد كه اولین دور این مذاكرات در هفته اول ماه مارس (تا چند روز دیگر) برگزار شود.

نكته دومی كه ژنرال راحیل شریف در این دیدار مطرح كرد، این بود كه اگر طالبان افغانستان با پیشبرد مذاكرات و با انجام محتویات آن مخالف كنند، در این صورت اسلام آباد اعضای طالبان افغانستان در خاك پاكستان را تحت فشار خواهد گذاشت تا این كشور را ترك كنند.

نكته سومی كه ارتش پاكستان بر آن تاكید داشت این بود كه اگر طالبان افغانستان زیر بار مذاكره با دولت كابل نرود و بخواهد در برابر فشار پاكستان برای خارج شدن از خاك این كشور هم مقاومت كند، در این صورت اسلام آباد با همكاری كابل، دست به اقدام علیه طالبان افغانستان خواهد زد.



** چهار كشور، گزینه های میزبانی برای مذاكرات كابل و طالبان

به گفته منابع دیپلماتیك افغانستان، چهار كشور شامل چین، پاكستان، قطر و شهر دبی امارات متحده عربی گزینه های ممكن برای میزبانی مذاكرات طالبان افغانستان با دولت كابل هستند كه البته در این بین، قطر كم ترین شانس را برای میزبانی خواهد داشت.

منابع دیپلماتیك افغانستان گفته اند كه محل مذاكره برای دولت كابل چندان مهم نیست بكله كابل صرفا به دنبال آن است كه این مذاكرات برگزار شود.

دولت كابل این روزها در حال نهایی كردن تركیب هیات مذاكره كننده خود با طالبان است و احتمالا این هیات در آینده نزدیك برای مذاكره با مقامات پاكستان به اسلام آباد سفر خواهد كرد.

گفته می شود كه در سفر روزهای اخیر یك هیات طالبان افغانستان به اسلام آباد، اعضای این هیات علاوه بر دیدار با مقامات امنیتی-اطلاعاتی پاكستان، با نواز شریف نخست وزیر این كشور نیز دیدار كرده اند.

گمانه زنی های دیگری نیز وجود دارد مبنی بر اینكه در روزهای اخیر نماینده ویژه دولت چین در امور افغانستان با سفر به پاكستان در شهر اَتَك (تقریبا در 65 كیلومتری اسلام آباد) با نمایندگان طالبان افغانستان دیدار كرده است.

گفته ها حاكی از آن است كه اكنون میان سركرده های طالبان افغانستان در خصوص انجام مذاكره با دولت كابل و یا انجام ندادن آن اختلافاتی به وجود آمده است. با این حال یك لابی قوی حامی پاكستان در درون گروه طالبان افغانستان وجود دارد كه مصرانه خواهان محقق شدن مذاكرات است.

مواضع آمریكا در خصوص این مذاكرات نیز تقریبا مشخص است. ظاهرا واشنگتن مخالفتی با این مذاكرات ندارد. سالهای گذشته واشنگتن اقدام به برگزاری مذاكره های مستقیم با طالبان افغانستان در دوحه كرد اما حامد كرزی رییس جمهوری سابق افغانستان با واكنش تند به این اقدام، گفت كه آمریكا با وارد شدن به مذاكرات مستقیم با طالبان، دولت كابل را دور زده است و احترامی به مواضع و نقطه نظرهای دولت كابل قائل نشده است.

به همین دلیل در اوضاع فعلی، دولت واشنگتن ظاهرا خود را چندان به موضوع مذاكرات نزدیك نكرده است ولی از دور، آن را به دقت رصد می كند.

دولت كابل متعقد است كه اگر طالبان با پیشبرد مذاكره ها مخالفت كند، افغانستان چیزی را از دست نخواهد داد. دولت جدید افغانستان ریسك اعتماد به وعده های همكاری دولت اسلام آباد را برای اقدام علیه طالبان افغانستان درصورت حضور نیافتن آنان در پای میز مذاكرات صلح، پذیرفته است.

ولی اگر تمامی این تلاش ها از جمله وعده پاكستان برای همكاری با دولت كابل علیه طالبان افغانستان درصورت حضور نیافتن آنان در پای میز مذاكرات به نتیجه نرسد، ممكن است روابط كابل و اسلام آباد حتی در مقایسه با زمان دولت حامد كرزی، دچار تنش های بیشتری شود زیرا دولت جدید افغانستان به ریاست اشرف غنی برای جلب حمایت پاكستان از مذاكرات طالبان و تحت فشار قرار دادن طالبان و ترغیب آنان به مذاكره با دولت كابل، تقریبا به تمام خواسته های اسلام آباد از جمله عدم تعمیق روابط با دهلی نو پاسخ مثبت داده است.

اقدام اشرف غنی در انتخاب اسلام آباد و ترجیح دادن آن به دهلی نو به عنوان یكی از نخستین مقصدهای سفرهای خارجی رسمی خود، لغو قرارداد خریداری تسلیحات از هند و اخیرا نیز اعزام افسران نظامی افغانستان به پاكستان برای گذراندن دوره های آموزشی، از جمله گام های دولت كابل برای توجه به خواسته های اسلام آباد و نشانه های اعتماد آن به پاكستان محسوب می شود.

اما آیا پاكستان از پیشبرد مذاكره میان دولت كابل و طالبان و برقراری صلح كامل در افغانستان چه سودی خواهد برد؟ پاسخ این است كه دولت كنونی پاكستان برخلاف دولت های پیشین به ویژه دولت پرویز مشرف، حاضر نیست به هر قیمتی، به حمایت از طالبان ادامه دهد و مایل نیست حفظ نفوذش در میان طالبان و استفاده از آن به عنوان ابزاری برای مسلط شدن بر افغانستان، به قیمت سردی روابط اسلام آباد - كابل و مسدود شدن كوتاه ترین مسیر دسترسی پاكستان به كشورهای آسیای مركزی تمام شود. مسیر افغانستان، كوتاه ترین مسیر دسترسی پاكستان به آسیای مركزی محسوب می شود. ضمن اینكه پاكستان به هیچ وجه مایل نیست دولت جدید كابل به دهلی نو به عنوان اصلی ترین رقیب منطقه ای پاكستان، نزدیكتر شود.

پاكستان پیش تر چنین تصور می كرد كه اتحاد شمال افغانستان (اتحادی كه بیشتر متشكل از افراد غیرپشتون و تاحیكی تبار است و احمد شاه مسعود یكی از شخصیت های اصلی آن بود) مواضع ضدپاكستانی دارد و فكر می كرد اتحاد شمال هرگز با رشد تعاملات میان كابل و اسلام آباد موافق نیست اما اكنون به این نتیجه رسیده است كه اتحاد شمال افغانستان نیز خواهان تعمیق روابط با پاكستان بوده و نظریه ضدپاكستانی را پرورش نمی دهد.

به همین دلیل پاكستان در ادامه همكاری های دوجانبه با افغانستان، حاضر به پذیرفتن تعداد زیادی از دانشجویان افغانی (به ویژه غیرپشتون ها) در دانشگاه های پاكستان شده است تا بتواند ارتباط خوبی با اتحاد شمال افغانستان برقرار كند.



** روسیه، بازیگر جدید روند مذاكرات دولت كابل و طالبان افغانستان

تازه ترین تحولات در خصوص روند مذاكره میان دولت كابل و طالبان افغانستان، حاكی از ورود روسیه به صحنه و حمایت آن از این مذاكرات است. حتی گفته می شود كه اخیر یك هیات طالبان افغانستان به مسكو سفر كرده و پیش از این نیز نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان، در قطر چند بار با هیات طالبان افغانستان دیدار كرده است.

روسیه كه بخوبی با روحیه ضدآمریكایی طالبان افغانستان آشناست، از این منظر وارد صحنه شده است و قصد دارد با حمایت از مذاكرات طالبان و دولت كابل، عرصه را برای ادامه حضور آمریكایی ها در افغانستان تنگ كند.



** سفر نماینده ویژه سازمان ملل در امور افغانستان به پاكستان/ فاز جدید در روند مذاكرات كابل و طالبان

نیكلاس هیسام Nicholas Haysom نماینده ویژه دبیركل سازمان ملل در امور افغانستان روز گذشته (جمعه) وارد اسلام آباد شد و بطور جداگانه با سرتاج عزیز مشاور نخست وزیر در امور خارجی و امنیت ملی، طارق فاطمی دستیار ویژه نخست وزیر در امور خارجی و اعزاز احمد چودری قائم مقام وزارت امور خارجه پاكستان دیدار كرد.

این مقام عالی سازمان ملل در دیدارهای روز گذشته، در جریان تحولات اخیر در روابط و همكاری های پاكستان و افغانستان به ویژه در زمینه های سیاسی، امنیتی و مبارزه با تروریسم و همكاری های منطقه ای دو كشور همسایه قرار گرفت.

مقامات پاكستانی نیز در دیدار با نماینده ویژه دبیركل سازمان ملل در امور افغانستان، اعلام كردند كه اسلام آباد همواره از نقش سازمان ملل در افغانستان حمایت می كند. دیپلمات های ارشد پاكستان همچنین بر ضرورت همكاری نزدیك میان اسلام آباد و نمایندگی ویژه سازمان ملل در افغانستان (UNAMA) تاكید كردند.

سفر نماینده ویژه دبیركل سازمان ملل در امور افغانستان به پاكستان، در شرایطی كه اتفاق های جدیدی در روند مذاكرات میان طالبان افغانستان و دولت كابل به سرعت درحال رخ دادن است، حكایت از تحولاتی تازه در این زمینه دارد و به عبارت دیگر، می توان این سفر را پیشرفت روند مذاكرات از مرحله حرف به عمل تلقّی كرد.

پاكستان و چین از طرفداران و حامیان اصلی روند مذاكرات میان دولت كابل و طالبان افغانستان هستند ضمن اینكه اخیرا گزارش هایی از ورود روسیه در حمایت از این گفت و گوها منتشر شده است و مواضع آمریكا نیز حاكی از آن است كه مخالفتی با انجام مذاكرات صلح میان دولت افغانستان و طالبان ندارد.

آساق*2*271**274**1723