بخش دياليز يكي از بيمارستان هاي اروميه جايي كه ده ها نفر در صف دياليز منتظر هستند تا با انجام دياليز شايد بتوانند قسمتي از درد خود را تسكين دهند.
رنگ و رويش پريده است و خسته.
از بخش دياليز كه خارج مي شود حال خوبي ندارد معلوم است كه درد زيادي را تحمل كرده است.
كارگر است كارگر ساختماني، سال ها عمر خود را با كار در ساختمانهاي بلند و كوتاه گذرانده تا لقمه اي نان با عرق پيشاني براي خانواده خود تهيه كند.
بعضي وقت ها در موقع كار كردن زبانش خشك مي شد و گاهي اوقات سردردها٬ سرگيجه٬ كم شدن ديد٬ كرختي دست و پا٬ بيش از حد حالش را خراب مي كرد ولي به خاطر كسب لقمه اي نان براي خانواده، فرصت مراجعه به دكتر را نداشت.
مي گويد عصر تابستان سال گذشته وقتي از سر كار به خانه رسيدم، حالم خوب نبود و چشمانم سياهي مي رفت، خانواده ام نگران شده بودند و مي گفتند به دكتر برويم ولي من در جواب آنها كم خوابي را بهانه كردم و گفتم اگر بخوابم حالم بهتر مي شود.
ولي شب آن روز حالم بدتر شد و وقتي مرا با حال بسيار زار به بيمارستان بردند بعد از بررسي، پزشكان تشخيص به ديابت و فشار خون دادند كه آن هم بسيار پيشرفته بود و كليه هايم را از كار انداخته بود و در اولين فرصت مجبور به دياليز شدم.
اكنون به سختي روزگار خود را مي گذرانيم چرا كه با وضع بيماري من مخارج خانه به سختي تامين مي شود ولي اميدم به خداست شايد روزي بار مشكلاتمان كم شود.
اينها درد كم و بيش بيماران دياليزي در كشور است كه بايد آن را بسيار فراتر از درد كليه بدانيم، دردي كه همزمان با آغاز همودياليز شروع مي شود ولي با پايان آن پايان نمي يابد.
در طول دو سه ساعت انجام عمل دياليز، همه اين خاطره هاي بد و شايد بعضي وقت ها خوب، از جلوي چشمان بيمار مي گذرد ولي اين درد همچنان ادامه دارد و در عمل دياليز آينده نيز تكرار مي شود.
** علايم بيماري هاي كليه را بشناسيم
تورم اطراف چشم ها، درد در قسمت پهلوها و زير دنده ها، بالا بودن فشار خون و تكرر ادرار مخصوصا در شب از نشانه هاي بيماري كليه است.
بيشتر بيماران كليوي به علت ناآشنايي با علائم و نشانه هاي بيماري كليه و عدم درمان به موقع، متحمل رنج و به وجود آمدن عوارض رواني و اجتماعي مي شوند در حالي كه كنترل به موقع فشار خون، متعادل نگه داشتن وزن بدن، پرهيز از خوردن غذاهاي مانده، پرچرب و پرنمك و خودداري كردن از مصرف هرگونه دارو بدون تجويز پزشك، باعث جلوگيري و پيشگيري از بيماري كليه مي شود.
كليه به شكل لوبيا و به اندازه مشت هر فرد بوده و محل آن نزديك به وسط پشت فرد، درست زير قفسه سينه است.
كليه ها، اندام هاي تخصصي تصفيه خون هستند، زيرا هر روز 200 واحد خون را براي دفع دو واحد مواد و آب اضافي، تصفيه مي كنند.
علاوه بر دفع ضايعات، كليه ها سه هورمون مهم ترشح مي كنند، اريتروپويتين كه در توليد گلبول قرمز خون نقش دارد. رنين كه فشار خون را تنظيم مي كند و كلسيتريول كه نوع فعال ويتامين D است و در حفظ كلسيم استخوان ها و تعادل طبيعي شيميايي در بدن موثر است.
بيشتر بيماري هاي كليوي به نفرون ها كه بخش هاي كوچك تصفيه كننده در كليه ها هستند، حمله مي كنند و قدرت تصفيه را از آنها سلب مي كند و ويژگي نفرون ها اين است كـه در اثر جراحت يا مسموميت به سرعت آسيب مي بينند.
حال آنكه بيشتر بيماري هاي كليوي، نفرون ها را به آرامي و در سكوت از بين مي برند و با اينكه در هر دو كليه پيش رفته اند، پس از سال ها و حتي دهه ها خود را نشان مي دهند.
بيماري نفروني ديابتي، بيماري هاي گلومرولي، بيماري كليوي مزمن، بيماري هاي كليوي ارثي و مادرزادي، فشار خون بالا، از كارافتادگي آني كليه و بيماري كليوي وخيم از جمله بيماري هاي كليه ها هستند.
در كنار وجود بيماران كليوي زياد و مشكلات خانوادگي و شخصي آنها، مشكلات سخت افزاري زيادي در حوزه درمان اين بيماران نيز در كشور و آذربايجان غربي وجود دارد كه نمي توان از كنار آنها به راحتي گذشت.
نبود فضاي كافي، وجود بيماران كليوي زياد، نبود دستگاه دياليز به اندازه كافي و تخت هاي دياليز از جمله مشكلاتي است كه اكثر بيماران دياليزي به آن دچار بوده اند و علاوه بر رنج بيماري و خود عمل دياليز كه دردآور است، فشار رواني نبود تخت و كمبود دستگاه هاي دياليز اين بيماران را بيمارتر مي كند.
در آذربايجان غربي موضوع دياليز و مشكلات آن از جمله مسائلي بوده كه همواره بيماران، خانواده هاي آنها و حتي برخي از مسئولان را درگير كرده به طوري كه نماينده ولي فقيه در آذربايجان غربي و امام جمعه اروميه و استاندار آذربايجان غربي نيز اين امر را در برخي جلسات مطرح كرده اند.
** تاكيد امام جمعه اروميه بر توجه به بيماران كليوي و دياليزي
نماينده ولي فقيه در آذربايجان غربي و امام جمعه اروميه در خطبه هاي نماز جمعه چند هفته گذشته، خواستار حل جدي مشكلات بيماران دياليزي شد كه اين امر اهميت توجه به اين قشر ضعيف را مي رساند.
حجت الاسلام والمسلمين سيد مهدي قريشي با اشاره به مشكلات بيماران كليوي آذربايجان غربي در زمينه دياليز گفت: هم اكنون 208 دستگاه دياليز در استان وجود دارد كه به صورت چهار شيفت و غير استاندارد به بيماران خدمات ارائه مي دهند ولي اين دستگاه ها جوابگوي بيماران استان نيستند.
وي افزود: آذربايجان غربي نيازمند 60 دستگاه دياليز جديد است تا بتواند گرهي از مشكلات بيماران كليوي را باز كند.
وي از خيرين آذربايجان غربي خواست در زمينه تهيه دستگاه هاي دياليز براي بيماران كليوي پيشقدم شده تا اين بيماران به راحتي بتوانند از خدمات دياليز بهره مند شوند
** وضعيت نامناسب معيشتي گريبانگير بيماران كليوي و اهدا كنندگان كليه
رييس انجمن خيريه بيماري هاي كليوي آذربايجان غربي نيز به خبرنگار ايرنا گفت: كليه ها را پالايشگاه بدن مي دانند چراكه وظيفه پاكسازي خون را بر عهده دارند، هر روز چندين بار تمامي خون موجود در بدن از اين دو عضو كوچك عبور مي كند و تمام مواد زايد توليدي در سوخت و ساز بدن دز اين فعل و انفعال پاك مي شوند.
حسن اشتري اظهار كرد: فقر، سوء تغذيه و عدم دسترسي به درمان از جمله علل بيماري هاي خاص مي توان عنوان كرد.
وي افزود: پزشكان متخصص در يك مركز درماني جمع مي شوند و اين در حالي است كه اگر پزشكان متخصص در نقاط محروم استان ساكن شوند شايد از بسياري از بيماري ها جلوگيري شود.
وي ادامه داد: اگر در حاشيه شهرها مركز و كلينيك دياليز ايجاد شود از هجوم بيماران دياليزي به مركز شهر جلوگيري شده و بيماران نيز بدون دغدغه مورد درمان قرار مي گيرند.
اشتري گفت: بيماران كليوي در وضعيت نامناسب معيشتي قرار دارند و بيشتر بيماران كليوي به غير از درد بيماري، درد نداري و فقر را نيز به همراه دارند.
رييس انجمن حمايت از بيماران كليوي آذربايجان غربي اضافه كرد: براي نهادينه سازي تفكر اهداي عضو در جامعه بايد بيش از گذشته همت كنيم.
وي اظهار كرد: ما به هيچ عنوان اهداي عضو توسط افراد زنده را تبليغ نمي كنيم، ولي در صورتي كه مواردي از اين دست مشاهده شده و فردي از اعضاي خانواده بيمار نسبت به اهداي عضو پيشقدم شود، با پرداخت پاداش ايثار از چنين شخصي قدرداني به عمل مي آيد.
وي افزود: يك هزار و 242 بيمار دياليزي در استان وجود دارد كه از اين تعداد يك هزار و 199 نفر همودياليز مي شوند و 43 نفر بيماري صفاقي هستند.
وي ادامه داد: با تمام توان در راستاي خريد كليه براي بيماران نيازمند تلاش مي كنيم و بسته به شرايط مريض 100، 50 و 30 درصد هزينه ها را توسط انجمن پرداخت مي كنيم.
وي اضافه كرد: وام ازدواج به بيماران كليوي اعطا مي كنيم كه 10 ميليون ريال است.
اشتري گفت: بيشترين تلاش ما اين است كه از بيماران مرگ مغزي كليه به افراد دياليزي پيوند شود و به دنبال تبليغ پيوند كليه از افراد زنده نيستيم.
رييس انجمن حمايت از بيماران كليوي آذربايجان غربي افزود: هر شخصي كه به يكي از اعضاي خانواده خود كليه اهدا كند 30 ميليون ريال توسط انجمن و 10 ميليون ريال از سوي انجمن حمايت از بيماران كليوي تسهيلات بلاعوض داده مي شود.
وي اظهار كرد: همچنين فرد علاوه بر گرفتن تسهيلات فوق از خدمت سربازي نيز معاف مي شود.
وي از تمام خيران و انسان‌هاي نيكوكاري كه همواره در كنار مسئولان انجمن هستند قدرداني كرد.
اشتري از مردم خير و نوعدوست خواست كمك هاي خود را به شماره حساب 1900003731 نزد بانك ملت شعبه امام (ره) اروميه براي كمك به بيماران كليوي آذربايجان غربي واريز كنند.
** نوسازي 100 دستگاه دياليز، نياز امروز حوزه بهداشت آذربايجان غربي
كارشناس مسئول واحد بيماري هاي خاص معاونت درمان دانشگاه علوم پزشكي آذربايجان غربي نيز در اين خصوص به خبرنگار ايرنا گفت: 19 مركز دياليز در استان وجود دارد كه چهار مركز دياليز در اروميه فعاليت مي كند.
سيامك صفاري افزود: در مركز آذربايجان غربي بيمارستان آذربايجان با سه تخت در بخش خصوصي، بيمارستان امام رضا (ع) تامين اجتماعي با هفت تخت و بيمارستان طالقاني و بيمارستان امام خميني (ره) در بخش دانشگاهي به ترتيب هر كدام با 49 و 15 تخت به بيماران دياليزي خدمات ارائه مي دهند.
وي اظهار كرد: در حال حاضر 222 دستگاه دياليز در سطح استان وجود دارد و كل بيماران دياليزي استان يك هزار و 242 نفر است كه از اين تعداد 450 بيمار در اروميه مركز آذربايجان غربي دياليز مي شوند.
وي اضافه كرد: هم اكنون 48 بيمار دياليز صفاقي در استان داريم.
كارشناس مسئول واحد بيماري هاي خاص معاونت درمان دانشگاه علوم پزشكي آذربايجان غربي گفت: 10 دستگاه دياليز از هيئت امناي ارزي وزارت بهداشت و درمان خريداري كرده ايم و 9 دستگاه دياليز نيز از سوي بنياد امور بيماران خاص به استان اهدا شده است كه در چند روز آينده در استان توزيع مي شود.
صفاري ادامه داد: شاخص مورد قبول نسبت بيمار به دستگاه در كشور چهار بيمار به يك دستگاه است كه در استان اين آمار 5.41 بيمار به يك دستگاه و در شهرستان اروميه 6.1 بيمار به دستگاه دياليز است كه براي رسيدن به متوسط كشوري نيازمند 60 دستگاه دياليز جديد هستيم.
وي اظهار كرد: هم اكنون برخي دستگاه هاي دياليز ما چهار شيفته كار مي كنند كه 52 دستگاه دياليز استان ما بيش از 40 هزار ساعت كار كرده اند و بايد گفت كه در حال حاضر بايد 100 دستگاه دياليز ما از رده خارج و دستگاه هاي نوين جايگزين آن شوند.
وي اضافه كرد: گاهي اوقات پرسنل بيمارستاني به دليل افزايش تعداد مراجعه كننده ها براي دياليز امكان انجام دياليز به صورت كامل را ندارند.
كارشناس مسئول واحد بيماري هاي خاص معاونت درمان دانشگاه علوم پزشكي آذربايجان غربي گفت: در پنج سال گذشته 548 نفر پيوند كليه از دهنده زنده و 54 نفر پيوند كليه نيز از بيماران مرگ مغزي صورت گرفته است.
وي ادامه داد: در صورت ادامه روند افزايش بيمار و عدم چاره انديشي موثر در پذيرش بيماران دياليزي جديد با مشكل روبه رو خواهيم شد و هم اكنون براي مركز استان نيازمند ايجاد 40 تخت دياليز هستيم.
وي اظهار كرد: در شهرستان هاي اروميه، سلماس، ماكو، خوي و چايپاره نيازمند ايجاد فضا براي مراكز دياليز هستيم و شهرستان هاي اروميه، خوي، مياندوآب، بوكان و سلماس در اولويت توزيع دستگاه هاي دياليز هستند.
وي اضافه كرد: هر سال حدود 10 درصد افزايش بيماران دياليزي را داريم كه بايد در اين خصوص برنامه هاي پيشگيرانه داشته باشيم.
** بخش دياليز مراكز درماني آذربايجان غربي فاقد استانداردهاي لازم هستند
مديركل دفتر امور اجتماعي فرهنگي استانداري آذربايجان غربي نيز گفت: بخش دياليز مراكز درماني استان فاقد استانداردهاي لازم هستند كه اين امر مشكلاتي را براي استفاده كنندگان از اين خدمات ايجاد كرده است.
هوشنگ عطاپور افزود: بخش هاي دياليز از نظر فيزيكي، شيفت هاي كاري و دستگاه هاي بكارگيري شده، استاندارد نيستند كه بايد برنامه ريزي موثر براي بهبود اين وضعيت انجام گيرد.
وي با بيان اينكه در صورت عدم توجه به اين استانداردها در آينده با مشكلات جدي در خصوص بيماران دياليزي مواجه مي شويم اظهار كرد: تمامي مراكز درماني اعم از دولتي و خصوصي بايد در اين زمينه پاي كار بيايند چرا كه تلاش هاي وزارت بهداشت نمي تواند در اين راستا نتيجه اي داشته باشد.
وي اضافه كرد: از لحاظ پيشگيري در خصوص ابتلا به بيماري هاي خاص، اقدامات چنداني صورت نگرفته در حالي كه با اقدامات پيشگيرانه مي توان بار افزايش ابتلا به بيماري هاي خاص را كم كرد.
با توجه به اين گفته ها و سرنوشت بيماران كليوي، برنامه ريزي مديران و مسئولان حوزه هاي بهداشتي و درماني براي بهبود اين وضعيت نيازي بسيار اساسي و مهم است كه سرعت در اجراي آن مي تواند آلام و دردهاي بيماران را كمتر كند.
گزارش از: سيده فاطمه سجادي
8137/6008
اروميه - ايرنا - مشكل بيماران كليوي و نياز هميشگي آنها به عمل دردناك دياليز از جمله موضوع هاي مهمي هستند كه هميشه بخش درمان كشور را درگير كرده به طوري كه با حضور در بخش هاي همودياليز بيمارستانها، رنگ هاي پريده و دردهاي فراتر از درد بيماران قابل لمس هستند.
