به گزارش ايرنا تپه باستاني هگمتانه، سنگ نوشته هاي گنج نامه، دامنه هاي زيباي الوند، دره هاي سرسبز و دلفريب عباس آباد، حيدره و مرادبيك، كوچه باغ هاي مصفا، آرامگاه مشاهيرادبي و تاريخي چون بوعلي سينا و باباطاهر، بقعه استرومردخاي و بازار قديمي نمونه هايي بارز از مجموعه جاذبه هاي گردشگري زاگرس نشينان همداني است.
آثاري زيبا، ديدني و جذاب از دوران مادها، هخامنشيان، ساسانيان، صفويه ، سلجوقيان، اشكانيان و قاجاريه تلالويي از فرهنگ و تمدن ايرانيان در همدان به يادگار مانده است.
وجود كاخ باستاني هگمتانه داراي آثار خشتي دوران هخامنشيان، لوح زر آريا رامنه، جام زرين منسوب به داريوش (قرن پنجم قبل از ميلاد) و جام زرين خشايارشاه (پسر داريوش ) و نقش برجسته زرشير بالدار در حال جهش، مربوط به دوران هخامنشي و آثار متعدد ديگر همدان را در فهرست مكان هاي زيباي گردشگري جهان قرار داده است.
تپه باستاني هگمتانه در مركز شهر همدان واقع است و از مكان هاي ديدني و تاريخي همدان بشمار مي رود.
بسياري از باستان شناسان تپه هگمتانه را وسيع ترين تپه باستاني ايران دانسته و آن را بقاياي ابنيه كاسي، مادي، هخامنشي و بعد از آن مي دانند.
مساحت تپه هگمتانه حدود 30 هكتار است كه با در نظر گرفتن بخش هايي كه جزو محدوده تپه باستاني بوده و اينك ساختمان هاي مسكوني بر روي آن ساخته شده به بيش از 40 هكتار نيز مي رسد.
اين تپه بيضي شكل، در داخل محدوده شهر فعلي همدان در دو سوي خيابان اكباتان (آيباتان) واقع شده است.
هگمتانه يا هنگمتانه كه به زبان پارسي قديم به معني محل تجمع بوده تركيبي از دو واژه ˈهنگˈ به معني ˈجاˈ و ˈمتانهˈ به معني ˈتجمعˈ است.
شهر هگمتانه را اقوام آريايي ماد بنا نهادند و آن را پايتخت نخستين شاهنشاهي ايراني قرار دادند، بر اساس اطلاعات موجود در شناسنامه فني اين مكان تاريخي ، پس از انقراض مادها هر چند هگمتانه مركزيت نخستين را نيافت ولي به دليل قرار گرفتن در مسير راه شاهي، كه پارسه (تخت جمشيد) را به سارد متصل مي كرد به عنوان پايتخت تابستاني هخامنشيان مورد توجه خاص بود و از اين رو آن را آباد كردند.
از جمله ويژگي هاي شهر باستاني هگمتانه، معماري و طرح و نقشه منظم اين شهر بوده كه در بين آثار باستاني به دست آمده كم سابقه است.
آثار كشف شده حاكي از وجود يك شبكه منظم و پيشرفته آب رساني در شهر حكومتي مادها و پارت ها است،به طور كلي تپه هگمتانه در طول يكصد سال اخير بارها مورد حفاري باستان شناسان داخلي و خارجي قرار گرفته است و در طول حفاري هاي انجام شده آثار ارزشمند و بي نظيري كشف شده كه اغلب متعلق به دوران هخامنشيان و نياكان آنها است.
لوح زرين ، كوزه شكسته ، بشقاب نقره اي و پايه ستون سنگي از جمله اشياي يافت شده در تپه باستاني هگمتانه است كليساي گريگوري استپانوس مقدس يكي ديگر از بناهاي تاريخي استان همدان است كه در تپه باستاني هگمتانه همدان وجود دارد.
كليساي ارامنه گريگوري در سال 1676 ميلادي مقارن با سلطنت شاه سليمان صفوي در محوطه باستاني هگمتانه همدان ساخته شد.
اين كليسا پس از 255 سال مقاومت در برابر بلاياي طبيعي سرانجام بر اثر آسيب وارده تخريب شد و بر اساس كتيبه سنگي واقع در سردر كليسا در سال 1931 ميلادي با كمك مالي هيات امناي كليسا، شوراي خليفه گري ارامنه اصفهان و كمك مالي مردم، كليسايي به مراتب بزرگ تر و باشكوه تر در محل كليساي اوليه ساخته شد و بر اساس كتيبه سنگي در پيشاني ورودي حياط كليسا، سال اتمام 1936 ميلادي است.
آرامگاه باباطاهر نيز از عرفاي بزرگ و مشهور دو بيتي سراي ايران كه گذشت زمان در فراموشي دو بيتي هاي شورانگيز سروده شده وي با لهجه لري نيز ناتوان بوده به عنوان يكي ديگر از جاذبه هاي گردشگري استان همدان در يكي از ميدان هاي مصفا و زيباي همدان واقع است.
باباطاهر در مجموعه كلمات قصار عربي، عقايد عرفاني خود را در علم معرفت ، ذكر، عبادت، وجد و محبت را مشتمل بر 420 ذكر عارفانه در 50 باب بيان كرده است.
گنبد علويان اثر ديگر خطه تاريخي همدان، محل آرامگاه دو نفر از اعضاي خاندان علويان كه زير گنبد سردابي پوشيده شده با كاشي هاي خشت فيروزه اي رنگ قرار گرفته متعلق به دوره سلجوقيان بوده و از منظر بيروني مشابه گنبد سرخ مراغه و از داخل نيز داراي گچبري هاي زيبا و فراوان است.
چهره بيروني بنا داراي طاق نماهايي به اشكال منظم لوزي هاي بزرگ و كوچك با آجر برجسته كاري شده و بقاياي كتيبه آجري زيبا به خط كوفي مشتمل بر چند آيه اول سوره دهر در بالاي ديوارهاي خارجي و ستون هاي جانبي جلوخان نيز به چشم مي خورد.
آرامگاه ميررضي‌الدين آرتيماني واقع در دره‌اي مصفا در شمال شرق شهر تويسركان نيز از ديگر جاذبه هاي گردشگري استان همدان است.
سيد رضي‌الدين آرتيماني از سرايندگان و عرفاي معروف عصر شاه عباس صفوي است كه در قريه زيباي آرتيمان از توابع تويسركان متولد و در همان جا نيز مدفون شد و اينك آرامگاه وي ميعادگاه زايران طريقت است.
آرامگاه تاريخي اين شاعر نامي ايران زمين هر ساله دل عارفان دلسوخته و سالكان عرفان ناب را از جاي جاي اين كره خاكي تسلي‌گر است.
بقعه حيقوق نبي (ع) نيز به عنوان ديگر آثار ارزشمند باستاني استان همدان است كه در شهر تويسركان واقع شده و بناي آن را به قرن هفتم نسبت مي دهند.
حيقوق نبي يكي از پيامبران بني اسراييل است كه نگهبان معبد سليمان در اورشليم بود و نامش در كتاب تورات (عهد عتيق) ذكر شده است.
وي هنگام حمله بنوكد نصر و بابليان همراه با خيل يهوديان به اسارت در آمد و ساليان متمادي را در زندان بابل به سر برد.
پس از فتح بابل توسط كوروش هخامنشي و آزادي يهوديان به ايران آمد و در اكباتان (همدان) مسكن گزيد و پس از مرگ در تويسركان به خاك سپرده شد.
اين بقعه بناي برج مانند آجري با گنبدي شكل است كه پوشش داخلي آن مدور است و پوشش خارجي آن مخروط ناوي شكل است و در نماي خارجي هر ضلع از بناي هشت ضلعي، طاق نماي كم عمقي تعبيه شده كه بالاي آن كاشي كاري است.
يادگارهاي نياكان در شهر پنهان يا زيرزميني سامن واقع در 15 كيلومتري شهر ملاير نيز كنون چشم انتظار بازديد مسافران نوروزي است.
شهر زيرزميني سامن به گفته كاووشگران، شهري مخفي در دوره پيش از اشكاني بوده و بعدها نيز از آن به عنوان گورستان استفاده شده است.
اين شهر به طور اتفاقي در جريان عمليات مخابرات استان همدان به قصد كشيدن فيبرهاي نوري از زير زمين يافت شد كه منجر به كشف فضاهاي دستكند با حدود 25 اتاق، سالن و راهروهاي ارتباطي شد.
همچنين كاوش هاي باستان شناسي در محوطه اي زيرزميني در شهر سامن، منجر به كشف شهري پنهان شد كه در يك بستر سنگي و به صورت دست كند ساخته شده و از برخي از فضاهاي اين شهر براي تدفين مردگان استفاده مي شده است.
در شعاع 300 متري اين شهر زيرزميني آثار متعددي كشف شده و در چهار نقطه از كارگاه ها راه پله هاي سنگي وجود دارد و بيشتر اتاق هاي كشف شده نيز سكوهاي يكپارچه تراشيده از سنگ دارد .
تاكنون اشيا، سفال، مهره هاي متعدد و چند سكه تاريخي در دالان ها و اتاق هاي شهر زيرزميني سامن يافت شده كه يك سري از سفال ها قابل مقايسه با سفال دوره هاي اشكاني و تاريخي هستند.
تپه و دهكده باستاني گيان يكي ديگر از اين آثار با ارزش تاريخي استان همدان است كه در كيلومتر 19 جنوب غربي نهاوند و در مسير جاده جنگلي گيان قرار گرفته است.
اين تپه در سال 1932 ميلادي توسط پروفسور گريشمن بررسي و تا عمق 19 لايه از تپه خاكبرداري شد كه به پنج دوره (طبقه) از تمدن قديم برخوردند و قدمت نهاوند را تا حدود 37 قرن قبل از ميلاد روشن ساختند.
اين تپه از لحاظ تاريخي ارزش فراواني دارد بسياري از باستان شناسان به اين منطقه آمده و گنجينه هاي بسياري از جمله ظروف سفالي و جواهر را كشف كردند كه منشا اين ظروف به قرن هاي پانزدهم و چهاردهم قبل از ميلاد بر مي گردد.
حمام حاج آقاتراب ديگر اثر ارزشمند تاريخي نهاوند است كه بناي زيباي آن به سبك معماري دوران صفويه ساخته شده و به نام حمام دو قلو نيز معروف است و داراي دو قسمت است.
قسمت اول با حمام بزرگ كه داراي گرمينه (حمام گرم) و سردينه (حمام سرد) بوده و فقط مورد استفاده رجال و اشراف و شاهزادگان قرار مي گرقته و قسمت دوم همان حمام كوچك است كه مورد استفاده كه آن هم به نوبه خود داراي سردينه و گرمينه است و ويژه استفاده افراد عادي جامعه و رده پايين بوده است.
در محوطه حمام بزرگ چهار ستون زيباي بزرگ به چشم مي خورد پوشش سردينه از طاق و چشمه تشكيل شده و طاق اصلي داراي نقش آهكبري است.
در سردر ورودي (شاه نشين) تصويري از جنگ رستم و ديو سفيد نمايان است كه به وسيله كاشي هفت رنگ به شكل بسيار ماهرانه اي كاشيكاري گرديده و بر روي دو ستون سنگي حجاري شده قرار گرفته است.
مدير كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان همدان با اشاره به اينكه همدان داراي بيش از يك هزار اثر تاريخي، طبيعي و گردشگري است گفت: مكان هاي تاريخي و گردشگري استان همدان اين روزها آماده بازديد عموم مسافران نوروزي است.
ريحان سروش مقدم با اشاره به گستردگي و تنوع جاذبه هاي گردشگري اين استان از برنامه ريزي هاي انجام شده براي ارايه خدمات مناسب به مسافران نوروزي خبر داد.
وي بيان داشت: در طول تعطيلات نوروز امسال نقشه موزه‌ها و اماكن تاريخي استان مانند سال‌هاي گذشته در اختيار علاقه‌مندان قرار مي‌گيرد.
بيات در ادامه گفت: همچنين در نوروز سال جاري راهنمايان دايمي و مطلع در موزه‌هاي استان به مسافران خدمت رساني مي‌كنند.
گفتني است استان همدان با يك هزار و 700 اثر تاريخي و فرهنگي همه ساله به ويژه در ايام نوروز پذيراي خيل گسترده گردشگران داخلي و خارجي است.
7520/1181
همدان- ايرنا- همدان با بيش از يك هزار اثر تاريخي ، گنجينه اي ناب و حيرت انگيز از يادمان هاي با ارزش تاريخي و فرهنگي نياكان در كنار جاذبه هاي منحصر به فرد طبيعي به شمار مي رود كه اين روزها دوستداران تاريخ و طبيعت را به سوي خود فرا مي خواند.
