موزه مراغه سيري در فرهنگ منطقه از هزاره سوم تا دوران معاصر

موزه تخصصي ايلخاني مراغه در دو بخش آثار مكشوفه از منطقه تاريخي مراغه (آثار كشف شده شهرهاي مراغه، بناب، عجبشير و ملكان) و آثار ايلخاني كشور، نمايشگر فرهنگ و هنر منطقه از هزاره سوم تا دوران قاجار براي گردشگران است.

اين موزه داراي مجموعه اي غني از سفالينه ها و سكه هاي ارزشمند از دوران كهن بوده و از اهميت ويژه اي براي علاقه مندان به فرهنگ و تمدن گذشتگان و محققان تاريخي و باستاني برخوردار است.

موزه مراغه علاوه بر آثار مربوط به تاريخ و فرهنگ هزاره سوم قبل از ميلاد، داراي آثار با ارزش، جالب و ديدني از حكومت 104 ساله ايلخانان مغول در ايران است.

بخش آثار مكشوفه از منطقه اين موزه، شامل آثار كشف شده از جنوب سهند تا شرق درياچه اروميه بوده كه مربوط به دوره هاي تاريخي با عنوان هاي ماداوا (جايگاه ماد)، مهرغه يا مرغه (دوازدهمين شهري كه زرتشت آن را بنا نهاده و به معناي جايگاه زرتشت)، اوريش ديش، مارگيانه و افرازه رود يا افرازه روح است.

در اين موزه از دوره هزاره هاي، سوم، دوم و اول قبل از ميلاد آثاري از جمله سر پيكان، پيه سوز مفرغي، سفالينه هاي مختلف معروف به سفالينه هاي خاكستري و ظروف سفالي و فلزي دوره اسلامي تا دوره قاجار به نمايش گذاشته شده است.

همچنين در بخش دوم اين موزه نيز آثار دوره ايلخاني شامل سفالينه هاي ايلخاني، سكه ها، آثار فلزي، شيشه اي، كاشي ها و بخش كتابت فرهنگ و هنر در معرض ديد علاقه مندان قرار گرفته است.

در بخش سفال موزه كه غني ترين بخش آن محسوب مي شود تمام تكنيك هاي رايج ايلخاني به عنوان عصر طلايي سفالگري ايران به نمايش گذاشته شده است.

از ويژگي هاي بارز سفال هاي آن دوران، تنوع ساخت سفال با تكنيك هاي مختلف سفالگري و تزئينات سفالينه هاست كه موزه مراغه از انواع تكنيك هاي رايج و تزئينات متفاوت سفالگري اين دوره نمونه هاي ارزشمند و منحصر بفردي دارد.

در اين موز سفال هاي نفيسي به شكل گلادان، مجسمه گاو، طرح سيمرغ و اژدها و مجسمه بودا كه برگرفته از فرهنگ چين در دوره ايلخاني است بر روي وسايل مورد استفاده قرار گرفته است.

سفالينه هاي موجود در آن از دو روش زير لعاب شفاف و روي لعاب شفاف ساخته شده كه در روش اول، زير لعاب با زمينه فيروزه اي و نخودي رنگ آميزي شده و در روش دوم نيز سفالينه هاي زرين فام، مينايي و لاجوردي روي لعاب ساخته شده است.

هم اكنون در موزه مراغه به عنوان موزه تخصصي ايلخاني كشور، سفالينه هايي در اشكال كاسه، بشقاب، آبريز و ظروف كاربردي در زمينه پزشكي نگهداري مي شود.

مجموعه سكه‌هاي اين موزه نيز شامل كامل‌ترين و ارزشمندترين سكه‌هاي دوره ايلخانان مغول بوده كه تقريبا از همه ايلخانان ايران شامل 16 پادشاه آن به غير از يكي از آنان، سكه‌هاي ارزشمندي براي بازديد مسافران به نمايش گذاشته است.

در زمان ايلخانان، پول رايج در معاملات روزمره سكه هاي نقره اي بوده و سكه هاي مسي نيز در اين بين به عنوان پشتوانه مالي در معاملات خرد نقش ايفا مي كرد اما سكه‌هاي طلا در مناسبت هاي مختلف از جمله ايام عيد و جشن‌ها ضرب مي‌ شد.

مراغه، تبريز، سلطانيه، بغداد، كاشان، بانه و ساوه جزو ضرابخانه هاي سلطنتي اين دوره بود كه در اين ضرابخانه ها اسامي خلفاي راشدي دوره اولجايتو، نام حضرت علي (ع)، دوازده امام در حاشيه سكه ها و آياتي از قرآن با خط كوفي نگارش شده است.

اين سكه ها همچنين داراي نقوش هندسي، انساني و حيواني و تمام مظاهر اديان مختلف از جمله صليب، ستاره داود و هشت پر است.

اين تنوع نقوش از جمله خصايص مهم مسكوكات ايلخاني بوده كه محدود به سكه ها نبوده بلكه اين نقوش در ظروف فلزي مانند كاسه، بشقاب، آتشدان، ابزار جنگي و شمشير مرصع و طلاكوب ايلخاني استفاده شده است.

بخش ديگر موزه مراغه را كاشي هاي ايلخاني تشكيل مي دهد كه از چندين دوره مختلف شيوه معماري آن عصر جمع آوري شده است.

سبك هاي كاشي هاي اين موزه بيشتر زرين فام با نقوش برجسته بوده كه بسياري از آن در اين موزه و تعدادي نيز در بخش باستان شناسي دانشگاه تهران نگهداري مي شود.

همچنين بخش كتابت قرآن موزه مراغه نيز حاوي صفحاتي از اولين قرآن هايي است كه به زبان فارسي ترجمه و در كاغذ خانبالغ دست نويس شده كه با سبك زرنگار تزئين شده است.

شهرستان مراغه با حدود 515 اثر تاريخي و تپه هاي شناسايي شده جزو 10 شهر داراي بافت غني تاريخي و فرهنگي در كشور محسوب مي شود كه حدود 300 اثر تاريخي آن در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.

مراغه از قديمي ترين شهرهاي ايران و دومين شهر بزرگ آذربايجان شرقي بوده كه در كنار رودخانه زيباي صافي و در مشرق درياچه اروميه و بر دامنه جنوبي كوه سهند قرار گرفته است.

اين شهر با 250 هزار نفر جمعيت نفر جمعيت و 25 كيلومتر مربع مساحت، بزرگ ترين و پرجمعيت ترين شهر استان آذربايجان شرقي پس از كلان شهر تبريز است.

3034/8023/1756