احیای تالاب بین المللی گاوخونی در دستور كار دولت قرار دارد

به گزارش ایرنا ، معصومه ابتكار معاون رئیس جمهور ی و رئیس سازمان محیط زیست كشور عصر جمعه در سفری غیر رسمی به شهر ورزنه واقع در شرق اصفهان از تالاب گاوخونی به عنوانی یكی از عرصه های طبیعی در معرض تهدید بازید كرد .

معصومه ابتكار در جریان بازدید از تالاب بین المللی گاوخونی، این عرصه را یكی از با ارزش ترین تالابهای ثبت شده كشور در كنوانسیون رامسر برشمرد و افزود: دولت در نظر دارد با همكاری وزارت نیرو و وزات كشاورزی و كشاورزان منطقه با تعیین و تغییر الگوی كشت این تالاب را احیا كند .

وی اظهار كرد: در این راستا باید الگوی آبیاری منطقه منطبق با واقعیت ها ارائه شود و از كشت هایی كه نیاز به آب زیادی دارد خوداری شود.

معاون رئیس جمهوری اعلام كرد : طرح مطالعاتی احیای تالاب بین المللی گاوخونی در دست اقدام است و در این مطالعات راهكار های احیای تالاب و تامین حق آبه آن ارایه شده است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست افزود : دولت برای احیا این تالاب اعتباراتی را در نظر گرفته است كه بخشی از آن در بودجه سال جاری مصوب شده است.

وی گفت: با احیا ، مدیریت و تامین آب مورد نیاز تالاب های كشور می توان بخشی از مشكلات ریز گردها را در كشور نیز بر طرف كرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در حقیقت، تالاب و رودخانه و آب‌های زیرزمینی در كنار هم، یك چرخه هیدرولوژیك را تشكیل می‌دهند كه حیات منطقه و كشاورزی به این چرخه هیدرولوژیك وابسته است و این زیست‌بوم باید در كنار هم حفاظت شود.

ابتكار افزود: اگر بدرستی مدیریت و حقابه تالاب ها تامین و حیات تالاب تضمین شود،می ‌توان از ایجاد كانون‌های جدید گرد و غبار جلوگیری كرد.

تالاب گاوخونی به وسعت تقریبی 476 كیلومتر مربع در 167 كیلومتری جنوب شرق اصفهان در كنار شهر ورزنه واقع است این تالاب یكی از 24 تالاب ایرانی ثبت شده در كنوانسیون بین المللی رامسر است. كنوانسیون رامسر برای حفاظت از تالابهای بین المللی و پرندگان مهاجر تشكیل شده است.

تالاب گاوخونی كه از نظر زیست محیطی نقشی مهم و اثر گذار بر وضعیت اقلیمی و آب و هوای منطقه مركزی ایران دارد، حیات خود را از جریان زاینده رود می گیرد.

خشكی زاینده رود علاوه بر اثرات گسترده زیست محیطی در منطقه ، حیات تالاب گاوخونی را نیز درمعرض خطر جدی قرارداده و این عرصه طبیعی در انتظار زایندرود است تا از مرگ حتمی نجات یابد.

تالاب گاوخونی اصفهان به دلیل خشكسالیهای ممتد و نابسامانی در نظام مدیریتی زاینده رود طی سالهای اخیر از یك عرصه طبیعی مفید وكانون جمعیتی به یكی از تهدیدات زیست محیطی منطقه تبدیل شده و ریزگردهای ناشی از خشك شدن این عرصه به عنوان یك چالش منطقه ای مطرح و موجب نگرانی شده است .

تالاب گاوخونی با قدمتی 10 میلیون ساله را می توان گوهری گرانبها نه تنها برای خطه اصفهان بلكه در مركز ایران دانست كه نقشی كلیدی و انكارناپذیر از لحاظ هیدرولوژیكی، بیولوژیكی و اكولوژیكی در منطقه دارد.

این عرصه مشهور در جلگه مرتفع مركزی ایران و از ارزشمندترین اكوسیستم های تالابی كشور است كه سال 1975 میلادی در لیست تالاب های بین المللی كنواكسیون رامسر (قدیمی ترین معاهده حفاظت از تالاب ها در جهان است) به ثبت رسیده است.

گاوخونی پیش از خشك شدن به دلیل اهمیت بالای بین المللی و به سبب وجود گونه های زیستی نادر گیاهی و جانوری سالانه میزبان بیش از 20 هزار پرنده بوده است .

كاهش تبعات تغییرات آب و هوایی، تصفیه پساب های جاری شده در زاینده رود، پركردن سفره های آب زیرزمینی، جلوگیری از سیلاب، گردشگری و مباحث فرهنگی، تثبیت شن های روان و گنجینه متنوع زیستی و ژنتیكی از جمله ارزش ها و كاركردهای این تالاب بوده اما اكنون به دلیل قطع و وصل مداوم آب در بستر زاینده رود و خشكی چندین ساله این رودخانه، قدم به اقلیمی فراخشك گذاشته است.

مطالعات خاكشناسی صورت گرفته در تالاب گاوخونی بیانگر خشكی همه بخشهای سطحی تالاب است و تنها برخی بخش های سفره های آب زیرزمینی همچنان وجود دارد و با چنین وضعیتی این تالاب در شرایط بحرانی به سر می برد.

با توجه به غلظت برخی عناصر سنگین در صورتیكه خشكی زاینده رود و گاوخونی ادامه دار باشد ریزگردهای منشا گرفته از این منطقه در آینده ای نه چندان دور، مشكلات زیست محیطی بسیاری را برای اصفهان و استان های همجوار به همراه خواهد داشت.

با وجود این مورد می توان گفت علاوه بر شهر ورزنه و مناطق مجاور در اصفهان دیگر استانها از جمله چهارمحال و بختیاری و یزد در سال های آینده بیشترین تاثیر منفی زیست پزشكی و اقتصادی را از خشكی تالاب گاوخونی خواهند دید.

تالاب گاوخونی در نزدیكی شهر ورزنه واقع شده ، شهر ورزنه با حدود 15 هزار نفر جمعیت از توابع بخش بن‌رود در شهرستان اصفهان استان اصفهان است و و تنها شهر ایرانی است كه همه زنان آن بطور سنتی چادر سفید بر سر می‌كنند.

ورزنه از دیرباز از نقاط پر جمعیت و مشهور روی ‌دشت اصفهان بوده . در بخشی از گزارش‌های معروف پترس گیلانتز (۱۱۳۵) درباره ورزنه چنین آمده‌است: «ورزنه در ۳۰ كیلومتری اخند واقع شده و این قصبه بزرگ محلی است كه قبل از قرن چهاردهم میلادی مرداب گاوخونی در آنجا متوقف می‌شده‌است.

6994 / 1339