نگاهی به علل همراهی نكردن عمان با تجاوز مثلث عربستان، القاعده و آمریكا به یمن

علی اكبر ضیایی در این مقاله كه برای ایرنا ارسال كرد، افزود كه شروع جنگ در یمن با دخالت خارجی به گونه ای نیست كه بتوان با عملیات هوایی و یا زمینی چند ماهه آن را به نفع طرفی به پایان رساند .

وی اضافه كرد: حملات تجاوزكارانه عربستان و متحدانش به خاك یمن به بهانه متوقف كردن حركت جنبش مردمی انصارالله و حمایت از عبدربه منصور هادی رییس جمهوری مستعفی یمن با همراهی كشورهای شورای همكاری خلیج فارس به جز عمان صورت گرفت. عدم مشاركت عمان در این تجاوز به سیاست خارجی این كشور در عدم مداخله در امور داخلی دیگر كشورها و نیز استفاده از سیاست گفتمان و مذاكره مسالمت آمیز بین طرف های درگیر بر می گردد.

سیف بن هلال مسكری مسوول سابق امور سیاسی شورای همكاری خلیج فارس، علت عدم مشاركت عمان در این عملیات را سیاست اصولی و بنیادین مسقط در همكاری مسالمت آمیز با همسایگان و عدم دخالت در جنگ های داخلی كشورهای دیگر عنوان كرد.

وی گفته است كه اگر كشورهای خارجی به یكی از اعضای شورای همكاری خلیج فارس حمله كند، در آن صورت عمان در دفاع از آن عضو اقدام خواهد كرد، اما یمن در این شورا عضویت ندارد، ولی در حمله عراق به كویت، عمان با شورای همكاری برای دفاع از كویت همكاری كرد.

ضیایی با مشابه دانستن وضعیت یمن و سوریه نوشت: بسیاری از تحلیل گران سیاسی عمان معتقدند كه هرگونه اقدام خودسرانه توسط شورای همكاری خلیج فارس خارج از تصمیمات سازمان ملل، به گسترش ناامنی در كشورهای این شورا منجر می شود. شروع جنگ در یمن با دخالت خارجی به گونه ای نیست كه بتوان با یك سری عملیات هوایی و یا زمینی چند ماهه آن را به نفع طرفی به پایان رساند، بلكه یمن از تركیب قبایلی بسیار پیچیده ای تشكیل شده كه دامنه آنها به كشورهای همسایه كشیده شده و به همین علت عمان با حساسیت بسیار اوضاع این كشور را پیگیری می كند و به طور طبیعی یك نظاره گر بی تفاوت به تحولات موجود در منطقه جنوبی كشور خود نیست.

این كارشناس مسایل بین المللی اسلامی و طوایف و فرق اسلامی در ادامه مقاله به برخی پیوندهای قبایل در منطقه حضرموت با عمان اشاره كرد و افزود: از مواضع سیاسی عمان چنین بر می آید كه مسقط به پیدا كردن راه حل مسالمت آمیز بین گروه های درگیر و ایفای نقش میانجی بین آنها بی علاقه نیست و اگر گروههای درگیر چراغ سبزی در این باره به عمان نشان دهند، با استقبال آن كشور برای میانجی گری روبرو خواهند شد.

وی نوشت: از سوی دیگر عبدالملك حوثی و گروه انصار الله یمن قصد ندارند كه به جنوب این كشور در شرایط فعلی پیشروی كنند زیرا وضعیت قبایل جنوب یمن به گونه ای است كه مقابله با آنها به سادگی میسر نیست.

برخی تحلیل گران سیاسی معتقدند كه در صورت پیشروی انصار الله به سمت جنوب، عمان موضع دیگری را در قبال انصارالله اتخاذ خواهد كرد، اما با توجه به سوابق تاریخی عمان در رویایی با بحران های منطقه ای، به نظر نمی رسد پیشروی انصارالله در جنوب یمن به همكاری عمان با عربستان بیانجامد، زیرا خطر سرایت درگیری های منطقه حضرموت به مناطق جنوب عمان نیز در صورت این همكاری محتمل است.

ضیائی نوشت: گرچه عمان با فشارهای كشورهای شورای همكاری خلیج فارس برای ایفای نقش نظامی در یمن روبرو است، اما مسقط هرگز هیات های سیاسی خود را به عدن منتقل نكرد و پس از فرار عبدربه رییس جمهوری مستعفی یمن به عدن نیز هیاتی را برای ملاقات با وی اعزام نكرد و عمان بنابر اظهار برخی تحلیل گران سیاسی مشروعیت عبدربه منصور هادی را نیز به رسمیت نشناخته است.

نشست اخیر سران شورای همكاری خلیج فارس در شرم الشیخ در شمال مصر با ریاست السیسی رییس جمهوری این كشور با شركت وزیر خارجه عمان یوسف بن علوی با تبلیغات رسانه ای گسترده ای مبنی بر عقب نشینی مسقط از مواضع خود در قبال حمله به یمن همراه بود و رسانه های عربستان سخنان وی در خصوص همكاری با تصمیمات شورای همكاری خلیج فارس را به معنای موافقت عمان با تجاوز به خاك یمن تفسیر كردند و این در حالی است كه وزیر خارجه عمان یك روز قبل بر موضع اصولی این كشور مبنی بر اتخاذ راه حل سیاسی و نه نظامی تاكید كرد و این بیانگر عدم تغییر سیاست عمان در قبال تجاوز به خاك یمن است.

** موقعیت منطقه حضرت موت و ظفار

این كارشناس به بررسی منطقه حضر موت و ظفار در یمن و عمان پرداخت و نوشت: ظفار در جنوب عمان و شرق یمن قرار دارد و جمعیت آن به بیش از دو میلیون نفر بر اساس آمار سال 2003 با مركزیت شهر صلاله است . جنبش آزادی ‌بخش ظفار كه سال 1962 با هدف استقلال این منطقه با تاثیر پذیری از اندیشه ‌های ملی‌ گرایانه رهبران قبایل منطقه و دیدگاه ‌های رادیكال جمهوری دمكراتیك یمن (یمن جنوبی) در صدد سرنگونی پادشاهی عمان بود، با تداوم حملات نظامی مشترك ایران و عمان به نیروهای شورشی به تدریج رهبران جبهه و دهها نفر از هواداران آن تسلیم دولت مركزی شدند و سرانجام در سال 1975 (21 آذر 1354) سلطان قابوس به طور رسمی پایان جنگ را اعلام كرد و یك سال بعد میان دولت و نیروهای شورشی آتش بس برقرار شد و شورشیان عمانی مشمول عفو سلطان شدند.

همواره استان ظفار یكی از مناطق مطلوب مهاجران یمنی بوده و روابط تجاری و مناسبات اقتصادی فراوانی میان مردم این منطقه از عمان با شرق یمن وجود داشته و دارد.

بحران های سیاسی و ناامنی در شرق یمن به سادگی می تواند به قبایل همجوار در عمان نیز سرایت كند، بویژه آن كه حركت القاعده شهر مكلا و نواحی اطراف آن در نزدیكی خاك عمان را در سیطره خود دارند و افراد مسلح ائتلاف قبایل حضرموت در شرق یمن برای محافظت از شهر مكلا به شهرهای شحر و فرودگاه ریان در نزدیكی مكلا حمله كرده اند و آنها را به سیطره خود درآورده اند.

تروریست های القاعده شهر مكلا و قصر ریاست جمهوری در این منطقه را در اختیار خود گرفته اند كه از جمله مناطق راهبردی دریایی یمن در استان حضرموت در حاشیه دریای عرب است.

ائتلاف قبایل حضرموت تمامی راههای منتهی به شهر مكلا را مسدود كرده اند تا بتوانند از این طریق بر راههای ارتباطی القاعده با منطقه مكلا كه فاصله چندانی با مرزهای عمان ندارد، تسلط یابند. رییس ائتلاف سعد بن حبریش اعلام كرد كه رهبران قبایل و افراد مسلح تحت رهبری وی امنیت منطقه مكلا و راههای منتهی به آن را تامین می كنند.

نشریه المكلا الیوم شنبه گذشته اعلام كرد كه رهبران ائتلاف قبایل حضرموت با سران القاعده در شهر مكلا موافقت نامه ای تنظیم كرده اند و این موافقت نامه دقیقا پس از تجاوز عربستان و متحدانش به یمن صورت گرفته كه نشان دهنده روابط پنهان ریاض با القاعده در جنوب یمن است .

ضیائی افزود كه توافق نمایندگان ائتلاف قبایل حضرموت و القاعده در جزیره عرب در حول سه محور اساسی قرار دارد.

- بین ائتلاف قبایل حضرموت و عناصر القاعده صلح برقرار شود.

- مجلسی برای اداره استان حضرموت از شخصیتهای غیر وابسته به احزاب و حكومت سابق تشكیل شود.

- در مقابله با حوثی ها با یكدیگر متحد شوند.

این سه نقطه اساسی در متن توافق نامه مذكور از جمله اهداف اساسی عربستان و آمریكا در منطقه برای مقابله با انصارالله و نفوذ حوثی ها در حضرموت است كه در آن با القاعده به یك تفاهم راهبردی رسیده اند.

مذاكره كنندگان القاعده در این نشست كه در محل ریاست جمهوری سابق یمن در مكلا برگزار شد، ادعا كردند كه آنان در جنگ افغانستان مشاركت جدی داشته اند و بهتر است به آنان به جای سران القاعده و انصار الشریعه، فرزندان حضرموت برای مقابله با گسترش نفوذ حوثی ها گفته شود و همچون مردم مارب و شبوه در مقابل حوثی ها یك جبهه مشترك دارند.

در این نشست مقرر شد، پایگاه نظامی ارتش یمن در الریان تحت اشغال القاعده باشد و تروریست های این شبكه نیز تا شكست حوثی ها در شهر مكلا باقی بمانند و كسی متعرض آنان نشود.

سران القاعده اعلام كردند كه مبالغی را كه از بانك مركزی یمن به سرقت برده اند، برای این كه به دست حوثی ها نیفتد، به مجلسی تحت نظر ائتلاف باز می گردانند. این نشست به ریاست خالد باطرفی و عضویت شاكر بن هامل و صالح باعباد و صالح الغرابی و تعدادی دیگر از طرف القاعده و ریاست عبدالعزیز عكبری و عضویت سالم سعدی و خالد كثیری و محمد سومحی و دیگران از ائتلاف قبایل حضرموت برگزار شد.

ضیائی نوشت: جریان تروریستی القاعده با قبایل حضرموت و با حمایت آمریكا، عربستان و متحدانش با یك حركت نظامی خارج از چارچوب های بین المللی وارد جنگ در یمن شده اند و این اتفاقات اخیر یعنی ائتلاف قبایل حضرموت و سران القاعده دقیقا در مرزهای جنوب عمان روی می دهد و همكاری مسقط با عربستان در این خصوص به بروز ناامنی در مرزهای عمان كمك خواهد كرد.

وی برای روشن شدن نقش عربستان در متحد كردن قبایل حضرموت علیه حوثی ها به بیانیه قبایل بنی هلال و شبوه اشاره كرد كه در آن آمده است: مشایخ و بزرگان و افراد قبایل بنی هلال در استان شبوه (یمن) وضعیت موجود در منطقه و تهدیدات آن را مورد بررسی قرار داده اند و با حمایت از عبدربه منصور هادی، تاكید می كنند كه قبایل بنی هلال با مملكت عربستان سعودی و شورای همكاری خلیج فارس ارتباط عمیق دارند و با آنان در همه امور در یمن و بویژه جنوب آن همكاری می كنند.

این بیانیه 23 فوریه از طرف قبایل بنی هلال صادر شده است.

آساق**1611**1651