به گزارش خبرنگار ایرنا غلامحسین ابراهیمی دینانی شامگاه یكشنبه در دومین روز از آیین نكوداشت روز سعدی در مركز فرهنگی شهر كتاب افزود: آثار سعدی ویژگی های برجسته ای دارند و این شاعر بزرگ ایرانی با وِیژگی های خود از جمله شعر، سخن و هنر توانسته نقس بسیار ارزنده ای در زنده نگه داشتن زیان پارسی داشته باشد.
وی گفت: زبان سعدی متعلق به 700 سال پیش است اما برای ما قابل فهم است، همه مردم ایران، شعر سعدی را می خوانند و متوجه می شوند و مشكلی در درك اشعار سعدی ندارند اما انگلیسی ها در حال حاضر آثار شكسپیر را درك نمی كنند و آثار این نویسنده را باید برای آنان تفسیر كرد اما سعدی برای همگان قابل درك است.
ابراهیمی دینانی افزود: بر این اساس آیا سعدی به زبان امروز سخن گفته یا ما به زبان سعدی سخن می گوییم؟ هیچ كس از زمان خود جلوتر نیست و زمانی كه می گویند فلانی از زمان خود جلوتر است، این مبالغه و كنایه است، ما 700 سال است كه به زبان سعدی سخن می گوییم، سعدی و مولانا و دیگر شاعران معاصر وی نیز به زبان سعدی سخن می گویند اما تفسیرهای آنان از منظره ها، تمثیل ها متفاوت از گذشته است.
این استاد دانشگاه گفت: هنر سعدی در سخن است و سخن سعدی در شعر و نثر بیان شده، وی در سرودن اشعار خود؛ غزلیات و قصاید و در نگارش گلستان و بوستان به بهترین وجه سخن می گوید.
ابراهیمی دینانی با اشاره به علاقه مندی سعدی در استفاده از فعل افزود: در شعر سعدی فعل بیشتر از اسم به كار برده شده زیرا فعل زمان دارد، همچون این بیت؛ «ندانمت كه اجازت نوشت و فتوا داد/ كه خون خلق بریزی مكن كه كس نكند».
این استاد فلسفه و حكمت خاطرنشان كرد: غزل سعدی ناب است و چیزی در سخن سعدی است كه نمی توان آن را توصیف كرد، سعدی در بیان اشعار خود، زبانی مخصوص و ویژه ای دارد و این ویژگی به هنرش باز می گردد.
وی با اشاره به دوره های زندگی سعدی گفت: سعدی در نظامیه بغداد، اولین دانشگاه جهان اسلام درس خوانده بود، در این دانشگاه فقه شافعی و كلام اشعری تدریس می شد و سعدی هم تحت تاثیر این اصول آموزشی بود اما در بیان اشعارش از خودش فاصله گرفته و همچون حكیمی سخن گفته كه وِیژگی اشعری بودن او بارز نیست.
دینانی افزود: سعدی عاقل است و روابط اجتماعی را در آثارش به گونه ای بیان كرده كه عالمان اجتماعی را به تفكر واداشته است.
وی تاكید كرد: سیاستمداران امروزی شرق و غرب باید سیاست و روابط انسانی را از سعدی بیاموزند.
این استاد فلسفه گفت: سعدی خردمند است، در همه حكایاتش زیبا سخن گفته و حالا ما بعد از 700 سال چون به زبان فارسی آشنا هستیم از این اشعار و آثار لذت می بریم.
وی با بیان اینكه اگر سعدی نبود، زبان پارسی هم نبود افزود: اگر فردوسی نبود، سعدی نبود و اگر فردوسی، حافظ و سعدی نبودند، ما اكنون به زبان پارسی صحبت نمی كردیم و اگر فارسی حرف نمی زدیم نمی دانم چه بلایی سر ما می آمد.
دینانی با تاكید بر اهمیت زبان پارسی گفت: به زبان پارسی احترام بگذارید و این زبان را جدی بگیرید.
وی با اشاره به اهمیت زبان افزود: اصل زبان است به جز زبان چیزی در این عالم نیست، خدا با زبانش شناخته می شود، اگر خدا وحی نمی كرد و سخن نمی گفت، شناخته نمی شد، خدا متكلم است، خدا سخن می گوید ما با سخن خداوند، او را می شناسیم.
این استاد فلسفه گفت: زبان پارسی زبان بسیار مهمی است، اگر زبان پارسی را نمی دانستیم، زبان فردوسی، حافظ و دیگر شاعران را درك نمی كردیم و آنان را نمی شناختیم.
وی با اشاره به جمله ای از نیچه خطاب به حافظ گفت: نیچه برجسته ترین فیلسوف جهان، كه ارزشی برای دیگر فلاسفه همچون ارسطو و افلاطون قایل نیست، وی خطاب به حافظ می گوید كه تو ای حافظ از این می و معشوق چه می خواهی كه انقدر درباره آن سخن می گویی، تو خودت آن باده ای هستی كه عالم را مست كرده ای و به عقیده من اگر سعدی نبود حافظ نبود.
شكوه حسینی عضو هیات علمی زبان و ادبیات عرب دانشگاه شهید بهشتی نیز در این نشست درباره فراخوانی متنبّی در شعر معاصر عرب سخن گفت.
وی افزود: متنبی جایگاه برجسته ای در ادبیات عرب داشته و بر اساس نظر تاریخ نویسان عرب اگر بخواهیم برای عرب و عربیت تندیسی فراهم آوریم بی تردید متنبی شایسته ترین گزینه است.
حسینی گفت: بر اساس نظر منتقدان ادبی، در ادبیات كلاسیك عرب معمولا قصه گویی و روایت كمتر دیده می شود و عرب ها این ویژگی را از دیگر فرهنگ ها آموختند، اگر منصفانه قضاوت كنیم اشعار عربی حتی در دوره پیش از اسلام با نوعی روایت گری آغاز می شود و اكنون اشكال در كلیشه ای شدن این سبك است كه به صورت یكجا به دست ما رسیده است.
این استاد دانشگاه با اشاره به وِیژگی های شعری متنبّی افزود: نوآوری در مضمون و فرم شعر متنبّی قرن ها بر شعر عربی سایه انداخته، او روح همیشه حاضر و بیدار در ادبیات عرب است و برای درك و فهم اشعار این شاعر باید با خود خود او ارتباط برقرار كرد.
حسینی گفت: ضیا موحد در كتاب «سعدی» معتقد است كه شاعران كلاسیك ادامه دهنده جدی فرهنگ و ادب پیش از خود هستند و كار آنان قبل از اینكه ریشه در نفسانیات و زندگی شخصیشان داشته باشد، ریشه در سنت گذشته آنان دارد.
وی افزود: بر اساس نظر موحد، ویژگی شاعران كلاسیك فراموش كردن من شخصی و گریز از حدیث نفس و پرداختن به فرهنگ عام و مشترك است كه این ویژگی در مورد اشعار متنبّی صادق نیست.
حسینی گفت: اگر چه شعر متنبّی بازتابی از كل جامعه روزگار خود است اما از سویی دیگر بازتاب دهنده فردیت او و آینه تمام نمای ذهنیت شاعر است، او نه تنها من شخصی را فراموش نكرده بلكه در سراسر شعرش حدیث نفس بیش از هر چیز خودنمایی می كند.
وی افزود: تاكنون حدود 40 كتاب در نقد و بررسی آثار و اشعار متنبّی تالیف شده اما در حوزه شعری سعدی آنچه كه شایسته است، انجام نشده و امیدواریم با برگزاری نشست ها و همایش هایی گامی در جهت شناسایی و معرفی بزرگان ادب فارسی برداریم.
آیین بررسی آثار دو شاعر پارسی و عرب یعنی سعدی و متنبّی (29 و 30 فروردین ماه) به مناسبت گرامیداشت روز سعدی با حضور سعدی شناسان و متنبّی شناسان در مركز فرهنگی شهر كتاب برگزار شد.
در این همایش غلامحسین ابراهیمی دینانی با عنوان مرد را راه به حق، عقل نماید یا عشق، شكوه حسینی با موضوع فراخوانی متنبّی در شعر معاصر عرب، علیرضا منوچهریان با موضوع متنبّی، شاعر عشق و فلسفه، مهدی محقق درباره تاثیر متنبّی بر سعدی، موسی اسوار با موضوع تناظر بلاغت و حكمت در سعدی و متنبّی، سیروس شمیسا با موضوع سعدی و متنبّی، دو اسلوب متفاوت و محمدعلی آذرشب با موضوع عزت‌خواهی در گفتمان سعدی و متنبّی سخنرانی كردند.
همایش سعدی و متنبّی سال جاری در كشورهای عراق، لبنان و كویت نیز با حضور صاحب‌نظران ایران و كشورهای عربی و با همكاری دانشگاه‌ها و مراكز ادبی این سه كشور برگزار می‌شود.
ابومحمد مُصلِح‌الدین بن عَبدُالله متخلص به مشرف الدین و مشهور به سعدی شیرازی سال 606هجری قمری در شیراز به دنیا آمد، شهرت این شاعر بیشتر به خاطر نظم و نثر آهنگین، گیرا و قوی اوست و جایگاه او نزد اهل ادب تا بدان‌جاست كه به وی لقب استاد سخن و شیخ اجل داده‌اند.
سال وفات او را بعضی 691 هجری قمری ذكر كرده اند و گروهی معتقدند كه او در سال 690 هجری قمری وفات یافته كه مقبره او در باغی كه محل آن نزدیك به سرچشمه نهر ركن آباد شیراز است قرار دارد.
كتاب گلستان در نثر و بوستان در بحر متقارب و نیز غزلیات از جمله آثار سعدی است.
مركز سعدی شناسی ایران از سال 1381 روز اول اردیبهشت ماه را روز سعدی نامگذاری و در اول اردیبهشت 1389 و در اجلاس شاعران جهان در شیراز، نخستین روز اردیبهشت ماه از سوی نهادهای فرهنگی داخلی و خارجی به‌عنوان روز سعدی نامگذاری شد.
تهرام/7245/1831
تهران-ایرنا- استاد فلسفه و حكمت دانشگاه تهران با اشاره به اهیمت زبان پارسی و شناخت آن گفت: سعدی در كنار شاعرانی بزرگی چون فردوسی و حافظ نقش مهم و اساسی در احیا و حفظ زبان پارسی داشت.
