آمارهاي رسمي نشان مي دهد كه از يك دهه پيش تاكنون اين استان شاهد وقوع سيلاب هاي متعددي بوده كه از خود خسارت هاي سنگيني بر بخش زيرساخت ها، ابنيه، تاسيسات زيربنايي و واحدهاي مسكوني بر جاي گذاشتند به نحوي كه همچنان خرابي هاي ناشي از اين بلاي طبيعي در بسياري از مناطق روستايي و شهري باقي است.
براساس اطلاعات جمع آوري شده از منابع رسمي از سال 73 تاكنون حدود 10 مورد سيل در برخي از شهرستان هاي مازندران از جمله نوشهر، چالوس، كلاردشت، بهشهر، نكا، محمودآباد، سوادكوه و در روزهاي اخير نيز دوباره در غرب مازندران به ويژه بخش بلده نور جاري شده كه خسارت هاي سنگيني به اين مناطق وارد كرده است.
سيلي كه هفته پيش (23 فروردين) در بيشتر شهرستان هاي مازندران از جمله مناطق غربي اين استان جاري شد، بيش از يك هزار ميليارد ريال به اين استان خسارت زد.
اين سيل متاسفانه به بخش هاي مختلف تاسيسات زيربنايي از قبيل راه هاي ارتباطي اصلي و فرعي روستايي، پل ها و ديواره هاي حفاظتي رودخانه ها، خطوط انتقال برق و مخابرات، واحدهاي مسكوني، اراضي كشاورزي شهرستان هاي نور، تنكابن، كلاردشت، كجور، چالوس، محمود آباد و سوادكوه خسارت هاي سنگيني وارد كرد.
نگاهي گذرا به سوابق وقوع بلاي طبيعي در مازندران نشان مي دهد كه وقوع سيل بيشترين فراواني را داشته است و حدود 70 درصد از اعتباراتي كه سوي ستاد حوادث غيرمترقبه كشور براي اجراي طرح هاي پيشگيري از بلاياي طبيعي اختصاص مي يابد، در اين بخش هزينه مي شود.
نتيجه بررسي هاي مسوولان امر نيز نشانگر اين است كه رعايت نكردن ملاحظات ژئوتكنيكي (بررسي شرايط زمين براي ايجاد و پايدارسازي سازه ها)، هيدرولوژيكي (بررسي آب زير زميني) و مهندسي رودخانه در اجراي طرح هاي عمراني از علت هاي اساسي وقوع سيل در مازندران و تشديد خسارت هاي وارده به زيرساخت هاي شهري و روستايي و ساير حوزه ها بوده است.
اگر چه اعتباراتي براي اجراي طرح هاي جامع مهندسي رودخانه ها و نيز طرح جامع مديريت سيلاب با هدف پيشگيري از اين بلاي طبيعي به مازندران تخصيص داده شده است، اما به نظر مي رسد تا زمان بهره برداري از اين طرح ها كه به مدت زمان زيادي نياز دارد بايد با برنامه ريزي اصولي، مديريت منسجم و نيز تامين امكانات و تجهيزات لازم امدادي و خدماتي براي كاهش خسارت هاي ناشي از جاري شدن احتمالي سيل چاره انديشي كرد.
مديركل سابق مديريت بحران استانداري مازندران در اين باره به ايرنا گفت: حدود پنج هزار كيلومتر از طول مسير رودخانه هاي استان طغياني است كه نياز به ساماندهي و تامين اعتبار دارد.
رستم زرودي افزود: سردهنه بيشتر رودخانه هاي استان سنتي بوده و براي اعمال تغييرات در آنها و نصب تجهيزات مدرن نياز به اعتبارات زيادي است.
وي تصريح كرد: سردهنه هاي رودخانه هاي استان از اين حيث مهم است كه با بالا آمدن آب، بستن آن دشوار مي شود و در صورتي كه نتوان آن را مهار كرد، آب وارد زمين هاي كشاورزي و منازل مردم شده و خسارت هاي سنگيني را بر جاي مي گذارد.
مديركل سابق مديريت بحران استان مازندران بيشتر پل هاي موجود روي رودخانه هاي استان را غير استاندارد توصيف كرد و گفت: اين پل ها عرض كمي دارند و گوشواره هاي آنها افتاده كه خود باعث انباشت رسوب و بالا آمدن سطح آب و جاري شدن آب رودخانه در معابر و خيابان ها مي شود.
وي تعيين حريم رودخانه از لحاظ حقوقي را از ضروريات ديگر برشمرد و افزود: حريم رودخانه ها مشخص نيست و اقدام براي نشانه گذاري آن نزديك به چهار ميليارد تومان اعتبار نياز دارد.
زرودي با اشاره به ارايه پيشنهادي در خصوص تامين مالي ساماندهي رودخانه ها از محل برداشت ذخاير آنها گفت: مي توان از ظرفيت رودخانه ها استفاده و با همكاري پيمانكاران با تجهيزات مناسب از آورده هاي مصالح رودخانه ها هزينه ديواركشي آنها را تامين كرد.
مديركل سابق مديريت بحران استان مازندران با اشاره به ضرورت تدوين طرح جامع سيلاب، گفت: كار در حوزه كنترل سيلاب مربوط به يك دستگاه نيست و همه دستگاه هاي درگير از هواشناسي گرفته تا حوزه آبخيزداري، ابنيه روستايي، شهرداري و ديگر بخش ها بايد به وظايف خود در اين خصوص عمل كنند.
نمايندگان مجلس شوراي اسلامي نيز در جريان بررسي لايحه بودجه سال 94 كل كشور با اختصاص 180 ميليارد تومان براي ساماندهي رودخانه ها موافقت كردند.
در جريان بررسي بخش هزينه اي لايحه بودجه 1394 با الحاق يك بند به تبصره 3 اين لايحه موافقت كردند كه 180 ميليارد تومان به ساماندهي رودخانه ها در كشور اختصاص يابد.
اين مبلغ جهت تكميل طرح هاي حفاظت و ساماندهي رودخانه ها، آزادسازي و پرداخت خسارت به تصرفات و اعياني هاي مزاحم و يا اراضي مورد نياز وزارت نيرو براي اصلاح مسير رودخانه هاي همان شهر در اختيار اين وزارتخانه قرار مي گيرد.
مديرعامل آب منطقه اي مازندران نيز از طرح جامع مهندسي رودخانه هاي اين استان خبر داد و گفت: مطالعات اين طرح تاكنون حدود 90 درصد پيشرفت داشته است.
محمدابراهيم يخكشي تعداد رودخانه هاي بزرگ و كوچك استان را حدود 180 رشته به طول هفت هزار كيلومتر اعلام كرد و افزود: 70 درصد اين رودخانه ها در ارتفاعات و بقيه در دشت جاري هستند.
وي اظهار داشت: در طرح جامع مهندسي رودخانه هاي مازندران، يك هزار و 680 كيلومتر رودخانه در دست مطالعه قرار مي گيرد كه در اين طرح بسياري از مسايل مورد نياز از جمله ساماندهي و لايروبي و شناسايي مناطق حادثه خيز نيز ديده مي شود.
يخكشي با بيان اين كه همه رودخانه هاي واقع در مناطق دشت و بخشي از رودخانه هاي واقع در ارتفاعات اين استان نيازمند لايروبي هستند، خاطرنشان كرد: براي لايروبي رودخانه هاي استان اعتباري از سوي ستاد حوادث بحران استانداري به اين نهاد داده مي شود.
مديرعامل آب منطقه اي مازندران يادآور شد: حتي بسياري از انهار زراعي در اين استان نيازمند لايروبي هستند كه اين نهاد آن را مديريت و نظارت مي كند.
يخكشي اعتبارات تخصيصي براي لايروبي رودخانه اين استان را پاسخگوي نيازهاي آن ندانست و گفت: با اتمام طرح جامع مهندسي رودخانه هاي مازندران بسياري از مشكلات فراروي اين بخش بسياري از ظرفيت اين بخش شنايسايي مي شود.
وي اعتبار تخصيصي امسال بخش مهندسي رودخانه هاي مازندران را 130 ميليارد ريال اعلام كرد و گفت: اين اعتبار در بخش هاي ساماندهي، ديواره سازي، لايروبي و تثبيت بستر رودخانه ها هزينه مي شود.
به گفته وي 44 ميليارد ريال از كل اين مبلغ در بخش لايروبي رودخانه هاي استان هزينه مي شود.
يخكشي با اشاره به اهميت و حساسيت رودخانه ها در مازندران افزود: مازندران از جهت تعداد رودخانه و از جهت طول رودخانه ها در مقايسه با ديگر استان هاي كشور در رديف اول قرار دارد و همين امر ايجاب مي كند به اين رودخانه توجه ويژه اي داشته باشيم.
وي با تاكيد بر نگاه حفاظتي به رودخانه هاي استان تصريح كرد: ما مسوول ساماندهي رودخانه براي عبور جريان آب هستيم و در نگهداري آن، بعد از لايروبي رودخانه نيز مردم بايد مشاركت و همكاري داشته باشند.
اميرهوشنگ پاشا معاون بهره برداري شركت آب منطقه اي مازندران نيز گفت: در مرحله نخست، مطالعه مهندسي رودخانه هاي مازندران در طول يك هزار و 65 كيلومتر انجام مي شود.
وي افزود: مطالعه اوليه اين طرح از سال 1386 آغاز شد و تاكنون بيش از 20 ميليارد ريال اعتبار هزينه در برداشته است.
وي اعتبار مورد نياز براي تكميل و بهره برداري از طرح مطالعات جامع رودخانه هاي مازندران را حدود 10 ميليارد ريال اعلام كرد.
پاشا يادآور شد: سال گذشته كار نقشه برداري از 700 كيلومتر از رودخانه هاي تجن ساري، سياهرود قائمشهر و چالكرود تنكابن انجام شد.
1535/7078/1654/2025
نوشهر - ايرنا - وقوع بلاياي طبيعي و غيرطبيعي بويژه جريان هاي سيل خانمان برانداز و ويرانگر كه هر دو سال يك بار در مازندران رخ مي دهد از مشكلاتي است كه تاكنون به طور جدي براي پيشگيري از آن اقدام اساسي صورت نگرفته است.
