سعدی با مردم ، مردم با سعدی

ردیف كردن جمله هایی از انسان هایی كه شاید وجود نداشته باشند امروزه درفضای مجازی رواج یافته ولی هیچیك از این جمله ها در حافظه كوتاه مدت ملت جای نگرفته چه برسد به اینكه جایی در حافظه بلند مدت داشته باشند اما كلام سعدی جاودانه است.

گزاره های پندآموز و خردمندانه ای همچون «هركه نان از عمل خویش خورد منت حاتم طایی نبرد»، «ازدست وزبان كه برآید كز عهده شكرش بدرآید»، «چو بینی كه نابینا و چاه است اگر خاموش بنشینی گناه است» ... در زبان و فرهنگ مردم جاری است و این به بركت سعدی شیرازی است.

با این حال بسیاری از ما ایرانیان باید با شرمندگی اعتراف كنیم شناخت چندانی از استاد سخن نداریم و حتی همشهریان او كه سه یا چهار كوچه با او فاصله دارند با چنین مشكلی یعنی نداشتن شناخت از سعدی مواجه هستند.

اول اردیبهشت در تقویم رسمی ایران، روز بزرگداشت سعدی است.

شهرت و آوازه سعدی و دو اثر فاخر وی به نام های گلستان و بوستان علاوه بر ایران در خارج از مرزها نیز به عنوان یكی از بزرگترین شاعران جاری است و این درحالی است كه معروفیت و شناخت سعدی در خارج از مرزها در زمان حیات خود او نیز نیز مشهود بوده است.

*** جایگاه سعدی در بین مردم

بسیاری از گزیده های اشعار و حكایات سعدی در بین مردم رایج است طوری كه بسیاری از ما روزانه اشعار و پندهای او را در قالب های شعر، ضرب المثل و سخن بزرگان به زبان می آوریم اما نمی دانیم صاحب سخن كیست؟

علی ستوده یكی ازشهروندان شیرازی به خبرنگار ایرنا می گوید: به نظر من برخی مسوولان استان فارس به مفاخر و بزرگان این شهر كم توجه اند و باید برای شناساندن و معرفی داشته های فرهنگی این استان به مردم داخل و خارج از كشور بیش از پیش تلاش كنند.

المیرا رضایی یكی از بازدیدكنندگان آرامگاه سعدی نیز به خبرنگار ما گفت: اینكه انسان در هر موقعیت زمانی با خواندن و یا حضور در آرامگاه شاعرانی مانند حافظ و سعدی، احساس آرامش می كند، یكی از دلایل ماندگاری و جاودانگی این بزرگان است.

وی با بیان اینكه ویژگی های شعر سعدی در اخلاق بیشتر مردم وجود دارد بیان كرد: انسان دوستی و انسانیت محور اصلی اشعار و حكایت های سعدی است كه بیش از دیگر ویژگی ها به چشم می خورد.

این شهروند شیرازی اظهارداشت:گفته شده شعری از سعدی شیرازی بر سردر سازمان ملل نقش بسته كه اگر چنین است، یك افتخار برای همه مردم ایران و فارس است كه گواه صلح طلبی و عدم خشونت ایرانیان است.

رضایی ادامه داد: فارس مهد تمدن و تاریخ ایران است كه این ظرفیت ها نباید در حد شعار بماند و باید از آنها برای آبادانی این استان استفاده شود.

نسرین انصاری دیگر شهروند شیرازی كه آموزگار ادبیات در یك دبیرستان دخترانه در شیراز است نیز به خبرنگار ما می گوید: شهر شیراز به دلیل وجود مفاخری مانند سعدی و حافظ در جهان شناخته شده است كه این شناخت ملت ها و علاقه مندی آنها به شاعران استان ما، حس خوبی به انسان می دهد.

وی اضافه كرد: متاسفانه جوانان امروز كمتر با داشته های معنوی و میراث بزرگ گذشتگان آشنا هستند كه مسوولان باید در این زمینه چاره اندیشی كنند زیرا در صورت كم توجهی به این بخش فرهنگ بی محتوای غرب بر فرهنگ غنی ما سایه می افكند.

انصاری افزود: یكی از دلایل ماندگاری و جاودانگی سعدی جاری بودن ضرب المثل ها و حكایت های كوتاه اجتماعی از وی در بین مردم است كه با ملاك های انسانی و بشری همخوانی دارد.

او با بیان اینكه آثار سعدی محدود به زمان و مكان نیست گفت: عمده عقاید سعدی در آثار وی با ملاك انسانیت و نوع دوستی برای بشریت همراه است و این ها ویژگی های ارزشمند برای انتقال به نسل جوان و سایر ملت های دنیا است.

وی بیان كرد: اعجاز شاعران گذشته ایران در فرهنگ و هنر داخل و خارج از كشور نمادی برای معرفی ظرفیت های كشور ایران در عرصه های بین المللی است كه امیدواریم شاعران معاصر نیز با بهره گیری از شاعران بزرگ، بتوانند آثار ماندگاری را برای نسل های بعد بیافرینند.

*** دو مطالبه اساسی

بر اساس گفت و گوی خبرنگار ما با كارشناسان و پژوهش از عموم مردم به این نظر واحد رسیدیم كه یادروز سعدی و دیگر شاعران و بزرگان كشورمان نباید منحصر به یك روز در سال شود بلكه فضایی فراهم شود كه در طول سال نیز بتوان با اندیشه ها و آموزه های این بزرگان بهره مند شد و آنها را به صورت كاربردی در زندگی جاری ساخت.

ساختن برنامه های متناسب با هر قشر و گروه در مكان های مختلف و معرفی و آشنایی با این بزرگان فضای زندگی اجتماعی مردم را بهتر و بسیاری از دردهای جامعه را درمان می كند كه تهیه این زیرساخت باید مورد توجه همه بخش های جامعه باشد.

مطالبه عمومی دیگر نخبگان و عموم مردم نیز در این است كه كشور ما بزرگان و مفاخر بسیاری دارد كه دولت باید برای پاسداشت و معرفی این بزرگان به كودكان، نوجوانان و نوجوانان و حتی نونهالان گام های اساسی بردارد تا این میراث های معنوی مردم حفظ شود و اندیشه های آنها در بین مردم بماند.

*** كلام سعدی، به یك فرهنگ جاری در بین مردم تبدیل شود

مدیر مركز سعدی شناسی به مناسبت اول اردیبهشت روز بزرگداشت سعدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: جامعه امروز بیش از هر زمان دیگر به اندیشه ها و آموزه های متعالی بزرگان از جمله سعدی نیاز دارد لذا معتقدیم سخنان، پندها و حكایت های سعدی این بزرگ مرد ادبیات ایران و جهان، باید به عنوان یك فرهنگ در بین عموم مردم جاری و ساری شود.

كوروش كمالی سروستانی افزود: كلام سعدی شیوایی و گیرایی خاصی دارد كه از دیرباز به عنوان ضرب المثل و پند و حكایت در بین مردم كشور وجود داشته و تا امروز سینه به سینه منتقل شده است كه امروز نیز نسل جوان باید انتقال دهنده این میراث بزرگ معنوی باشد.

وی با بیان اینكه سعدی در زمان خود نیز یك شاعر مشهور در داخل و خارج از مرزها بوده است بیان كرد: حضور سعدی باید در جای جای شهر احساس شود و این مهم بافعالیت های فرهنگی از جمله برنامه های سعدی خوانی، حمایت از طرح كتاب های ارزان سعدی و نصب سخنان وی در دیوارها و تابلوهای شهر امكان پذیر است.

كمالی سروستانی اظهارداشت: آرامگاه بزرگانی مانند سعدی باید در دل و ذهن مردمان جاری باشد و عموم مردم و گردشگران در تمام مكان ها از جمله پارك ها، رستوران ها، اتوبوس ها، خیابان ها با نمادهایی از این شاعر پرآوازه آشنا شوند.

وی اضافه كرد: اول اردیبهشت ماه هرسال به نام روز بزرگداشت سعدی نام گذاری شده است كه به این واسطه توجهی ویژه ای به سعدی، شاعر پرآوازه قرن هفتم هجری قمری در ایران و جهان می شود.

او با بیان اینكه هرساله مراسم های ویژه ای به مناسبت یادروز سعدی در بیشتر شهرهای كشور و برخی از شهرهای جهان برگزار می شود ادامه داد: روز سعدی، بزرگداشت عشق و حكمت است كه سعدی با آثار فاخری از جمله گلستان و بوستان به عنوان پیشرو در این زمینه در جهان مشهور است.

كمالی سروستانی عنوان كرد: روز بزرگداشت سعدی فرصت مغتنمی بری گردهم آمدن علاقمندان به سعدی، اندیشمندان و سعدی پژوهان داخلی و خارجی در جوار آرامگاه وی است كه در این روز با واكاوی در آثار سعدی، عمق كلام وی را ارج می نهند.

وی افزود: روز گرامیداشت سعدی باید علاوه بر رویكرد علمی و هنری، به عنوان یك روز عمومی در بین مردم فرهنگ سازی شود كه متاسفانه تاكنون این مهم در شیراز محقق نشده است.

مدیر مركز سعدی شناسی گفت: علاوه بر اجرای برنامه روز بزرگداشت سعدی با حضور مقامات كشوری و استانی در جوار آرامگاه این شاعر نامی، امسال نیز نشست های تخصصی سعدی شناسی برگزار خواهد شد.

كمالی سروستانی ادامه داد: امیدواریم با حمایت های مسوولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و استاد بهروز غریب پور به زودی اپرای سعدی در شیراز بر روی صحنه برود.



*** آرامگاه سعدی، پذیرای گردشگران و دوستداران وی



آرامگاه سعدی محل زندگی و دفن سعدی، شاعر برجستهٔ پارسی‌گوی شیرازی است.

آرامگاه سعدی پس از چندین بار تخریب، در اسفندماه 1330 با الهام از معماری سنتی ایرانی در باغی به مساحت هفت هزار و 700 مترمربع احداث شد كه هم اینك نیز پذیرای مردم بسیاری از داخل و خارج از كشور است.

بنای اصلی آرامگاه سعدی 257 مترمربع مساحت دارد كه شامل دو ایوان عمود بر هم است كه قبر شیخ اجل در زاویه این دو ایوان قرار گرفته است.

ساختمان به سبك ایرانی طراحی شده است كه در این طرح هشت ستون از سنگ‌های قهوه‌ای رنگ كه در جلوی مقبره قرار دارند و اصل بنا با سنگ سفید و كاشی كاری مزین است. بنای آرامگاه از بیرون به شكل مكعبی است اما در داخل هشت ضلعی می‌باشد با دیوارهایی از جنس مرمر و گنبدی لاجوردی است.

سنگ قبر در وسط عمارتی هشت ضلعی قرار دارد و سقف آن با كاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزیین شده‌است. در هفت ضلع ساختمان، هفت كتیبه قرار دارد كه از قسمت‌هایی از گلستان، بوستان، قصاید، بدایع و طیبات شیخ انتخاب شده است.

بخشی از اشعار سعدی شیرازی بر روی سنگ قبر وی حك شده است.

در سمت چپ آرامگاه حوضی وجود دارد كه از آب آن از قنات محله سعدی تامین می‌شود و برای مردم آن منطقه مقدس است و باورهای مختلفی پیرامون آن شكل گرفته است كه به دلیل اعتقاد به پاكی و قداست این آب، مردم در زمان های مختلف سال برای برآورده شده آرزوهای خود به سراغ این آب می آیند.

این حوضچه كه به حوض ماهی شهرت یافته این روزها با كم‌آبی مواجه شده و زیبایی گذشته خود را از دست داده است.

هم اینك مركز فرهنگی هنری سعدی به عنوان یكی از مراكز معتبر در زمینه سعدی شناسی در آرامگاه این شاعر نامی فعال است.

آرامگاه سعدی 20 آبان ماه سال 1354 به شماره 10103 در فهرست آثار ملی كشورمان به ثبت رسیده است.

*** سعدی مهندس و معمار بزرگ زبان فارسی است

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی استان فارس نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: سعدی بی شك مهندس و معمار بزرگ زبان فارسی است ودر واقع سعدی استاد و سرمشق تقلید ناپذیر غزل در شعر دری است كه شعر وی سهل و ممتنع است.

دكتر محمدرضا خالصی افزود: شاعری را نمی شناسیم كه به راه تقلید رفته باشد و نلغزیده باشد و همپایه و همسایه او قرار گیرد و در آن میدان گردافكن، با پیروزی عرصه را ترك كرده باشد.

وی بیان كرد: حتی شنیده ایم و خوانده ایم كه شاعری بزرگ پس از شنیدن غزلی از شیخ اجل دیوان اشعارش را به آتش اجاق خانه اش انداخته كه اگر این سخن افسانه و داستان هم باشد، عاری از حقیقت نیست.

خالصی اظهارداشت: زبان سعدی برجسته و خارق العاده است و در جهان ادبیات كه مشحون از همسان ها و همگون هاست و گاه مانند بیابان های خدا پهناور و ملال آور است، سعدی چون كوهی سترگ می درخشد تا ملالی از این بیابان ها بستاند.

وی اضافه كرد: سعدی شیرازی مظهر كمال در سراسر ادبیات پارسی است و ممتازترین چهره شعر تعلیمی در تمام اعصار شعر فارسی است.

او ادامه داد:ادبیات تعلیمی ژانری(گونه)است كه بیشتر شاعران و سخن سرایان و نویسندگان جهان در آن طبع آزمایی كرده اند و از دراز آهنگ ترین انواع ادبی محسوب می شود و علی القاعده عرصه پر رفت و آمدی است كه بسیاری از نبواغ در این عرصه عرضه اندام كرده اند.

این شاعر عنوان داشت:بنا به نظر صاحب نظران ادبیات تعلیمی زبان فارسی از همانندان خود در زبان تازی و اروپایی وسیع تر و پر محتواتر است و سعدی در اوج قله این نوع ادبی قرار دارد و این نشان دهنده عظمت كلام سعدی است.

خالصی افزود: در نثر فارسی تقریبا هیچ كس با سعدی قابل قیاس نیست و گلستان شیخ اجل مطلقا صدرنشین این عرصه است و با تمام حجم اندكش، سرمشق و الگوی ادب فارسی به شمار می رود.

خالصی اظهارداشت:حتی در زمان حیات شیخ اجل هم ذكر جمیل سعدی درعوام جاری بوده به طوری كه خود شیخ بدین موضوع واقف بوده كه در این زمینه نیز سروده ای از وی وجود دارد.

این شاعر و منتقد ادبی اضافه كرد: شعر سعدی درزمان او فراگیر بوده و پس از او جهان را فرا گرفته است به طوری كه بسیاری دیگر از متفكران اروپایی و غرب سعدی شیرازی را ستوده اند.

وی ادامه داد: گوته، لانگ فلو، ویكتور هوگو، هردر، موسه، بالزاكف سن لامبر از فكر، اندیشه و سخن شیخ اجل بهره ها برده اند و همه این ها بیانگر این است كه سعدی استاد سخن است.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی استان فارس با اشاره به رایج بودن ضرب المثل هایی از اشعار و حكایت های سعدی در بین مردم بیان كرد: ایرانیان از دیرباز مشهور به دانستن این گونه اندیشه ها و بهره وری از مثل ها، پندها و اندرزهای اخلاقی و حكمی هستند كه این مهم نیز به اخلاقی بودن اندیشه های ایرانی و ایجاز سخن در تفكر آنان بوده است.

خالصی عنوان داشت: بی شك سعدی شیرازی میراث بر فرهنگ عظیم ایرانی اسلامی است و او این توانایی را داشته كه این میراث سترگ را به زیباترین شكل به جهان بشریت ارائه دهد و رمز موفقیت عمده شیخ اجل در این مهم نهفته است.

ابومحمد مُصلِح‌الدین بن عَبدُالله ملقب به سعدی شیرازی شاعر و نویسندهٔ پارسی‌گوی ایرانی در شیراز زاده شده است كه ولادت سعدی در سال های اول سده هفتم هجری حدودا در سال 606 ه. ق در شهر شیراز عنوان شده است.

وی در شیراز درگذشت و آرامگاهش درهمین شهر است.در مورد سال درگذشت وی اختلاف است و بین سال های 690 تا 694 هجری ذكر شده است.ك/4

3002/ 1876