اين گزارش كه در روز دوشنبه چهاردهم ارديبهشت انتشار يافته، مي افزايد: چندي پيش محمود گلزاري، معاون ساماندهي امور جوانان در وزارت ورزش از فعاليت 300 سايت غيراخلاقي و غيرقانوني همسريابي در كشور ابراز نگراني كرده بود. به گفته گلزاري تاكنون امكان توقف كامل فعاليت اين سايت‌ها ممكن نشده است.
معاون ساماندهي امور جوانان در وزارت ورزش اما از راه‌اندازي سايت همسريابي قانوني خبر داده و گفته بود كه ويژگي آن اين است كه به جاي جوانان، معرف‌هاي آنها ويژگي و مشخصات جوانان را در آن ثبت مي‌كنند و البته تعدادي روان‌شناس و مشاور ازدواج نيز با اين سايت همكاري دارند.
آمار نگران‌كننده از وضعيت خانواده
بر اساس آمار سازمان ثبت‌احوال كشور، دي‌ماه سال گذشته 49 هزار ازدواج ثبت شده، اين در حالي است كه در همين ماه نزديك به 16 هزار طلاق نيز اتفاق افتاده است؛ در واقع هر روز حدود 500 خانواده در كشور دچار فروپاشي مي‌شود. البته اين آمار مشتي از خروار است.
نكته تأسف‌بار ديگر در آمار سازمان ثبت‌احوال كشور آن است كه اكثر طلاق‌ها مربوط به زوج‌هايي است كه كمتر از يك‌سال با هم زندگي كرده‌اند و اين مساله بيش از پيش بايد مورد توجه كارشناسان حوزه اجتماعي قرار گيرد؛ چرا كه جدايي و گسستن نهاد خانواده در كمتر از يك سال از سست بودن پايه‌هاي شكل‌گيري آن حكايت مي‌كند و در اين ميان، ميزان آشنايي طرفين از يكديگر نقش مؤثري بازي مي‌كند.
اگر چه عوامل متعددي در طلاق زوج‌ها مؤثر است، اما درك درست از خانواده و شناخت كامل از گزينه مورد نظر براي ازدواج تا اندازه زيادي مي‌تواند در كاهش آمار طلاق مؤثر باشد. اين در حالي است كه شناخت افراد مستلزم آن است كه ويژگي‌هاي فردي، اجتماعي، خانوادگي، فرهنگي و البته اقتصادي همسر آينده از سوي هر يك از طرفين ازدواج قابل ارزيابي باشد و اين چيزي است كه در سايت‌هاي همسريابي كمتر مي‌توان به آن اعتماد كرد.
مسئولان كشور هم بارها تذكر داده و به همه كاربران اينترنتي توصيه كرده‌اند كه در فضاي مجازي به سايت‌هاي همسريابي، دوستيابي و... كه غيرمجاز و غيرقانوني هستند، اعتماد نكنند.
با وجود همه اين هشدارها، اما هنوز تعداد قابل توجهي از افراد بويژه جوانان سراغ چنين سايت‌هايي مي‌روند و در بعضي مواقع به اطلاعات آنها اعتماد مي‌كنند. وقتي به ياد آوريم كه حدود 55 درصد جمعيت ايران را جوانان زير 30 سال تشكيل مي‌دهند، اين مساله بيشتر جاي نگراني دارد.
همسريابي يا سرگرمي؟
رضا م. بيست و هفت ساله همزمان در چند سايت همسريابي عضويت دارد. وقتي علت آن را از او جويا مي‌شويم، جوابش خيلي ساده است: «ازدواج». با اين حال او معتقد است كه در اين دوره نمي‌توان به شكل سنتي ازدواج كرد و بهتر است هر كسي خودش همسرش را انتخاب كند؛ اما وقتي علت انتخاب اين روش را براي همسريابي از او جويا مي‌شويم به شغل تمام‌وقتش اشاره مي‌كند كه امكان ارتباطات اجتماعي را از او گرفته و مجبور است شب‌ها با جستجو در سايت‌هاي همسريابي گزينه موردنظرش را پيدا كند.
رضا مي‌گويد همه اطلاعات شخصي‌اش را مطابق با واقعيت در فرم‌هاي ثبت‌نام سايت‌ها وارد مي‌كند و اميدوار است ديگران هم اين كار را بكنند تا بتوان با اعتماد بيشتر دست به انتخاب زد. او البته هنوز نتوانسته گزينه مناسبش را پيدا كند.
اما رامين پسر بيست و پنج ساله‌اي است كه حضور در اين سايت‌ها را فقط براي سرگرمي و دوستيابي مي‌داند و به گفته خودش اصلا به ازدواج فكر نمي‌كند. او مي‌گويد: در اين سايت‌ها نيازي نيست اطلاعات صحيح وارد كنيم، بلكه مي‌توان آن چيزي را بنويسيم كه ممكن است براي دخترهاي زيادي جذابيت داشته باشد.
با اين حال آمارها از اين حكايت دارد كه بخشي از ازدواج‌هاي امروز نتيجه ارتباطات مجازي و آشنايي غيرحضوري بوده است و از اين نظر نمي‌توان گفت كه همه كاربران اينترنتي در سايت‌هاي همسريابي تنها براي سرگرمي و وقت‌گذراني وارد آن مي‌شوند. بهروز بيرشك، روان‌شناس و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران معتقد است: اشكال ازدواج‌هاي مدرن در اين است كه در بسياري از مواقع پسر و دختر از ديد احساسي به مسأله نگاه مي‌كنند و بدون داشتن آگاهي تن به اين ازدواج‌ها مي‌دهند و مشكلات آنها پس از شروع زندگي مشترك در زير يك سقف، مشخص شده و بروز مي‌كند.
كاربران سايت‌هاي همسريابي چه كساني هستند؟
اما شرايط زندگي امروز به گونه‌اي است كه شايد ديگر كمتر جواني تن به ازدواج‌هاي سنتي و انتخاب همسر از سوي خانواده بدهد و از اين جهت ترجيح مي‌دهد خودش همسر آينده‌اش را انتخاب كند. يك مشاور خانواده معتقد است آشنايي قبل از ازدواج مهم‌ترين معيار تشكيل يك زندگي موفق است. نسرين حاجي‌زاده اضافه مي‌كند: صرف نظر از شيوه انتخاب همسر، جوانان بايد مبناي خود براي آغاز زندگي مشترك را شناخت صحيح قرار دهند.
سؤالي كه در اينجا مطرح مي‌شود اين است كه چرا عده‌اي براي شناخت از همسر آينده، سراغ فضاي مجازي و سايت‌هاي همسريابي مي‌روند كه حاجي‌زاده در اين‌باره معتقد است: فارغ از جنس متقاضيان، بيشترين افرادي كه از طريق همسريابي اينترنتي مبادرت به آغاز آشنايي مي‌كنند شامل گروه‌هايي هستند كه محدوديت‌هايي دارند؛ حالا اين محدوديت‌ها ممكن است مربوط به مشكلات فردي، خانوادگي، ظاهري و فرهنگ حاكم بر محيط زندگي فرد باشد. اين كارشناس مشاوره، با اشاره به نقاط ضعف اين نوع از همسريابي مي‌افزايد: «در فضاي مجازي تضميني وجود ندارد كه اطلاعات ارائه‌شده از سوي كاربران تا چه حد صحت دارد، زيرا در بسياري از موارد افراد ايده‌آل‌هاي خود را به طرف مقابل منعكس مي‌كنند.»
مصطفي تبريزي، عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي البته تحليل روانشناختي جالبي از افرادي ارائه مي‌دهد كه به دنبال ازدواج اينترنتي هستند. به اعتقاد اين متخصص روان‌شناسي به طور كلي سه مرحله هويت ازدواج ديده مي‌شود كه يكي در سن پنج تا شش سالگي است. هويت دوم در سن دوازده تا چهارده سالگي اتفاق مي‌افتد كه يك هويت آرماني و رؤيايي است و معمولا تا بيست سالگي ادامه دارد؛ اما هويت سوم پس از بيست و يك سالگي ايجاد مي‌شود. در اين مرحله فرد بايد به پختگي رسيده و مراحل رشد را طي كرده باشد وگرنه ممكن است فردي پنجاه ساله باشد، اما هويت سوم در او رخ نداده باشد. به گفته تبريزي معمولا انگيزه افرادي كه به دنبال ازدواج اينترنتي هستند، به اين دليل در آنها شكل مي‌گيرد كه در هويت دوم توقف كرده‌اند و چون در واقعيت چيزي را مي‌بينند كه مطابق ميلشان نيست به اين سمت گرايش پيدا مي‌كنند.
چرا همسريابي اينترنتي؟
مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي، سال 92 همسريابي اينترنتي در ايران را در قالب گزارشي آسيب‌شناسي كرده بود. اين گزارش علاوه بر آسيب‌هاي اين شيوه همسريابي، به مزاياي آن نيز اشاره مي‌كند كه واكاوي آن مي‌تواند انگيزه‌ها و گروه‌هاي متمايل به همسريابي اينترنتي را بيشتر آشكار سازد.
در اين گزارش كه در دفتر مطالعات فرهنگي مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي تهيه شده بود، آمده است: مهم‌ترين مزاياي ازدواج‌هاي اينترنتي به امكان ارتباط رودررو و بي‌واسطه مربوط مي‌شود كه به كاربران فرصت مي‌دهد درباره علايق متقابلشان حرف بزنند بي‌آن‌كه با محدوديتي مواجه باشند. از ديگر مزاياي اين طريق صرفه‌جويي مالي و زماني است. اگر كاربري بخواهد در دنياي واقعي با ده نفر در مورد ازدواج حرف بزند بايد زمان و هزينه معتنابهي را صرف كند در حالي كه در فضاي مجازي در زمان كوتاه و با هزينه‌اي ناچيز مي‌تواند با همين تعداد افراد ملاقات مجازي داشته باشد.»
انگيزه‌هاي كاربران سايت‌هاي همسريابي
اما يك استاد روان‌شناسي در گفت‌وگويي كه با او داشتيم به دسته‌بندي انگيزه‌هاي افراد براي مراجعه به سايت‌هاي همسريابي مي‌پردازد. بهمن بهمني مي‌گويد بخشي از اين افراد تنها با انگيزه كنجكاوي و گشت‌وگذار در اينترنت به اين سايت‌ها برخورد مي‌كنند و شايد مدتي هم در آنها گشت‌وگذار داشته باشند كه البته آسيب‌هاي اين سايت‌ها متوجه آنها خواهد شد؛ اما گروه ديگري هم هستند كه با انگيزه واقعي همسريابي وارد چنين سايت‌هايي مي‌شوند. در واقع آنها واقعا قصد ازدواج دارند، اما به دليل موقعيت‌هاي جغرافيايي يا اقليمي، امكان آشنايي با موقعيت‌هاي جديد برايشان كمتر وجود دارد، به همين جهت سراغ اين سايت‌ها مي‌روند، چرا كه امكان آشنايي با موقعيت‌هاي بيشتري را به آنها مي‌دهد.
اين عضو هيأت علمي دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي معتقد است، يكي ديگر از گروه‌هايي كه به سمت سايت‌هاي همسريابي گرايش دارند، كساني هستند كه در انزوا قرار دارند يا از مهارت‌هاي اجتماعي پايين بهره‌مند هستند به همين دليل سراغ فضايي مي‌روند كه بتوانند ارتباط غيرمستقيم برقرار كنند، چرا كه ارتباط رو در رو و مستقيم براي آنها يا امكان‌پذير نبوده يا بسيار دشوار است.
بهمني البته معتقد است يكي ديگر از گروه‌هاي كاربر در سايت‌هاي همسريابي كساني هستند كه انگيزه‌هاي سالم ندارند و به قصد تجربه روابط متعدد و موقت سراغ سايت‌هاي همسريابي مي‌روند و البته برخي از اين سايت‌ها اساسا براي همين طراحي شده است.
به گفته اين استاد دانشگاه، دسته آخر هم كساني هستند كه انگيزه‌هاي رشدي دارند و واقعا به دنبال فرصت‌هاي انتخاب همسر مي‌گردند و با وجود دسترسي به موقعيت‌هاي مختلف براي آشنايي با افراد، اما مي‌خواهند از امكانات اينترنت و فضاي مجازي هم براي اين مساله استفاده كنند.
بهمني در مورد نسبت دختران و پسران كاربر در سايت‌هاي همسريابي مي‌گويد آمار پسران در اين سايت‌ها به شكل قابل‌توجهي بيشتر بوده كه البته در همه جاي دنيا هم اين‌گونه است؛ چرا كه پسرها معمولا بي‌باك‌تر هستند و بيشتر از حدود عرف خارج مي‌شوند؛ هر چند در ميان آن گروه‌هايي كه واقعا با قصد ازدواج سراغ سايت‌هاي همسريابي مي‌روند، نسبت دختران و پسران تقريبا نزديك به هم است.
*منبع : روزنامه جام جم
**پژوهش** 1893**9131
تهران- ايرنا-روزنامه جام جم در صفحه جامعه نوشت:سايت‌هاي همسريابي ايراني چند سالي است به شكل قارچ‌گونه رشد كرده‌اند. سودجويان هميشگي نيز چنان راه خود را در فضاي اينترنتي باز كرده‌اند كه نهادهاي رسمي و دولتي به فكر افتاده‌اند دست به كار شوند و اگر قرار است شيوه مجازي يكي از راه‌هاي همسريابي شود، خود دولت مجرايي در نظر بگيرد و دست سودجويان را از آن كوتاه كند.
