غرب مازندران بستری مناسب برای ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی

ایجاد این مناطق تجاری در غرب این استان با برگزاری نشست های متعددی در سطوح محلی، استانی و ملی با حضور شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مسوولان اجرایی و كارشناسان از ماه ها پیش مطرح بوده و تصمیماتی خوبی نیز تاكنون در این حوزه گرفته شده است.

تهیه طرح توجیهی و ارایه آن به مسوولان بویژه معاون اول رییس جمهوری، راه اندازی دبیرخانه مركزی پیگیری مناطق آزاد غرب این استان با محوریت منطقه ویژه اقتصادی بندر نوشهر از جمله اقداماتی بوده كه تاكنون در این مناطق صورت گرفته است.

این طرح در صورت توافق و تصویب نهایی، قرار است در سفر دولت تدبیر و امید به مازندران كه بنا است به زودی انجام شود، به عنوان هدیه ای به مردم غرب این استان از سوی دولت مطرح شود.

مهمترین امكاناتی كه بنا به گفته شماری از مسوولان، صاحب نظران و نخبگان باید برای ایجاد مناطق آزاد تجاری و صنعتی تهیه كرد، فراهم سازی زیرساخت هایی نظیر زمین مناسب، دسترسی به آب، برق، گاز و از همه مهمتر وجود شبكه های ارتباطی ریلی، هوایی، دریایی، زمینی و نیز استقرار ادارات مرتبطی بوده كه خوشبختانه غرب این استان از تمامی این زیرساخت ها و توانمندی ها برخوردار است.

استقرار ادارات و تشكیلاتی از جمله اداره كل بنادر و دریا نوردی در منطقه ویژه اقتصادی نوشهر، بوستان های جنگلی سی سنگان و نور، اداره كل گمركات، اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری، فرودگاه، سازمان جنگل ها، دانشگاه علوم دریایی ارتش، پایانه گل و گیاه، مجموعه های گردشگری و تفریحی تله كابین نمك آبرود، نیروگاه گازی 500 مگاواتی و تلنبه ذخیره ای سیاه بیشه از جمله امكاناتی است كه مناطق غربی این استان وجود دارد.

طرح ملی و در حال اجرای آزادراه تهران - شمال، وجود بیش از 950 قطعه اراضی جنگلی و جلگه ای، طرح مصوب ایجاد بندر خشك به گستره حدود 200 هكتار از دیگر زیرساخت ها و ظرفیت هایی است كه در این مناطق وجود دارد.

چنین ظرفیت هایی در واقع می توانند به عنوان یك فرصت برای مسوولان و برنامه ریزان منطقه مطرح باشد كه با جمع بندی در قالب طرحی مدون در اختیار نهادهای اثرگذار به منظور تصویب نهایی قرار گیرد.

با نامگذاری سال 94 به عنوان سال دولت و ملت، همدلی و همزبانی از سوی رهبر معظم انقلاب، ظرفیت بالایی برای همكاری بیشتر بخش خصوصی و دولتی در راستای تحقق خواسته مردم غرب استان مازندران برای ایجاد منطقه آزاد با محوریت بندر نوشهر به وجود آمده است.

اگرچه این طرح حدود دو دهه پیش نیز توسط مسوولان به ویژه نمایندگان مجلس شورای اسلامی وقت مطرح شد اما گفته می شود بنا به دلایلی كه از جمله بخشی نگری برخی از متولیان، اجرایی شدن این طرح را تاكنون ناكام گذاشته است.

مناطق آزاد به عنوان نقطه اتصال اقتصاد ملی به اقتصاد جهانی و به عنوان مناطق پردازش و فرآوری كالا با هزینه كمتر و بهره‌وری بیشتر نسبت به سرزمین اصلی است و به نظر می رسد باید مورد حمایت جدی دولت قرار گرفته و اقدامات لازم در راستای رفع انحصارات و مداخلات دستگاه‌های اجرایی در امور مدیریت عالی مناطق آزاد و تفویض اختیارات و وظایف مرتبط به مناطق مذكور مطابق قوانین بالادستی از جمله قانون برنامه پنجم توسعه، به عمل آید.

عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، جذب سرمایه های داخلی و خارجی، پیوند با اقتصاد جهانی و منطقه ای، انتقال دانش، تكنولوژی و فناوری، توسعه صادرات با تولید و صادرات كالاهای صنعتی و تبدیلی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار كار و كالا از جمله اهداف و دست آوردهای یك منطقه آزاد تجاری و صنعتی است.

شماری از مسوولان، كارشناسان و نخبگان منطقه نیز به همین منظور در نشستی كه به تازگی به عنوان هم اندیشی شورای عالی راهبردی توسعه پایدار غرب مازندران در تالار همایش شورای شهر نوشهر برگزار شده بود، اجرایی شدن طرح منطقه آزاد تجاری و صنعتی در این منطقه را ضرورتی انكار ناپذیر و خواسته مردم غرب استان مازندران دانستند.

نماینده مردم شهرستان های نوشهر، چالوس و كلاردشت در مجلس شورای اسلامی در این نشست گفت كه باید مسوولان و كارشناسان ذیربط تمامی شاخص های ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی را تدوین و برای تصویب در اختیار دولت و مجلس شورای اسلامی قرار دهند.

قاسم احمدی لاشكی گفت: در این حوزه نشست های متعددی در منطقه، استان و حتی در تهران با حضور مسوولان برگزار و تصمیمات خوبی نیز دراین زمینه گرفته شده است.

وی از ارایه طرح توجیهی ایجاد منطقه آزاد در غرب استان مازندران به معاون اول رییس جمهوری و موافقت وی با اجرای آن در این منطقه خبر داد و گفت: هشت نفر از نمایندگان استان مازندران در مجلس شورای اسلامی نیز موافق اجرای چنین طرحی در این منطقه هستند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی از بندر نوشهر به عنوان قدیمی ترین بنادر شمال كشور یاد كرد و گفت: رییس جمهوری در زمان تبلیغات انتخاباتی در سفری كه به غرب استان داشت، به مردم این منطقه وعده داد تا در صورت فراهم بودن شرایط، نسبت به ایجاد منطقه آزاد اقدام خواهد كرد.

شمس الله شریعت نژاد، نماینده مردم شهرستان های تنكابن، رامسر و عباس آباد در مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست، نبود مدیریت یكپارچه را از جمله دلایل اجرایی نشدن این طرح دانست و به نشست اخیر با حضور علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی و برخی از وزرای دولت با موضوع رویكرد توسعه ای به تمامی مناطق مازندران اشاره كرد و گفت كه در این نشست تاكید فراوانی به رفع تبعیض و دوری از بخشی نگری در استان شد.

وی اظهار داشت: امروز متاسفانه در غرب استان مازندران به رغم برخورداری از ظرفیت های بسیار در حوزه های مختلف به ویژه در زمینه گردشگری، صنعتی و كشاورزی، شاهد فقر و بیكاری هستیم كه امیدواریم با اجرای طرح منطقه آزاد تجاری و صنعتی از این معضل ها رهایی یابیم.

انوشیروان محسنی بندپی نماینده مردم نوشهر، چالوس و كلاردشت در دوره هشتم مجلس نیز در این نشست گفت كه ایجاد منطقه آزاد در غرب مازندران می تواند یك فرصت استثنایی را برای رشد و ترقی منطقه بوجود آورد.

وی افزود: امروز تمامی ظرفیت های برای ایجاد منطقه آزاد از جمله فرودگاه، بندر، نیروگاه، آزادراه تهران - شمال و نیز طرح مصوب ایجاد بندر خشك به گستره حدود 200 هكتار در منطقه فراهم است و هیچ مانعی نمی تواند سبب ناكامی اجرای این طرح شود.

یدالله طاهر نژاد از نمایندگان دوره پنجم مجلس شورای اسلامی نیز گفت: در آن زمان اجرای این طرح به مسوولان دستگاه ها اجرایی وقت پیشنهاد شد اما متاسفانه به علت بخشی نگری به مازندران، این مهم تاكنون محقق نشده است.

وی افزود: غرب این استان با وجود دارا بودن از ظرفیت های فراوان در حوزه اشتغال، به علت كم توجهی مسوولان ادوار گذشته دچار عقب ماندگی شده و سفر كاروان تدبیر و امید در واقع فرصت مغتنمی است تا این طرح مصوب شود.

محمود احمدی دونچالی مدیركل برنامه ریزی و بودجه استانداری مازندران نیز در این نشست گفت: ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی در غرب استان باید در یك فرآیند اداری و منطبق با شاخص هایی كه این منطقه دارد، انجام گیرد.

وی افزود: مسوولان استانداری مازندران هر منطقه ای از استان كه شاخص های لازم را برای ایجاد مناطق آزاد داشته باشد، همراهی خواهند كرد.

مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران نیز گفت كه ایجاد مناطق آزاد تجاری و صنعتی جزو آرزوهای دیرینه مردم این منطقه است.

كورش خلعتبری در نشستی كه با عنوان بررسی راهكارهای ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی در روزهای پایانی سال گذشته در بندر نوشهر برگزارشده بود، افزود: امروز این منطقه به واسطه برخورداری از جنگل و دریا و مصوبه بندر خشك آمادگی لازم نیز برای ایجاد بندر در داخل و خارج دریا دارد.

وی تصریح كرد: همچنین با وجود برخورداری از اراضی جنگلی و جلگه ای و نیز به واسطه نزدیكی به دریا می توان برای استقرار برخی از صنایع تبدیلی همزمان با ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی اقدام كرد.

مدیركل بنادر و دریانوردی مازندران گفت كه ایجاد منطقه آزاد تجاری و گردشگری در غرب این استان سبب رونق اقتصادی و شكوفایی خواهد شد و بر این اساس ایجاد چنین منطقه ای ضروری است.

منوچهر تاتینا افزود: مناطق آزاد در حقیقت به مناطقی اطلاق می شود كه به پردازش صادرات بپردازند و در زمینه های مبادلات صنعتی و تجاری فعالیت داشته باشند.

وی اظهار داشت: بسیاری از كشورهای آسیایی مانند تایوان و كره جنوبی و همچنین اروپایی از سال پیش در این حوزه گام برداشتند و امروز بنادر آزاد در حقیقت تركیبی از بنادر تجاری و صنعتی هستند.

تاتینا با اشاره به برخورداری مازندران از مناطق ویژه اقتصادی نوشهر و امیرآباد گفت كه این نشست به منظور بررسی ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی كه تركیبی از گردشگری نیز بوده و غرب مازندران این استان هم در این حوزه مورد توجه ویژه است.

مدیركل بنادر و دریانوردی استان مازندران صنعت گردشگری را بسیار درآمدزا برای بسیاری از كشورهای دنیا دانست و گفت: بسیاری از كشورها در این زمینه خوب تلاش كرده اند كه نقش موثری در افزایش درآمدهای آنها داشته است.

تاتینا جذب سرمایه گذاران خارجی، كسب درآمد ارزی، ایجاد فرصت های شغلی، دستیابی به فناوری پیشرفته، تامین انرژی و نیروی انسانی ارزان، جذب نقدینگی سرگردان و محرومیت زدایی را از جمله ویژگی های مناطق آزاد معرفی كرد.

وی معافیت قانونی 15ساله برای دریافت كنندگان كالا، امكان ورود اتباع خارجی، نبود محدودیت جا به جایی ارز به دیگر مناطق آزاد، آزادی ورود و خروج سرمایه، مالكیت 10 درصدی خارجی، ثبت ساده و آسان شركت ها، موسسات صنعتی، فرهنگی، مالكیت معنوی، مقررات آسان برای ورود كالاها طبق جداول عوارض گمركی را نیز جزو مزایای این طرح و تسیهلات قانونی آن برشمرد.

تاتینا ساخت هتل پنج ستاره، تاسیس بیمه های بین المللی و شعب ممتاز داخلی، ساخت مجموعه های تفریحی و گردشگری، ساخت كارخانه فراوری و بسته بندی برنج، چای، ساخت پایانه های صادراتی گل و گیاه و سایر محصولات كشاورزی را از دیگر ویژگی های ایجاد منطقه آزاد تجاری و گردشگری معرفی كرد.

وی ایجاد تاسیسات زیربنایی مناسب، پایانه مسافربری، انبار مختص ترانزیت، انتخاب بندر به عنوان مركز تجسس سواحل جنوبی دریای خزر را جزو قابلیت های این بندر در حوز منطقه ویژه اقتصادی و آزاد تجاری برشمرد.

مدیركل بنادر و دریانوردی استان مازندران افزود: با توجه به این كه ایجاد منطقه ویژه اقتصادی می تواند جهشی خوب باشد، علاوه بر آن گمركات، منابع طبیعی، فرودگاه، دانشگاه علوم دریایی، سازمان جنگل ها، آزادراه تهران - شمال، شهرك نمك آبرود، مراكز علمی و دانشگاهی و نمایشگاه گل و گیاه و پایانه آن، بوستان های جنگلی نور و سی سنگان از مواردی است كه ایجاد یك منطه آزاد تجاری و گردشگری مكمل آنها خواهد بود.

وی گفت كه دبیرخانه كارگروه بررسی تاسیس منطقه آزاد تجاری و گردشگری در غرب مازندران فعال شده كه باید در این زمینه شهرداران، فرمانداران و حتی دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی تا قبل از سفر رییس جمهوری برای تحقق این مهم برنامه ریزی لازم را داشته باشند.

تاتینا گفت: عملكرد مناطق آزاد بیشتر وابسته به فعالیت های تجاری بوده است در حالی كه باید تلاش كنیم كه چنین مشكلات در این مناطق نداشته باشیم.

وی با اشاره به برخورداری مازندران از ویژگی های بسیار مناسب، این استان را جزو مناطق راهبردی مهم كشور معرفی كرد و افزود: ایجاد مناطق آزاد جزو نیازهای ضروری این استان است.

استان مازندران با گستره حدود 24 هزار كیلومتر مربع دارای سه بندر تجاری در شهرستان های فریدونكنار، بهشهر و نوشهر بوده كه در این میان اداره كل بنادر و دریانوردی این استان در منطقه ویژه اقتصادی نوشهر با گستره ای در حدود 44 هكتار واقع شده است.

7078/1501/6097/ 2025

گزارش : مهراب زكی پور