ديابت يا بيماري قند ، ناشي از اختلال متابوليسم و سوخت و ساز است كه بدلايل گوناگون ظاهرمي شود و با درجه هاي مختلف كمبود انسولين و يا عدم پاسخ به انسولين در بدن بيمار همراه است.
ديابت نوع يك كه به ديابت دوره نوجواني ، وابسته به انسولين و دوره كودكي نيز معروف است در اثر اختلال در سوخت و ساز بدن و عدم ورود قند موجود در خون به سلولها ، قند در رگها انباشته مي شود و موجب افزايش قند خون مي گردد.
بر اساس تحقيقات انجام شده بين پنج تا 10 درصد بيماران ديابتي در گروه نوع يك قرار دارند.
ديابت نوع دو كه 85 تا 90 درصد بيماران ديابتي را در بر مي گيرد ، بيشتر زمينه ارثي دارد و عوامل محيطي موجب بروز علائم بيماري مي شود.
ديابت نوع دو از معدود بيماريهايي است كه ريشه در تاريخ بشر داشته و ناتواني بشر در كنترل اين بيماري روز به روز مشخص‌تر مي‌شود.
بر اساس داده هاي آماري ، در ايران هفت ميليون نفر به ديابت دچار هستند و كه ده درصد جمعيت كشور را شامل مي شود.
از سوي ديگر ديابت يكي از عوامل مهم در بيماريهاي نارسايي كليوي ، نابينايي و قطع عضو در بين سنين 20 تا 70 سالگي به حساب مي آيد.
بگفته متخصصان و صاحبنظران ، نيمي از بيماران ديابتي نوع دو نسبت به بيماري خود ناآگاهند و بطور كاملا' تصادفي بيماري آنها تشخيص داده مي شود.
دكترحسن جولايي ، معاون پژوهشي مركز سياستگذاري سلامت دانشگاه علوم پزشكي شيراز گفت: ديابت يكي از بيماريهاي غير واگير است كه بدليل تغيير شيوه ي زندگي مردم در جامعه رو به افزايش است.
وي افزود: بر اساس طرح هاي غربالگري انجام شده از بين 178 هزار نفر از مردم شيراز 10 درصد ابتلا به ديابت دارند و اين موضوع نشانگر قرار داشتن اين شهر در معرض اپيدمي ديابت است.
به گفته وي غربالگري ديابت در دهه اخير تاكنون در شيراز در حال انجام است و افراد بالاي 30 سال در شيراز مورد غربالگري قرار مي گيرند.
اين مسوول بهداشتي ادامه داد: در روستاهاي فارس حدود 20 هزار نفر مبتلا به ديابت هستند ، اين آمار افراد شناسايي شده را شامل مي شود در حاليكه آمار واقعي بيش از 60 هزار نفر است.
وي گفت : در استان فارس 700 هزار نفر روستايي بالاي 30 سال زندگي مي كند كه حداقل 10 درصد از اين افراد به ديابت مبتلا هستند.
بر اساس آمار وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي ، متوسط ابتلا به ديابت در سطح كشور حدود 13 درصد است و برخي از استان ها از جمله يزد با 16 درصد و بوشهر با سيزده و نيم درصد ، فراواني بيشتري در ابتلا به ديابت دارند.
بگفته مسوولان بهداشتي هزينه بهداشتي يك فرد ديابتي دو تا چهار برابر بيش از افراد غير ديابتي است.
كارشناسان بهداشتي تغذيه مناسب ، تغيير الگوي زندگي ، تحرك ، ورزش و فعاليتهاي مناسب بدني را در پيشگيري از ديابت اثرگذار مي دانند.
رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز گفت: ديابت نوعي بيماري خاموش است كه پس از تخريب ، علايم خود را در فرد ظاهر مي كند و بسياري افراد از ابتلاي خود بي اطلاعند.
دكتر محمد هادي ايمانيه افزود: افزايش بيماران ديابتي ، اجراي برنامه هاي هدفمند اساسي ، پيشگيرانه و اطلاع رساني به جامعه را بيش از پيش ضروري كرده است.
وي ادامه داد: : دانشگاه علوم پزشكي شيراز در دهه اخير طرح غربالگري ديابت را بصورت رايگان در مراكز بهداشتي و درماني در سطح شيراز اجرا كرده است.
وي اضافه كرد: افراد بالاي 30 سال از نظر فاكتورهايي مانند ديابت ، فشارخون ، افزايش وزن، مصرف دخانيات ، بيماريهاي قلبي و عروقي سوابق فاميلي و سابقه بيماريهاي ديگر بررسي مي شوند.
ايمانيه بيان داشت: متاسفانه بسياري از افراد مبتلا به ديابت نه تنها نسبت به بيماري خود ناآگاهند بلكه از موارد پيشگيري و درمان نيز بي اطلاعند.
بگفته ايمانيه ، افراد بالاي 30 سال ، داراي پرفشاري خون ، با سابقه خانوادگي ديابت ، چاقي بيش از پنج تا هفت درصد ، سابقه تولد نوزاد بالاي چهار كيلوگرم ، سابقه دوبار سقط و سابقه ديابت بارداري افراد در معرض خطر ديابت به حساب مي آيند.
پزشكان و متخصصان قطع مصرف دخانيات ، اصلاح شيوه ي زندگي ، كاهش وزن ، ورزش مستمر ، كنترل فشار خون ، كنترل قند خون و محدوديت مصرف پروتيين را در پيشگيري از ديابت توصيه مي كنند.
مدير انجمن حمايت از بيماران كليوي در فارس گفت: متاسفانه ديابت يكي از عوامل مهم ابتلا به بيماريهاي نارسايي مزمن كليوي و قلبي و عروقي محسوب مي شود.
نادر معيني اضافه كرد: افراد مبتلا به ديابت نوع يك بايد مراقبت بيشتري انجام دهند تا به نارساييهاي مزمن كليوي مبتلا نشوند.
در استان فارس روزانه دو نفر از بيماران ديابتي مبتلا به نارسايي كليوي هستند به گروه بيماران دياليزي مي پيوندند.
هم اكنون يك هزار و 627نفر از بيماران مبتلا به نارساييهاي كليوي در فارس دياليز مي شوند كه بخش عمده اي از آنان مبتلا به ديابت بوده اند.
معيني گفت: بيماران مبتلا به ديابت نوع دو با رعايت رژيم غذايي ، كاهش وزن ، افزايش فعاليت بدني و ورزش مي توانند از پيشروي بيماري خود و تحمل عوارض بعدي بكاهند.
كارشناسان و مشاوران تغذيه اي معتقدند: تغذيه و ورزش دو عامل مهم در پيشگيري از ديابت هستند و در اين ميان تغذيه نقش كليدي و اساسي دارد.
كارشناس تغذيه معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شيراز گفت: تغذيه مناسب و متعادل ، مصرف كم چربيها ، نمك و كالري مي تواند در پيشگيري از ديابت و ساير بيماريها مانند پرفشاري خون و قلبي و عروقي اثرگذار باشد.
الهام كاووسي ادامه داد: دريافت بيش از حد كالري موجب افزايش وزن و چاقي مي شود و فرد به لحاظ اضافه وزن براي ابتلا به ديابت مستعد مي گردد.
كاهش مصرف نوشيدنيها، شيريني ، شكلات و تنقلات مي تواند از ابتلا به ديابت جلوگيري كند.
افزايش مصرف فيبرها مانند ميوه ها و سبزيهاي تازه ، دانه كامل غلات ، نانهاي سبوس دار ، حبوبات و مصرف روغنهاي غير اشباع مانند روغن زيتون ، كانولا، ذرت و سويا مي تواند در پيشگيري از ديابت موثر باشد.
اين كارشناس تغذيه به بيماران مبتلا به ديابت توصيه كرد: بيماران مي توانند با رعايت برنامه هاي غذايي مناسب ، فعاليت بدني منظم و نگهداشتن وزن در حد ايده آل به كنترل قند خود دست يابند.
افراد ديابتي بايد وعده هاي غذايي خود را در پنج تا شش وعده كم حجم تقسيم كنند و با مصرف انواع سبزيها و فيبرها از پيشروي بيماري بكاهند.
در سالهاي گذشته سازمان بهداشت جهاني برآيند داشت كه حدود 250 ميليون نفر در سال 2025 به ديابت مبتلا باشند ، در حالي كه شيوع ديابت در جهان در سال 2013 به 380 ميليون نفر رسيد و اين برآيند براي سال 2030، 550 ميليون نفر مبتلا به ديابت در جهان را مطرح مي‌كند.ك/4
6117/ 5054
شيراز - ايرنا- ديابت يكي از انواع بيماريهاي غير واگير است كه بدليل تغذيه ناسالم و كم تحركي رو به فزوني گذاشته به گونه اي كه هرساله افزايش شيوع يك درصدي آن در جمعيت كشور اتفاق مي افتد.
