كمیته ی بین‌المللی صلیب سرخ به انجمن و سازمان غیردولتی انسان‌دوستانه ای گفته می شود كه مقر اصلی آن در شهر ژنو سوییس قرار دارد. این نهاد ابتدا تنها برای مراقبت و حمایت از سربازان زخمی جنگ تشكیل شده بود، اما بعدها مسوولیت و وظیفه ی پشتیبانی و حفاظت از تمام آسیب دیدگان در حوادث مختلف را برعهده گرفت.
این سازمان در همه ی كشورهای دنیا شعبه‌هایی را دایر كرده است كه در طول جنگ و صلح به انجام وظیفه می پردازد. جمعیت صلیب سرخ بدون توجه به طبقه، رنگ، عقیده و ملیت افراد به آنها امدادرسانی می‌كند.
پیشینه ی تشكیل صلیب سرخ به هنگامه ای بازمی گردد كه بانكدار سوییسی به نام جان هنری دونان پس از جنگ نظامی اتریش و ایتالیا در 1859 میلادی برای نخستین بار این ایده را مطرح كرد. در 1862 میلادی او كتابی با نام خاطره ی سالفرینو نوشت كه در آن از مردم جهان برای تشكیل انجمن‌های امدادی درخواست كمك داشت. بنابراین ایده ی او در كنفرانس بین‌المللی ژنو كه در 1864 میلادی بر‌گزار شده بود ارایه شد و 16 كشور پذیرفتند كه صلیب سرخ تشكیل شود.
نشان كمیته ی بین المللی صلیب سرخ به منظور قدردانی از هنری دونان سوییسی از پرچم كشور او الهام گرفته شد و آن را به صورت علامت صلیب سرخی روی زمینه ی سفید و معكوس رنگ های پرچم كشور سوییس طراحی كردند.
كشورهای اسلامی نیز از نقش ماه نو (هلال ماه) سرخ رنگ در زمینه ی سفید برای این منظور بهره بردند كه به زبان عربی آن را هلال احمر نامیدند. هلال احمر و صلیب سرخ را می توان بزرگ ترین نهاد بشردوستانه در رابطه با امداد رسانی جهانی دانست.
ایران تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی دارای نهادی با عنوان جمعیت شیر و خورشید سرخ بود و با پیروزی شكوهمند انقلاب این سازمان با نام جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران به خدمات رسانی به قشرهای مختلف مردم در هنگام بروز بحران پرداخت.
هشتم ماه می برای نخستین بار در 1984 میلادی به افتخار روز تولد جان هنری دونان، روز جهانی صلیب سرخ نامگذاری شد تا فرصتی مغتنم برای بزرگداشت امدادگرانی باشد كه با شجاعت در كوران حوادث به استقبال خطر می روند و با دستان یاریگرشان التیام بخش آلام همنوعانشان هستند.
**پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر با «مهدی ولی پور» مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان مازندران به گفت و گو پرداخته است.
مهدی ولی پور ضمن تبریك فرارسیدن هجدهم اردیبهشت و روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر؛ این سازمان را یك موسسه ی غیرانتفاعی، غیردولتی، مردم نهاد و امدادرسان دانست و گفت: جمعیت هلال احمر قدیمی ترین نهاد عمومی غیردولتی در كشور محسوب می شود كه خدمات امدادرسانی را به صورت داوطلبانه انجام می دهد. این سازمان با هدف انجام امور خیریه و انسان دوستانه در 1301 هجری خورشیدی تاسیس شد و قدمتی بیش از 90 سال دارد.
مدیر عامل جمعیت هلال احمر استان مازندران با برشمردن حوزه های ماموریتی گوناگون برای جمعیت هلال احمر، بیان داشت: مهمترین وظیفه و ماموریتی كه بر عهده ی جمعیت هلال احمر قرار دارد، بحث امداد و نجات در رویدادها و سوانح است كه مجموعه ای با عنوان سازمان امداد و نجات، این مسوولیت را انجام می دهد. در این راستا امدادگران و نجات گران آموزش دیده قبل، حین و پس از وقوع حوادث و سوانح به انجام وظیفه می پردازند. جمعیت هلال احمر، پیش از وقوع حوادث با آموزش های همگانی و تخصصی به امدادگران و انجام دادن مانورهای مختلف، آمادگی خویش را برای رویارویی در برابر پیشامدها و اتفاق های پیش بینی نشده، افزایش می دهند.
وی درباره ی مسوولیت این جمعیت هنگام وقوع حادثه یادآور شد: در این زمان ابتدا امدادگران با ارزیابی حادثه به جستجو، نجات و انتقال مصدومان به مركزهای درمانی می پردازند و سپس با ارایه ی كمك های اولیه ی زیستی، نسبت به اسكان موقت و تخلیه ی اضطراری بازماندگان از سوانح همت می گمارند. او آخرین مرحله از امداد و نجات را پس از وقوع سانحه، حمایت های روانی، ارایه ی خدمات توانبخشی به بازماندگان، بازسازی و نوسازی ارزیابی كرد.
مهدی ولی پور دیگر وظیفه ی عمده ی جمعیت هلال احمر را جذب، سازماندهی، آموزش جوانان عضو جمعیت هلال احمر و آماده سازی آنها برای حضور در اجتماع و انجام دادن خدمات انسان دوستانه و خیریه عنوان كرد و اظهار داشت: پیشینه ی حوزه ی امور جوانان به 1326 هجری خورشیدی بازمی گردد و آنها با برگزاری دوره ها، اردوهای آموزشی، تربیتی، فرهنگی برای جوانان در مقاطع مختلفی چون پیش دبستانی، دبستان، راهنمایی، متوسطه، دانشگاه، روستاها و شاخه های آزاد؛ جوانان را جذب و سازماندهی می كنند.
این عضو جمعیت هلال احمر ماموریت دیگر هلال احمر را سازماندهی و آموزش افراد بالای 29 سال در تخصص ها و صنوف مختلف ارزیابی و بیان كرد: سازمان امور داوطلبان، این مهم را برعهده دارد و داوطلبان پس از جذب به گروه های مختلفی كه حق عضویت پرداخت می كنند، تقسیم می شوند. نخست گروه مهارت كه جمعیت هلال احمر از تخصص هایشان در مقاطع مختلف بهره می برد، دوم گروه مشاركت كه در امور اجرایی شركت می كنند، سوم گروه حمایت كه اصناف، بازاریان و افراد توانمند را در برمی گیرد كه حمایت مالی از فعالیت های هلال احمر برعهده دارند و چهارم گروه هدایت كه خدمات فكری و مشاوره ای را ارایه می دهند كه استادان دانشگاه، معلمان و نخبگان را شامل می شود.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان مازندران كمك به امر دارو، درمان و توانبخشی در داخل كشور و ارایه خدمات درمانی و بهداشتی در خارج از كشور را وظیفه ی دیگر این جمعیت دانست و گفت: جمعیت هلال احمر برای انجام این مهم در داخل كشور مركزهای فوریت های دارویی، توانبخشی، ارتوپدی فنی، فیزیوتراپی و همچنین مركزهای درمانی تخصصی را در سطح استان ها فعال كرده است و خدمات مورد نیاز را ارایه می كند. در خارج از كشور هم مركزهای درمانی به معاینه و واكسیناسیون حجاج مبادرت می ورزند. همچنین در بخش دارو و درمان جمعیت هلال احمر 72 ساعت پس از بروز حوادث و سوانح با راه اندازی بیمارستان های سیار و استقرار تیم های درمان اضطرار و بهداشت محیط اضطرار؛ حادثه دیدگان را از خدمات بهداشتی و درمانی بهره مند می سازند.
این عضو خانواده ی بزرگ هلال احمر، جنگ را عرصه ی دیگری برای خدمت رسانی این نهاد عنوان كرد و اظهار داشت: پوشش مصدومان ناشی از جنگ ها و برقراری ارتباط میان اسیران جنگی با خانواده هایشان بر عهده ی جمعیت هلال احمر قرار دارد كه در جریان هشت سال جنگ تحمیلی این ماموریت برای اسیران عراقی و هم برای اسرای ایرانی به خوبی انجام شد به گونه ای كه جمعیت هلال احمر، از راه كمیته ی بین المللی صلیب سرخ نامه های اسیران را به خانواده هایشان می رساند و دیدارهایی را ترتیب می داد. جستجوی مفقودان بخشی دیگر از وظایف جمعیت هلال احمر است كه با همكاری وزارت امور خارجه و جمعیت های ملی سایر كشورها انجام می شود.
مهدی ولی پور با بیان این كه 29 دستگاه هستند كه با هلال احمر همراهی می كنند، افزود: این ارگان در بحث خدمات خارج از كشور وزارت امور خارجه و سایر نهادهای مرتبط با ما همكاری دارند و در داخل وزارت كشور، استانداری ها و فرمانداری ها به عنوان متولیان مدیریت بحران و همچنین وزارت نیرو، صدا و سیما و رسانه ها در قالب تیم های خبرنگاران بحران، قوه ی قضاییه، نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، دانشگاه های علوم پزشكی، شهرداری، اورژانس و آتش نشانی نهادهایی هستند كه در موقعیت های بحرانی با جمعیت هلال احمر مشاركت نزدیكی دارند.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان مازندران پایه كار این جمعیت را بر خدمات داوطلبانه دانست و اظهار داشت: بیش از 90 درصد خدمات و فعالیت هایی كه در داخل و خارج كشور ارایه می شود بر دوش نیروهای داوطلب است كه در حوزه های مختلف امداد و نجات، درمان اضطرار، پزشكان و كادر درمانی داوطلب و خدمات ایمنی و سلامت به وسیله جوانان انجام می شود و نیروهای كادر بیشتر نقش تسهیل كننده و هماهنگ كننده را بر عهده دارند.
وی با برشمردن برخی اقدامات برای افزایش سرعت خدمات رسانی به حادثه دیدگان گفت: راه اندازی خط بین المللی ندای امداد با شماره ی 112 كه حتی امكان تماس با تلفن های همراه بدون سیم كارت هم دارد، نقش موثری در سرعت اطلاع رسانی از حوادث را در نقاط مختلف ایران ایفا می كند. در كنار آن مركزهای كنترل و هماهنگی عملیات با عنوان EOC در استان ها فعال شده و همچنین تعداد پایگاه ها، شعب و تیم های تخصصی امداد و نجات در محورهای اصلی، حادثه خیز، نقاط كوهستانی و ساحلی افزایش یافته است.
وی استفاده از فناوری های جدید را نیز در راستای افزایش سرعت و كیفیت ارایه خدمات عنوان كرد و بیان داشت: فناوری های جدید چون GPS و نرم افزارهای مختلف مدیریت سوانح، خوشبختانه در حال به روز رسانی و افزایش هستند و نقش موثری در سرعت بخشیدن به امدادرسانی دارند. راه اندازی امداد هوایی در بیشتر مراكز استان برای افزایش سرعت و بهبود كیفیت خدمات رسانی انجام شده است.
مهدی ولی پور جایگاه ایران را در زمینه ی پاسخ به حوادث و سوانح در سطح جهان از میان 189 جمعیت ملی مطلوب ارزیابی كرد و اظهار داشت: جمعیت هلال احمر ایران با توجه به پیشینه اش در پاسخ گویی به حوادث، جزو پنج جمعیت ملی قوی در این زمینه است و تنها جمعیت ملی در دنیا به شمار می رود كه مسوولیت و مدیریت امداد و نجات در حوادث و سوانح را به عنوان یك سازمان غیردولتی بر عهده دارد، این امر در سایر كشورها یا در قالب یك وزارت خانه ی خاص انجام می شود و یا بر عهده ی نیروهای نظامی آنها قرار می گیرد.
وی با اشاره به این كه ایران جزو 10 كشور حادثه خیز دنیا دسته بندی می شود، یادآور شد: با توجه به انتظاراتی كه از هلال احمر وجود دارد و برای رسیدن به نقطه ی مطلوب، می بایست كه امكانات، تجهیزات و اعتبارات این نهاد نوسازی و بهسازی شود و توسعه یابد كه این امر توجه بیشتر دولتمردان، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و خیران را طلب می كند.
از:مهسا شریفی (گروه اطلاع رسانی )
پژوهشم**2059**9131
تهران- ایرنا- هشتم ماه می روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر نام گرفت؛ سازمانی كه فارغ از مرزهای جغرافیایی و سیاسی چون هلال ماه، روشنایی بخش قلب حادثه دیدگان محسوب می شود و یاری بخش انسان هایی است كه به دلیل بلایای ناشی از قهر طبیعت یا حوادث ساخته ی دست بشر دچار سانحه شده اند.