عزت الله رييسي اردكاني ، شنبه در گفت و گو با ايرنا با اشاره به مطالعات دانشگاه شيراز بر روي ميراث جهاني تخت جمشيد افزود: در سال هاي گذشته روبروي صفه تخت جمشيد و در 250 متري آن يك فرونشست زمين و شكاف به طول 200 متر و عرض و عمق حداكثر يك متر ايجاد شده است و علاوه بر آن، در فاصله 500 متري تخت جمشيد نيز چند شكاف مشهود است.
رييسي اردكاني كه مجله علمي هيدروژئولوژي (Hydrogeological Journal) او را به عنوان پدر هيدرولوژي آب هاي زيرزميني در ايران معرفي كرده است، اظهار كرد: در آثار تاريخي نقش رستم نيز به فاصله بسيار نزديكي با ديواره عمودي اين آثار، شكاف و فرونشست زمين به وجود آمده است.
استاد دانشگاه شيراز ، پايين آمدن سطح سفره آب هاي زيرزميني را علت اصلي به وجود آمدن شكاف و فرونشست هاي زمين در منطقه اطراف آثار تاريخي تخت جمشيد و نقش رستم بيان كرد و گفت: در مورد شكاف مي توان گفت كه زماني كه يكسري شكاف در زمين ايجاد شد، ديگر شكافي ايجاد نمي شود مگر اين كه بار ديگر سطح سفره هاي آب زيرزميني كاهش يابد.
رييسي اردكاني گفت: آنچه امروز تخت جمشيد را بيش از خطر فرونشست و شكاف زمين تهديد مي كند، خطر فروچاله هاست.
وي اظهار كرد: تخت جمشيد از يك سو با كوه همجوار است و از سه جهت ديگر منطقه اي آبرفتي در اطراف آن است كه زير اين آّبرفت آهك است.
به گفته اين استاد دانشگاه، بافت خاك رس در اين مناطق به مرور زمان و به دنبال برداشت زياد منابع آب زيرزميني شسته مي شود و به تدريج يك حالت غار مانند در درون خاك ايجاد مي شود.
رييسي اردكاني اظهار كرد: از آنجا كه اين غار از خاك درست شده، با بزرگتر شدن غار، سقف آن تحمل و پايداري ندارد، ناگهان ريزش مي كند و فروچاله ايجاد مي شود، فروچاله هايي كه نمونه آن را بتازگي در همدان شاهد بوديم.
وي ادامه داد:ايجاد فروچاله در سه طرف تخت جمشيد كه منطقه آبرفتي است محتمل است و يكي از راهكارهاي اساسي براي پيشگيري اين است كه در محدوده تخت جمشيد نبايد چاه آب زيرزميني باشد چرا كه وجود هر چاهي، احتمال وقوع فروچاله را بسيار زيادتر مي كند.
استاد دانشگاه شيراز گفت: با توجه به اين خطر فراروي تخت جمشيد، از مسوولان خواسته ايم كه مطالعاتي را با هدف جلوگيري از ايجاد فروچاله در محيط اطراف تخت جمشيد با اولويت در دستور كار قرار دهند.
رييسي اردكاني با بيان اين كه ميراث جهاني تخت جمشيد افتخاري متعلق به همه هموطنان است، گفت: سدها كه به كاهش منابع آب درمنطقه پايين دست منجر مي شود براي مدت زماني بين 50 تا 100 سال قابليت بهره برداري دارند اما تخت جمشيد كه مي تواند تا قرن هاي بعد مورد بهره برداري گردشگري و توريستي كشور قرار گيرد از اهميتي دوچندان برخوردار است و با توجه به اين اهميت، بايد از گزند آسيب مصون بماند.
پيش از اين نيز سرپرست پايگاه ميراث جهاني تخت جمشيد درباره خطرات ناشي از برداشت هاي بي رويه از آب هاي زيرزميني بر آثار تاريخي تخت جمشيد و نقش رستم هشدار داده بود.
منصور رضايي منفرد در اين باره به تحقيقات گروه زمين شناسي دانشگاه شيراز از سال 85 تا 90 استناد كرد و گفت: در اين مدت 28 متر سطح آب هاي زيرزميني اطراف تخت جمشيد پايين تر رفته است و اين موضوع سبب به وجود آمدن ترك هايي روي نقش رستم و زمين هاي نزديك تخت جمشيد و روستاهاي اطراف شده است.
وي گفت: بيش از 15 هزار و 800 چاه در منطقه اطراف تخت جمشيد وجود دارد كه هفت هزار و 800 چاه غيرقانوني است و كنترلي روي آنها وجود ندارد.
ميراث جهاني تخت جمشيد در محدوده شهرستان مرودشت و در فاصله حدود 55 كيلومتري شمال شيراز قرار دارد. آثار تاريخي نقش رستم در فاصله حدود شش كيلومتري تخت جمشيد واقع است.
يادمان تاريخي تخت جمشيد كه متعلق به دوره هخامنشيان است يكي از چهار اثر ثبت شده استان فارس در فهرست آثار جهاني است كه در سال 1979 ميلادي با شماره 114 در سازمان جهاني علمي، فرهنگي و تربيتي ملل متحد (يونسكو) ثبت شد.
سلسله هخامنشيان از سال 330 تا 550 پيش از ميلاد در ايران حكومت كردند.
آثار تاريخي نقش رستم يادمان‌هايي از عيلاميان، هخامنشيان و ساسانيان را در خود جاي داده‌است و از حدود سال 1200 پيش از ميلاد تا 625 ميلادي همواره مورد توجه بوده‌است زيرا آرامگاه چهار تن از پادشاهان هخامنشي، نقش برجسته‌هاي متعددي از وقايع مهم دوران ساسانيان و نقش برجسته ويران شده اي از دوران عيلاميان در اين مجموعه قرار دارد. ك/3
2027 /6118
شيراز- ايرنا- استاد دانشگاه شيراز و پدر هيدرولوژي آب هاي زيرزميني در ايران گفت: ميراث جهاني تخت جمشيد را خطر فروچاله ها تهديد مي كند و براي پيشگيري از هر اتفاق ناگواري بايد بهره برداري از منابع آب زيرزميني اطراف اين مجموعه محدود شود.
