راه‌اندازي سيستم جديد آناليز كمي جوامع ميكروبي در كشور

به گزارش ايرنا از مركز ملي ذخاير ژنتيكي و زيستي ايران، دكتر سيد ابوالحسن شاهزاده فاضلي رييس مركز ملي ذخاير ژنتيكي و زيستي در خصوص راه اندازي اين تكنيك گفت: به منظور شناسايي تركيب جامعه ميكربي تعداد زيادي از روشهاي بيوشيميايي و مولكولي به كار برده مي شود.

وي ادامه داد: روشهاي بررسي اكولوژي ميكربي به دو دسته روشهاي وابسته به كشت و روشهاي مستقل از كشت تقسيم مي شوند. محدوديت عمده تكنيك هاي وابسته به كشت اين است كه بيش از 99 درصد ميكروارگانيسم هاي موجود در هر محيط و قابل مشاهده توسط ميكروسكوپ توسط تكنيكهاي استاندارد كشت، قابل كشت نيست.

شاهزاده فاضلي گفت :بخش عظيمي از اجتماع ميكربي موجود در طبيعت قابل كشت در آزمايشگاه نيست و در نتيجه منبع اوليه اطلاعات براي اين ميكروارگانيسم هاي غير قابل كشت اما زنده، بيومولكولهاي آنها مانند اسيدهاي نوكلئيك، ليپيد و پروتئين هاي آنها است .

وي خاطر نشان كرد: تكنيكهاي بررسي مولكولي به منظور بررسي فيلوژنتيكي و تنوع متابوليكي ميكروارگانيسمها متاژنوميكس (Metagenomics) است . مفهوم متاژنوميكس كه بر پايه استفاده از تكنولوژي و تكنيكهاي نسل جديد توالي يابي استوار است يكي از روشهاي بررسي كل اجتماع ميكربي است.

به گفته وي متاژنوميكس به توالي يابي و آناليز DNA استخراج شده به طور مستقيم از نمونه هاي محيطي بدون نياز به كشت ارگانيسم هاي موجود در نمونه گفته مي شود.

شاهزاده فاضلي افزود: تحقيقات متاژنوميك را مي توان در مورد محيط هاي مختلفي مانند خاك، فيلوسفر، بستر اقيانوس، آبهاي درياها و چشمه ها، معادن اسيدي، نواحي بسيار شور، نواحي بسيار داغ، بدن موجودات زنده و انواع محيطهاي حاوي جوامع ميكربي كاربرد و از نتايج آن در تهيه تنوع فيلوژنتيكي و تنوع متابوليكي و براي فهم نقش بيوشيميايي ميكروارگانيسم هاي غير قابل كشت و برهمكنش آنها با ديگر فاكتورهاي زيستي و غير زيستي حيات استفاده كرد.

وي ادامه داد:تحقيقات متاژنوميكس علاوه بر استفاده از جديدترين تكنولوژي هاي توالي يابي براي حصول اطلاعات ژنتيكي خام نيازمند دقيق ترين و جديدترين روشهاي آناليز بيوانفورماتيكي براي فراوري و پالايش اطلاعات بسيار انبوه جوامع ميكربي است .

شاهزاده فاضلي افزود: مركز ملي ذخاير ژنتيكي و زيستي ايران كه رسالت خود را جمع آوري ، شناسايي، حفظ و ذخيره و ارائه ذخاير ژنتيكي و زيستي مي داند پس از انجام موفقيت آميز اولين پروژه توالي يابي كامل ژنوم هاي ميكروارگانيسمهاي بومي ايران با در اولويت قرار دادن تحقيقات مبتني بر متاژنوميكس و آناليز متاژنومي محيط هاي مختلف ميكربي گام بلند ديگري را در جهت نيل به شناسايي و حفظ و بهره برداري از ذخاير ژنتيكي ميكربي ارزشمند اين مرز و بوم برداشته است.

در اين راستا مركز ذخاير ژنتيكي و زيستي ايران موفق به استقرار و راه اندازي سيستم آناليز كمي و فيلوژنتيكي داده هاي متاژنوم (QIIME) در كشورشده است.

سيستم آناليز QIIME كه در سال 2010 و با چاپ در نشريه معتبر Nature methods به محققان و دانشمندان عرصه متاژنوميكس و ژنوميكس ميكربي معرفي شد با داشتن تعداد ارجاعات (Citation) فراوان از مقالات و تحقيقات معتبر و گوناگون به عنوان جديد ترين و معتبر ترين روش آناليز كمي جوامع ميكربي شناخته شده است.

با استفاده از اين روش مي توان به درستي به تنوع ميكربي موجود در هر محيط دست يافت و به سطوح مختلف تنوع ژنتيكي آلفا و بتا را در چندين جامعه ميكربي به طور همزمان و مقايسه اي مورد مطالعه قرار داد. راه اندازي اين روش علاوه بر اين كه راهگشاي بررسي هاي متاژنومي مناطق مختلف در مركز است به عنوان يك خدمت بسيار تخصصي قابل ارائه به متقاضيان و محققان داخلي و خارجي است.

علمي **1354**1599