علل افزايش ابتلا و راه هاي پيشگيري از سرطان

يك متخصص راديوتراپي و انكولوژي در اين كنگره گفت: به طور كلي در دنيا بيماري سرطان به علت افزايش جمعيت و افزايش سن اميد به زندگي رو به افزايش است.

دكتر مهديه دياني افزود: در ايران نيز علاوه بر اين دو عامل ، تبعيت از سبك زندگي ماشيني اثرگذاري بيشتري در گسترش و شيوع سرطان ‌ها داشته است.

وي بيان كرد: سرطان پستان در ايران اوضاع كمي متفاوت ‌تر از كشورهاي توسعه يافته دارد به طوري كه سن ايجاد سرطان پستان در اين كشور يك دهه جلوتر از ديگر كشورهاست

وي اظهار كرد: سرطان پستان تهديد بزرگي بر سلامت زنان است و بر اساس گزارش سايت مركز تحقيقات درمان سرطان‌هاي توپر وابسته به دانشگاه علوم پزشكي مشهد، اين بيماري شايع ترين سرطان در زنان است كه 32 درصد از موارد سرطان زنان را شامل مي ‌شود.

اين متخصص ادامه داد: از مشكلاتي كه براي تشخيص اين نوع از سرطان وجود دارد اين است كه اين سرطان در سنين جواني اتفاق مي‌افتد و تشخيص در آن شرايط بسيار مشكل است.

وي بيان كرد: متاسفانه در سطح كشور اقدامات كنترل و غربالگري مناسب انجام نمي گيرد، فرهنگ ‌سازي در اين خصوص انجام نگرفته و دانش زنان در زمينه شناسايي اين نوع سرطان كم است.

دكتر دياني گفت: به علت عدم وجود سيستم غربالگري مناسب در كشور، سرطان‌ هاي پستان در ايران در مراحل پيشرفته شناسايي مي‌شوند و اين در حاليست كه عامل تشخيص زودهنگام براي درمان سرطان فوق‌العاده مهم است.

وي يادآور شد: به علت تشخيص ديرهنگام سرطان پستان در كشور، مرگ و مير ناشي از اين بيماري نيز در ايران در مقايسه با كشورهاي توسعه ‌يافته بالاست.

وي گفت: بر اساس آمار منتشر شده 24 درصد زنان ايراني به ويژه در رنج سني 40 تا 50 سال مبتلا به سرطان پستان هستند لذا زنان بالاي 40 سال حتما بايد سالانه ماموگرافي انجام دهند، از اين رو توصيه مي شود كه رسانه ‌ها و جامعه پزشكي بيشتر در خصوص اين موضوع اطلاع رساني كنند.



*رشد 200 درصدي ابتلا به سرطان در كشور طي 15 سال

يك متخصص جراحي مغز و اعصاب و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي مشهد نيز در اين كنگره گفت: ابتلا به سرطان در كشور ما طي 15 سال اخير با افزايش 200 درصدي همراه بوده است و امروزه سرطان سومين عامل مرگ و مير در كشورمان به شمار مي‌آيد.

غلامرضا بهادرخان با بيان اينكه مهمترين علت افزايش سرطان را مي ‌توان تغيير هرم سني دانست، افزود: سرطان ها در سنين بالاتر بيشتر بروز مي‌كنند و جامعه‌ ما نيز به سمت افزايش سن و ميانسالي حركت مي‌كند و به تبع آن بيشتر درگير اين بيماري خواهد بود.

وي بيان كرد: عامل ديگري كه آمارهاي سرطان را در كشور صعودي نشان مي ‌دهد، ارتقاء امكانات تشخيصي و اگاهي بيشتر مردم نسبت به سرطان ‌ها است زيرا در گذشته گفته مي‌شد كه بيمار به مرگ طبيعي فوت كرده است در حالي‌كه علت بيماري و مرگ تشخيص داده نشده بود.

وي با بيان اينكه عوامل فيزيكي زيادي همچون انواع اشعه‌ ها از جمله عوامل مؤثر بر افزايش سرطان است، افزود: در گذشته، افراد فقط در برابر اشعه‌هاي نور خورشيد قرار داشتند، در حالي‌كه امروزه انواع امواج راديويي و مغناطيسي روي بدن افراد اثر مي‌گذارد از سوي ديگر عوامل شيميايي كه در تغذيه افراد وجود دارد نيز از ديگر عوامل محسوب مي ‌شوند.

وي چهارمين عامل موثر بر افزايش سرطان را كاهش فعاليت دانست و گفت: در حقيقت، سبك زندگي به سمتي حركت كرده كه افراد كمتر ورزش مي‌كنند و اين سبك زندگي افراد را به سمت چاقي سوق مي ‌دهد لذا وزن بالا نيز از ديگر عوامل سرطان شناخته شده است.

وي افزود: فست ‌فودها و غذاهاي پر چرب و كنسروها كه داراي نگهدارنده‌ هاي سرطان‌ زا هستند، همگي از عوامل شيوع سرطان محسوب مي‌ شوند.



*تومورهاي مغز و سيستم عصبي جزو 10 سرطان شايع در ايران

دانشيار راديوتراپي انكولوژي دانشگاه علوم پزشكي مشهد در اين كنگره گفت: بر اساس گزارش هاي ارايه شده موارد بروز ثبت سرطان در كشور ما تومورهاي مغز و سيتم عصبي جزو ده سرطان شايع ميان زنان و مردان است.

دكتر كاظم انوري افزود: كلينيك و پاراكلينيك در تشخيص صحيح انواع تومورهاي مغزي مكمل يكديگر هستند و همكاري بين رشته ‌اي چند تخصصي به ويژه بين نوروسرجري، انكولوژي، راديولوژي، پاتولوژي، نورولوژي به تشخيص و مديريت درمان بهتر اين بيماري كمك خواهد كرد.

وي افزود: از نظر درماني برخي تومورهاي خوشخيم مانند مننژيوما يا تومورهاي هيپوفيز كه تحت درمان جراحي يا بدون درمان تكميلي قرار گيرند احتمال موفقيت بالا است، برخي تومورها مانند گليوماي گريدبالا عليرغم جراحي راديوتراپي و كموتراپي احتمال عود زياد است.

انوري گفت: عليرغم سير بسيار تهاجمي برخي از اين تومورها معمولا در محل اوليه خود عود مي‌كنند و احتمال عود بيماري در نقاط دورتر از محل اوليه و يا ساير نواحي سيستم عصبي مركزي ناچيز است.

عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي مشهد اظهار داشت: در ساليان گذشته تحقيقات گسترده ‌اي در حوزه نوروسرجري و نوروانكولوژي بر روش ‌هاي درماني تومور انجام شده است كه احتمال كنترل موضعي را افزايش مي‌دهد.

وي افزود: از جمله اين روش ‌ها مي‌توان به استفاده از تكنيك‌ هاي بهتر جراحي، تصويربرداري حين عمل، استفاده از جراحي كم تهاجمي، افزايش دوز راديوتراپي با استفاده از روش ‌هاي سه بعدي يا IMRTدر طراحي درمان، تجويز عوامل دارويي براي افزايش حساسيت به راديوتراپي را نام برد.



*جامع‌ نگري در حوزه سرطان راهي براي پيشگيري از ابتلا

عضو هيئت علمي بيمارستان خاتم ‌الانبياء و دانشگاه علوم پزشكي گلستان نيز در اين كنگره گفت: ابتلا به سرطان افزايش يك ‌باره‌ اي در كشور داشته و اين موضوع بسيار نگران كننده است.

دكتر امير قائمي افزود: برگزاري اين همايش ‌ها باعث آشنايي با سير و گستره‌ افزايش سرطان و هرم جمعيتي مبتلا به اين بيماري شده و مطمئنا باعث جامع ‌نگري محققان و جامعه‌ پزشكي كشور و در نتيجه، بهبود شرايط و وضعيت سرطان كشور مي‌ شود.

وي مهمترين سودآوري كنگره‌ هاي اين‌چنيني را هم‌افزايي ‌ها براي تمام افراد جامعه‌ پزشكي و درماني كشور بيان كرد و گفت: قطعا جامع‌ نگري در حوزه‌ سرطان نتايج مفيدي را در افزايش راندمان درمان بيماران سرطاني و تدوين روش‌ هاي پيشگيري ايجاد مي‌كند.

وي بيان كرد: از آن‌جا كه استان خراسان رضوي را مي‌توان قطب علمي و پزشكي كشور دانست، ورود بيمارستان فوق تخصصي رضوي به عرصه ‌هاي آموزشي و پژوهشي حوزه‌ سرطان در افزايش سطح علمي پزشكان شرق كشور و در نهايت كل كشور با توجه به پتانسيل بيمارستان رضوي بسيار مؤثر واقع خواهد شد.



*فقدان برنامه مشخص براي پيشگيري از سرطان روده بزرگ

متخصص و جراح كلوركتال بيمارستان رضوي نيز در اين كنگره گفت: در زمينه پيشگيري از سرطان‌ هاي كلوركتال (روده بزرگ) تا به حال كاري انجام نشده به جز موارد خاص و معدود و برنامه مشخصي در اين زمينه وجود ندارد و بيشتر تمركز متخصصان بر روي درمان بوده است.

دكتر رضا روشن‌ روان افزود: به دليل شيوع اين بيماري و كاهش سن ابتلا به آن، پزشكان و محققان بيشتر مشغول درمان سرطان هستند و هنوز فعاليت منسجمي براي گسترش و ترويج روش‌ هاي پيشگيري انجام نشده است.

وي ادامه داد: شيوه معمول پيشگيري از سرطان روده بزرگ در دنيا به اين صورت است كه افراد جامعه بعد از 50 سالگي كولونوسكوپي مي‌ شوند و اين جزو برنامه بيمه ‌اي افراد مي باشد و به صورت رايگان انجام مي شود اما در ايران متاسفانه اين درمان تحت پوشش بيمه نيست و قيمت آن براي عموم مردم گران است.

وي افزود: از طرف ديگر بسياري از مردم آگاهي لازم نسبت به انجام كولونوسكوپي بعد از سن 50 سالگي ندارند، بنابراين پيشگيري در كشور ما در مرحله مقدماتي و ضعيف قرار دارد و به ندرت افراد اين كار را انجام مي دهند كه آن هم با هزينه شخصي خود انجام مي‌گيرد.

وي در خصوص انجام اين شيوه تشخيصي توضيح داد: كولونوسكوپي در هر مركزي كه متخصص گوارش داشته باشد قابل انجام است، هر فرد سالم بعد از 50 سالگي و هر فردي كه سابقه فاميلي ابتلا به سرطان روده بزرگ را دارد، بعد از 40 سالگي بايد كولونوسكوپي را انجام دهد تا از بروز سرطان روده بزرگ جلوگيري كند.

دكتر روشن روان با اشاره به اينكه كولونوسكوپي يك روش ساده ‌اي است كه براي راحتي بيمار از بي ‌هوشي خفيفي استفاده مي‌ شود، خاطر نشان كرد: كولونوسكوپي به صورت سرپايي انجام مي‌شود و حدود 15 دقيقه زمان مي‌برد اما آنچه تاكنون مانع گسترش اين روش تشخيصي بوده، عدم آگاهي مردم است.

متخصص و جراح كولوركتال دانشگاه علوم پزشكي تهران نيز در اين كنگره گفت: تنها عاملي كه به طول عمر بيماران سرطان ‌هاي روده‌ بزرگ كمك مي‌كند، جراحي است و شيمي ‌درماني و راديوتراپي به‌عنوان درمان‌هاي كمكي استفاده مي‌شوند و تا به امروز جراحي نقش اول را داشته است.

دكتر حسين يوسف فام افزود: تمام تلاش اين است كه بتوانيم در كنار افزايش طول عمر بيمار، كيفيت زندگي را نيز بهبود ببخشيم، پيشرفت‌ هاي زيادي در اين زمينه صورت گرفته و امروز تشخيص و درمان سرطان با دقت بيشتري صورت مي‌گيرد تا بيشترين تأثيرگذاري را داشته باشد.

وي بيان كرد: درباره شناسايي سرطان با دو مرحله‌ شروع بيماري و شروع علايم مواجه هستيم، در مرحله شروع بيماري، غده‌ي سرطاني به شكل يك پليپ بسيار كوچك در روده ايجاد مي‌شود و 10 سال طول مي‌كشد تا اين پليپ تبديل به سرطان شود.

به گفته وي در اين مرحله، اگر پليپ بيمار از طريق غربال‌گري تشخيص داده شود به ‌راحتي مي ‌تواند بدون هيچ عارضه‌اي درمان شود بنابراين توصيه مي‌شود افراد بالاي 50 سال به صورت مرتب مورد بررسي سرطان روده قرار بگيرند.

وي ادامه داد: مرحله دوم شروع علائم بيماري است كه در اين مرحله نيز اگر تشخيص سريع صورت بگيرد، امكان درمان‌ هاي مؤثر وجود دارد اما عموما برخي علائم سرطان روده مثل خون ‌ريزي مقعدي با علايم بيماري ‌هايي همچون هموروئيد اشتباه گرفته مي‌ شود و با انجام درمان ‌هاي سطحي هموروئيد، زمان مؤثر براي درمان سرطان از بين مي‌رود.

دكتر حسين ‌فام علت اصلي شيوع سرطان روده‌ي بزرگ را تغيير سبك زندگي مردم دانست و افزود: كاهش فعاليت، كمبود ورزش در جامعه، كاهش مصرف فيبر غذايي و افزايش مصرف مواد سرطان‌زا مثل فست‌فودها و مواد حاوي نيترات، كاهش مصرف موادي حاوي آنتي اكسيدان مثل سبزيجات تازه و عوامل محيطي همچون وجود اشعه‌ هاي مضر و دود و سرب و مواد سرطان‌زاي شيميايي موجود در هوا همگي از جمله عوامل مؤثر برشيوع سرطان است.



*ماشيني شدن زندگي مردم خطر افزايش سرطان ريه و كولوركتال را افزايش مي دهد

استاديار بخش جراحي دانشگاه علوم پزشكي شيراز نيز در اين همايش گفت: با توجه به تغيير سبك زندگي مردم و تبعيت از زندگي ماشيني در آينده با افزايش بيشتر سرطان ‌هاي ريه و كولوركتال روبرو خواهيم شد.

دكتر علي‌محمد بنان‌زاده افزود: اگر چه سرطان معده هنوز هم در مردان ايراني جزو شايع‌ترين سرطان ‌‌هاست اما با تغيير رويه و سبك زندگي مردم و به ويژه استفاده از غذاهاي پرچرب و با پروتئين زياد و همين‌طور روند زندگي ماشيني و آلودگي هوا سرطان‌هاي ريه، كولون و ركتوم رو به افزايش است.

وي بيان كرد: متاسفانه مردم نسبت به بيماري سرطان اطلاعات كافي ندارند در صورتي‌كه در مورد سرطان‌هايي مثل سرطان كلون و ركتوم بيمار درد خاصي را احساس نخواهد كرد مگر اين كه سرطان خيلي پيشرفت كرده باشد.

وي گفت: اگر بيمار نسبت به اوضاع اجابت مزاج خود دقت كافي را داشته باشد، يا به وجود خون در مدفوع دقت كرده و سريع به پزشك گزارش دهد، ممكن است بتوان سرطان را در مراحل اوليه شناسايي كرد و از وخيم شدن اوضاع جلوگيري كرد.

وي در خصوص درمان سرطان در مراكز درماني مطرح در دنيا گفت: در مراكز درماني پيشرفته دنيا بيمار تحت حمايت يك تيم پزشكي درمان مي‌شود كه اين موضوع در خصوص سرطان بيشتر مورد نياز است.



*با مشاهده نخستين علايم خطر به متخصص مراجعه كنيد

عضو هيت علمي دانشگاه علوم پزشكي شيراز در اين كنگره گفت: فارغ از تغيير سبك زندگي و تغيير تغذيه، بهتر است با ديدن كوچكترين علامت به پزشك مراجعه كنند.

دكتر احمد ايزد پناه افزود: افراد با مشاهده علايمي مثل خون‌ريزي در زمان دفع، دل دردهاي مبهم، تغيير در رنگ چهره و گرايش به سفيدي و رنگ پريدگي حتما به پزشك متخصص مراجعه كنند تا تشخيص در زمان مناسب انجام شود.

وي در ارتباط با شيوع سرطان در ايران و اقدامات مطالعاتي پيرامون آن اظهار داشت: متاسفانه شيوع سرطان در جامعه در حال زياد شدن است و از سال قبل كه اين مسله مشاهده شد، بحث بيماريابي را در كل جامعه مطرح كرديم كه بر اساس آن، قبل از اينكه علايم بيماري در افراد ظاهر شود، علت‌يابي كنيم.

ايزد پناه ادامه داد: براي علت‌يابي سرطان، بيماران مراجعه كرده به بيمارستان را در دو دهه اخير مورد بررسي قرار داديم و متوجه شديم در دهه دوم، ميزان ابتلا به سرطان بسيار بيشتر شده است؛ شايد بتوان علت آن را تغيير ذائقه ايراني از نظر غذا دانست زيرا در دهه اخير افراد از گياه خواري و خوردن ميوه و سبزيجات تازه، به مصرف گوشت و روغن‌هاي اشباع شده تغيير مسير داده‌اند.

عضو هيت علمي دانشگاه علوم پزشكي شيراز در خصوص برنامه‌هاي شناسايي بيماران گفت: افرادي كه يكي از اعضاي خانواده آنها مبتلا به اين بيماري هستند جزو افراد پر خطر محسوب مي‌شوند و بايد 10 سال زودتر از زمان مبتلا شدن فرد اول، مورد بررسي قرار بگيرند.

وي افزود: اين بررسي هر پنج سال يكبار بايد انجام ‌شود و براي ساير افراد جامعه نيز يك آزمايش ساده بر روي محتواي روده بزرگ انجام ‌شود كه اگر علايم گوياي ابتلا به پليپ مشاهده شد فرد براي درمان صحيح بايد به متخصص ارجاع داده ‌شود.

ايزد پناه افزود: اگر در اين مرحله فرد شناسايي شود، با يك درمان بسيار ساده مي‌توان ريشه بيماري را از وجود فرد از بين برد و از بروز سرطان پيشگيري كرد.

وي ادامه داد: هزينه بررسي در كل جامعه، بسيار پايين است زيرا آزمايش بسيار ساده‌اي بر روي نمونه مدفوع انجام مي‌شود و بسيار ارزان تمام مي‌شود اما كرونوسكوپي درمان گراني است و تنها بايد افرادي كه احتمال پليپ روده دارند آن را انجام بدهند.



*تشخيص به موقع راه نخست درمان سرطان

يك متخصص جراحي مغز و اعصاب نيز در اين همايش گفت: در درمان سرطان، تشخيص به موقع و زودهنگام حرف اول را مي‌زند.

دكتر حميدرضا اقبالي افزود: سرطان‌ هاي مغز و اعصاب اگر چه جزو سرطان‌ هاي شايع نيستند؛ اما عمدتا جزو سرطان‌ هاي پرخطر به شمار مي روند كه عمدتا در صورت عود پس از انجام اقدامات لازم بهترين روش جراحي مجدد است.

وي اظهار كرد: جراحي نيز عوارضي به همراه دارد اما معمولا تومورهاي بدخيم عود كننده تا چهار بار جراحي را نيز نياز دارند و پزشكان بايد متوجه باشند كه گاهي تجويز روش هاي ديگر و پرهيز از جراحي مجدد عواقب بدي چون مرگ را براي بيمار به همراه دارد.

وي ادامه داد: متاسفانه در كشور ما مردم تا زماني كه درد امانشان را نبرد و كارد به استخوان نرسد براي تشخيص بيماري به پزشك مراجعه نمي كنند؛ اين فرهنگ بايد عوض شود چون در درمان سرطان‌ها اين مراجعه ديرهنگام بدترين لطمات و صدمات را به بيمار وارد خواهد كرد و درمان را سخت و مشكل مي كند.

وي يكي از چالش ‌‌هاي پيش روي تشخيص براي جراحي مجدد بيمار را تشخيص افتراق بين بافت‌هاي مرده و بافت تومورال دانست و گفت: امروزه روش‌هاي اسكن پزشكي هسته‌اي كه در بيمارستان رضوي نيز وجود دارد در اين زمينه‌هاي خيلي كمك خواهد كرد علاوه بر اين استفاده از سي‌تي اسكن با تزريق و MRI با تزريق وريدي نيز بسيار مناسب است.

كنگره ملي سرطان طي روزهاي 21 و 22 خردادماه با حضور اساتيد و كارشناسان مختلف حوزه سرطان در بيمارستان رضوي برگزار شد.

7489/1211