به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، مقام های هند و چین نسبت به احیای جاده ابریشم خوش بین هستند و معتقدند كه احیای این جاده، می تواند اقتصاد دنیا را نیز متحول كند.
جاده ابریشم به مسیری گفته می شده است كه غرب آسیا را به چین و شرق آسیا مرتبط می كرده است و از آن طرف كشورهای شرق آسیا نیز به غرب آسیا و اروپا متصل می شده است.
** رونق شهرهای مرزی چین برای اجرای پروژه راه ابریشم
پس از آنكه شهر شنژن در استان جنوب غربی گوانگدونگ چین در سال 1979 به منطقه اقتصادی ویژه تبدیل شد، از یك دهكده ماهیگیری به شهری بزرگ و مدرن تغییر یافت. این شهر دروازه جنوب چین است و در مجاورت هنگ كنگ قرار دارد. بسیاری از مناطق شهر با سرمایه گذاری خارجی برای احداث كارخانه ها و شركت های تجاری ساخته شد.
این شهر یكی از پایانه های مرزی چین در پروژه جاده ابریشم است. پراوین سوامی، روزنامه نگار هندی، معتقد است كه جدی بودن دولت چین در اجرای پروژه احیای جاده ابریشم در شیوه ای كه استان های مرزی آغازگر این راه شده اند مشخص می شود.
این استان كه یكی از پررونق ترین استان های چین است، در سال 2014 تولید ناخالص داخلی 1.1 تریلیون دلاری داشته است.
دولت این استان معتقد است كه اجرای پروژه راه ابریشم دریایی به ارتقای اقتصادی و گسترش روابط بین فردی می انجامد. افزایش روابط با هند، از جمله افزایش تعداد گردشگران هندی و همكاری با بخش خصوصی هند، از جمله اولویت های دولت این ایالت محسوب می شوند.
**دالان ارتباطی 4 كشور منطقه
پروژه جاده ابریشم شامل جاده ابریشم دریایی، دالان ارتباطی چین به اروپا از طریق آسیای مركزی، دالان بنگلادش ـ چین ـ هند ـ میانمار و دالان اقتصادی چین ـ پاكستان است.
دالان اقتصادی بنگلادش ـ چین ـ هند ـ میانمار، كه از آن به عنوان تغییر دهنده بازی تجارت در آسیا یاد می شود، می تواند شرایط توسعه اقتصادی ـ اجتماعی و تجارت را در جنوب آسیا بهبود بخشد.
پراواكار ساهوو، پژوهشگر ارشد موسسه رشد اقتصادی هند، درباره این پروژه تجاری می گوید: این دالان هدف گسترش روابط، زیرساخت ها، منابع انرژی، كشاورزی، و تجارت و سرمایه گذاری را در منطقه دنبال می كند.
وی می افزاید:این مسیر، شمال شرق هند را به بنگلادش، میانمار و استان یونان چین متصل می كند. راه ارتباطی این كشورها، شبكه ای از راهها، خط آهن، مسیرهای آبی و مسیرهای هوایی در چارچوبی مشخص است.
به گفته این كارشناس اقتصادی هند ، گفت و گوهای مفصلی باید درباره شبكه جاده ای داخل منطقه ای میان این كشورها صورت گیرد. چون جاده ارزان ترین راه تجارت است.
آبهیراپ بهونیا، دیگر پژوهشگر موسسه رشد اقتصادی هند، این دالان را نوع مدرن جاده ابریشم می داند كه به سال 1999 برمی گردد. اما در سال 2013، با سفر لی كیكیانگ، نخست وزیر چین به هند و نخستین دیدار رسمی گروه مطالعاتی مشترك این دالان اقتصادی، جان تازه ای گرفت.
وی می گوید:این دالان در تجارت جهانی هم از اهمیت بالایی برخوردار است. آمارهای سال 2005 نشان می دهد كه میزان تجارت میان این چهار كشور، 7.99 درصد تجارت دنیا بوده است. از سال 2005 تا كنون تجارت داخلی و خارجی این كشورها، بخصوص با عملكرد چین، افزایش یافته است.
به گفته این پژوهشگر اقتصادی، كشورهای شریك در این دالان اقتصادی، رویهمرفته 9 درصد از زمین و 40 درصد از جمعیت دنیا را دارا هستند.
وی می افزاید:در سال 2012، حدود پنج درصد از تجارت كلی این چهار كشور درون منطقه ای بوده است؛ چون این دالان به كشورهای دخیل اجازه می دهد از امكانات موجود برای تجارت خارج از منطقه نیز استفاده كنند. برخلاف انجمن همكاری های جنوب شرق آسیا كه 35 درصد تجارت آن داخلی است.
**تامین منابع انرژی از داخل منطقه
هر یك از چهار كشور شریك در این دالان ویژگی های منحصر به فرد اقتصادی خود را دارند، میانمار نیروی كار ارزان و فراوانی دارد، هند یكی از بزرگترین صادركنندگان خدمات است، چین بزرگترین صادركننده تولیدات به دنیا است و بنگلادش همچون بسیاری از كشورهای جنوب آسیا، در صادرات خدمات و تولید محصولات ارزان قیمت برای كمپانی های خارجی مشاركت دارد.
با توجه به منابع انرژی معمولی و تجدیدپذیر بسیاری كه در این منطقه وجود دارد، یكی از اهداف این دالان اقتصادی، همكاری در بخش انرژی است. این همكاری میان چهار كشور عضو می تواند در حوزه هیدروكربن ها در بنگلادش، هیدروالكترولیك و منابع معدنی در شمال شرق هند، ذخایر گازی در میانمار و منابع ذغال سنگ در شرق هند و استان یونان چین باشد.
با توجه به نیازهای فزاینده این كشورهای در حال توسعه (بخصوص هند و چین) به انرژی، آنها می توانند منابع مورد نیاز خود را از داخل منطقه تامین كنند.
كارشناسان اقتصادی این دالان اقتصادی را پروژه ای برد ـ برد توصیف می كنند. تا امروز جنوب آسیا به اندازه شرق آسیا شاهد موفقیت های اقتصادی نبوده است. اما شاید این دالان بتواند بازی اقتصادی را در جنوب آسیا تغییر دهد.
** پروژه «كمربند و جاده» برای بخش زمینی جاده ابریشم
پروژه «كمربند و جاده»، هدف بلند پروازانه ای است كه از سوی شی جینپینگ، رییس جمهور چین، در سال 2013 اعلام شد. این پروژه مراكز تجاری و سرمایه گذاری شمال چین تا اوراسیا، از جمله راه ارتباطی میانمار به هند (كمربند جاده ابریشم اقتصادی جدید)، را دربرمی گیرد.
بخش دریایی جاده ابریشم از جنوب سرزمین اصلی به جنوب دریای چین كشیده می شود. سپس به سمت هندوچین، جنوب-شرق آسیا می رود و بعد اقیانوس هند را طی می كند و به افریقا و اروپا می رسد.
مقام های كمیسیون توسعه و اصلاح ملی در چین نسبت به آغاز احیای بخش جاده ای جاده ابریشم بسیار خوش بین هستند. مقام های این نهاد، اوایل ماه ژوئن در جمع خبرنگاران هندی كه به چین سفر كرده بودند گفتند: این جاده می تواند نقش مهمی در احیای اقتصاد جهانی ایفا كند.
مقام های چینی نسبت به این موضوع آگاه هستند كه اجرای پروژه كمربند و جاده برای اقتصاد كشورشان، كه تغییرات ساختاری را تجربه می كند، اجتناب ناپذیر است. این اقتصاد از مركزیت كارشناس و سرمایه گذار، به سمت كار فشرده و اقتصاد تولید محور می رود تا ضمن تنوع بیشتر، از محصولات داخلی استفاده كند. این تغییر ساختاری، با توجه به كاهش تقاضا برای محصولات چینی، پس از بحران اقتصادی سال 2000 به بعد ضروری احساس شده است.
درحالیكه راه ابریشم دریایی، مسیری برای صادرات كالاهای چینی فراهم می كند، كمربند جاده ابریشم مسیری برای پروژه های زمینی است كه شامل سرمایه گذاری برای دارایی های ثابتی همچون ساخت خط لوله و زیرساخت هایی همچون جاده و راه آهن با كشورهای شریك در این مسیر است.
چین تعهد كرده كه 40 میلیارد دلار سرمایه گذاری اولیه برای زیرساخت های جاده ابریشم داشته باشد. این سرمایه از سوی بانك تازه تاسیس سرمایه گذاری زیرساخت های آسیا (AIIB) تامین می شود.
مقام های چینی اشتراكات زیادی با سیاست تعامل با شرق هند دارند. دالان توسعه ارتباطات میان بنگلادش، چین، هند و میانمار در همین راستا توسعه یافته است. هند نیز از اجرای این طرح استقبال می كند و اكنون هند و چین هر دو اجرای طرح این كریدور اقتصادی را تسریع می كنند. این كریدور 2800 كیلومتری قرار است كلكته را از طریق میانمار و بنگلادش، به مركز استان یونان چین متصل كند و بخش اعظم آن تقریبا آماده است.
**چین همچون یك قدرت اقتصادی بزرگ رفتار می كند
پراوین سوامی، روزنامه نگار و تحلیلگر هندی می گوید:درباره پروژه احیای ابریشم این نكته برای هند حائز اهمیت است كه با سرمایه گذاری چین در پروژه های زیرساختی در هند، كسری تجاری بزرگی كه میان دو كشور وجود دارد تا حد زیادی برطرف می شود.
این تحلیلگر هندی سپس با اشاره به اینكه پاسخ دولت هند مبنی بر مشاركت در پروژه های كمربند و جاده (بخصوص دومی) مثبت به نظر می رسد می افزاید: هند در حالی از سرمایه گذاری چین استقبال می كند كه خود نیز همچون چین عضو مؤسس بانك سرمایه گذاری زیرساخت های آسیاست.
وی می گوید: هنوز در هند درك كافی نسبت به این موضوع وجود ندارد كه پروژه كمربند و جاده نتیجه الزام آور شرایط اقتصادی چین است و كمتر به چشم انداز ژئواستراتژیك ربط پیدا می كند؛ بخصوص اینكه این چشم انداز به راحتی قابل دستیابی است. به عبارت دیگر، رفتار چین را در این خصوص می توان به قدرت اقتصادی عظیم این كشور نسبت داد.
**احیای جاده ابریشم گوشه چشمی به مناقشات مرزی دارد
برخی تحلیلگران سیاسی در هند، این پروژه را نمایانگر آغاز اقدامی راهبردی توسط چین می دانند. آنها جاده ابریشم، بخصوص بخش دریایی آن را وسیله ای می دانند كه دانه های مرواریدی كه هند را احاطه كرده تكمیل كند.
سوامی می گوید: این چشم انداز، یك واقعیت را درنظر نمی گیرد، و آن اینكه همسایگان هند، از جمله سریلانكا، پاكستان و حتی نپال، تمایل بسیاری دارند كه در پروژه های مربوط به توسعه زیرساخت های بندری شریك چین شوند. این شرایط نشان می دهد كه مسایل سیاسی زیادی هست كه چین آنها را لحاظ می كند؛ از جمله موضوعات مرزی كه میان هند و چین حل نشده باقی مانده اند.
ماه آوریل سال جاری میلادی بود كه هند موافقت خود را با پروژه جاده ابریشم، كه چین آغازگر آن بوده، اعلام كرد. با این توافق، دو كشور انتظار دارند كه در پروژه های اقتصادی منطقه شریك یكدیگر باشند.
به طور كلی، تحلیلگران راهبردی هند، ابهام ها و نگرانی های زیادی را درباره این پروژه مطرح می كنند. برخی از این ابهامات نتیجه درجه ای از تمایل سیاست خارجی هند است كه برای دوره ای تفكر طرفدار غرب را پیش گرفت و حتی حاضر بودند كه در راهبرد امریكا در خصوص چین مشاركت كنند.
دولت كنونی هند به ریاست نارندرا مودی نیز تا كنون تعهد خود را در سطوح مختلف با امریكا و چین حفظ كرده و از یك سو سیاست اشتراك در نوآوری های راهبردی را با امریكا حفظ می كند و از سوی دیگر، روابط اقتصادی خود را با چین تقویت می كند.
*آساق*264*1600 **1446
دهلی نو-ایرنا- پروژه جاده ابریشم جدید كه چین آغازگر آن بوده، با حمایت هند و همراهی سایر كشورهای منطقه به پیش می رود تا تحولی را در مناسبات اقتصادی آسیا و در بعدی وسیع تر، سراسر دنیا به وجود آورد.
