به گزارش روز یك شنبه خبرنگار گروه فرهنگی ایرنا، نخستین طنزپرداز ایرانی عبید زاكانی بود و بعد افرادی از جمله ابواسحاق اطعمه، نعمت خان عالی -ایرج میرزا - سید اشرف الدین قزوینی معروف به نسیم شمال - میرزاده عشقی و از معاصران علی اكبر دهخدا و كیومرث صابری در این عرصه اثرات درخشانی به وجود آوردند.
جایگاه مقوله طنز در تسهیل مسئله نقد اجتماعی ریشه در ویژگی نقدناپذیری افراد دارد و اینكه ما خود را مبرا از ایراد و اشكال بدانیم و از هرگونه سخنی كه بوی پند، اندرز و نصیحت بدهد، گریزانیم.
در چند سال اخیر شاهد توجه بیش از پیش به انواع مختلف شوخ طبعی ها بوده ایم و این امر هم به دلیل نیازی بود كه احساس می شد، وقتی شرایط ومقتضیات زمان به سمتی می رود كه مشكلات اقتصادی و اجتماعی بر مردم فشار می آورد، نیاز به لبخند همراه با تفكر ضروری است و باید در قالب های مختلف شادی را ایجاد كرد.
برخی از طنزپردازان معتقدند، طنز برخلاف شوخی، ریشه در واقعیت بیرونی دارد، در شوخی هدف اصلی خندیدن یا خنداندن است ولی در طنز هدف اصلی بیان واقعیت است هر چند كه خنده هم همیشه در كنار آن وجود دارد.
به گفته آنان، طنز در جایگاه بالایی قرار دارد، وقتی هنر و بخش انتقاد هنری با فاكتور لبخند وارد می شود، نقد خوب خواهیم داشت و نیش انتقاد گرفته می شود.
رضا احسان پور طنزپرداز در این زمینه می گوید: یكی از كاركردهای طنز، ایجاد نشاط است. حتی اگر بخواهیم بحث انتقادی طنز را هم مد نظر قرار دهیم، از آنجا كه امر به معروف و نهی از منكر باید با زبانی نرم انجام شود، باز هم می توان از طنز كه زبانی نرم برای تذكر بسیاری مسائل است كمك گرفت.
وی ادامه می دهد: طنز ابزاری برای كار دینی و فرهنگی است به شرط اینكه تعریف درستی از آن مد نظر قرار گیرد و بدانیم خنداندن به هر وسیله ای و دست‌مایه قرار دادن هر موضوعی مشمول تعریف طنز نمی‌شود.
احسان پور با بیان اینكه برخی خطوط قرمز را در طنز اشتباه می گیرند، می افزاید: اگر حد و حدود را بشناسیم، طنز می تواند در خدمت دین باشد و حتی بسیاری از مسائل خطوط قرمز نیستند و می توان از دریچه طنز به آن ها نگاه كرد.
وی اظهار كرد: به عنوان مثال، موانع ظهور، جهالت، فساد، عدم امر به معروف و به طور كلی نقد بسیاری از بداخلاقی ها می توانند سوژه های طنز باشند مشروط بر اینكه به آن ها به درستی پرداخته شود.
احسان‌پور تاكید می كند: در حوزه هایی مانند طنز دینی و دفاع مقدس باید حتما با فكر و مطالعه وارد شد، چراكه حوزه های لغزنده ای هستند و اگر نویسنده و شاعر درباره آن ها اطلاعات كافی نداشته باشد، ممكن است حتی نتیجه معكوس از نوشته او حاصل شود.
ناصر فیض مسوول دفتر طنز حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی نیز در این زمینه با اشاره به اینكه طنز قرار نیست صرفا مخاطب را بخنداند، می گوید: این شیوه یك ابزار ارتباط با مخاطب است كه می توان برای ایجاد شادی از آن استفاده و هم از این طریق اعاده حق كرد.
وی ادامه می دهد: با طنز می توان نسبت به موضوع های مختلف اعتراض نشان داد یا ناهنجاری ها را به تصویر كشید همانطور كه چارلی چاپلین با این زبان درباره بزرگترین دغدغه های بشری سخن گفت.
این طنزپرداز با اشاره به اینكه استفاده از زبان طنز و شوخی باید در چارچوب اصول و قواعدی باشد و از هر طریقی نمی توان مردم را خنداند و بعد روی آن نام طنز گذاشت، افزود: در طنز باید اخلاق رعایت، حرمت ها حفظ و به دنبال رشد جامعه بود و از تمسخر دوری جست.
فیض اضافه می كند: رعایت كردن حد و اندازه در تمام موارد مصداق دارد و درباره طنز و شوخی هم مصداق پیدا می كند، گذشتگان ما بسیار توصیه كرده اند كه باید حد و اندازه در تمام امور حفظ شود و در طنز هم باید مراقب بود كه از حد گذرانده نشود.
آنچه مسلم است شادی آفرینی و اصلاح اجتماعی باید در طنز مورد توجه قرار گیرد و اگر از یك شیوه بیانی با این حجم تاثیرگذاری استفاده شود در حق طنز اجحاف و بی انصافی صورت گرفته است.
وقتی شرایط جامعه مشكلات و فشارهای اقتصادی و اجتماعی، مردم را كم حوصله و ناتوان می كند، نیاز به لبخند همراه با تفكر احساس شده و طنز یكی از ابزار مهم برای ایجاد نشاط و شادی آنان است.
فراهنگ **9022**1027
تهران - ایرنا- ایجاد شادی، نشاط و اصلاح اجتماعی مهمترین هدف های طنز است كه باید در چارچوب اخلاق انجام شود.
