تركيبات زهر مار دريايي حلقوي خليج فارس توسط محققان ايراني بررسي شد

به گزارش ايرنا، دكترعليرضا قاسم پور، استاد ومحقق دانشگاه شهيد بهشتي درباره اين طرح گفت: امروزه زهر جانوران زهردار مانند عقرب، زنبور، حلزون دريايي، مار و غيره سبب ايجاد داروهاي گوناگوني براي بيماري‌هاي صعب‌العلاج شده است.

وي بيان كرد: اين مواد شامل تركيبات پروتئيني هستند كه اثرات سميت‌هاي گوناگوني را بر روي فيزيولوژي موجود زنده ايجاد مي‌كنند، براي مثال پپتيد جداشده از زهر مارمولك گيلا (Gila monster) بعنوان يك عامل ضد ديابت نوع 2 (Exenatide) در بازار ارائه شده است، موفقيت قابل توجه روي زهرمار، توسعه داروي كاپتوپريل از پپتيدهاي كوچك موجود در زهر مار افعي جنوب آمريكا بود كه باعث مهار آنزيم مبدل آنژيوتانسين شد.

قاسم پوراظهاركرد: داروي Ziconotide مثال ديگري است كه نسخه سنتزي پپتيد موجود در زهر حلزون دريايي است، اين دارو توسط FDA در سال 2004 براي درمان بيماران مبتلا به درد مقاوم به درمان، مورد تائيد قرار گرفت، به طوركلي مطالعه بر روي زهرجانوران زهردار يكي از موضوعات بسيار مهم و به روز دنياست كه تيم‌هاي تحقيقاتي بسيار بزرگي در كشورهاي پيشرفته بر روي آن كار مي‌كنند.

به گفته اين پژوهشگر، مارهاي دريايي خزندگان زهرداري هستند كه براي زندگي كردن دردرياها واقيانوس‌ها تطابق‌هاي زيادي را از خود نشان داده‌اند، معمول‌ترين شرايط براي گزش ماردريايي مواجهه تصادفي ماهيگيران درهنگام خالي كردن تور ماهيگيري است، زهربه شدت سمي است واثر بسيارمهمي روي سيستم‌هاي عصبي و اسكلتي-عضلاني مي‌گذارد، مرگ قربانيان اغلب به علت سميت عصبي ودر نتيجه اختلال تنفسي روي مي‌دهد، استفاده فوري از پادزهر ماردريايي براي ادامه حيات قرباني، بسيار حياتي است.

قاسم پور ادامه داد: در اين تحقيق با استفاده از جديدترين و كارآمدترين تكنيك‌هاي آماده سازي، جداسازي و شناسايي پروتئين‌ها و پپتيدها موفق به شناسايي كامل تركيبات موجود در زهر ماردريايي حلقوي خليج فارس شديم، در اين پژوهش، با بررسي زيستگاه مارهاي دريايي خليج فارس وشناسايي هدفمند آنها، نمونه‌هاي ماردريايي حلقوي از كانال‌هاي واقع در جنگل حراي قشم جمع آوري شدند.

وي افزود: زهرگيري بطور دقيق صورت گرفت و زهرها پس از فيلترشدن جهت جلوگيري از تخريب بلافاصله به درون نيتروژن مايع منتقل شدند، جداسازي و شناسايي تركيبات پروتئيني زهر توسط روش نوين ونوميكس (Venomics) انجام شد، در نهايت با آناليز داده‌ها بوسيله نرم افزارها و استفاده از پايگاه‌هاي اطلاعاتي پروتئيني دنيا، موفق به شناسايي كامل و قطعي اجزاي تركيب زهر اين مار دريايي شديمن نتايج نشان دادند كه زهر ماردريايي حلقوي صيدشده از آب‌هاي خليج فارس حاوي دو خانواده پروتئيني سمي 3FTxs و PLA2 است.

محقق طرح گفت: سموم عصبي با زنجيره بلند و كوتاه كه متعلق به خانواده پروتئيني سموم عصبي سه انگشتي هستند، 81.1 درصد از كل پروتئين‌هاي زهر را شامل مي‌شوند، تست زيستي تعيين سميت اين زهر (LD50) نيز سميت بسيار بالايي را كه نتيجه درصد بالاي آنهاست، از خود نشان داد.

قاسم پور گفت: اين زهر وسموم ديگرموجودات دركشور جزو ذخاير بسيار مهم و استراتژيك كشور محسوب مي‌شوند كه مي‌توانند براي تست‌هاي كلينيكي استفاده شده و از روي آنها داروهاي جديد براي بيماران صعب‌العلاج ايجاد شود.

از اين طرح پژوهشي تا كنون دو مقاله بين‌المللي به چاپ رسيده است.

علمي (1) ** 9340**1599