سالك در كمین اصفهانی ها

به گزارش ایرنا، سالك یك بیماری پوستی است كه عوارض پوستی و آثار باقیمانده از آن می تواند به كابوسی بزرگ برای انسان تبدیل شود.

این بیماری در 88 كشور دنیا شایع است كه دو كشور ایران و عربستان در این زمینه بیشترین موارد ابتلا را دارد.

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت حدود 350 میلیون نفر در دنیا در معرض خطر این بیماری هستند و 12 میلیون نفر نیز درگیر این بیماری شده اند كه سالانه حدود یك تا دو میلیون نفر به آنها اضافه می شود.

بیماری سالك به دو نوع شهری و روستایی تقسیم می شود، تفاوت این دو نوع در شكل زخم، انگل، مخزن و ناقل است بطوریكه شكل زخم در سالك روستایی، مرطوب و در شهری، خشك است.

راه انتقال سالك روستایی از موش به انسان است در حالیكه در سالك شهری، مخزن اصلی انسان بیمار است بطوریكه انگل این بیماری از پشه به انسان و در طول سال منتقل می شود.

در ایران نیز 17 استان درگیر سالك روستایی و هشت استان درگیر سالك شهری هستند كه استان اصفهان بیشتر درگیر سالك روستایی ( مرطوب ) است كه مخزن آن موش صحرایی با دم جارویی و بلند است.

این جونده صحرایی در مناطق بیابانی و در مجاورت منازل مسكونی زندگی می كند و انگل را به پشه های ناقل انتقال می دهد.

این پشه های ناقل از اواخر فروردین تا پایان شهریور و از غروب تا طلوع صبح فعالیت می كنند و شعاع پرواز آنها حدود 500 تا یك كیلومتر است.



*** هشت شهرستان اصفهان، درگیر سالك

شهرستانهای آلوده به سالك در استان اصفهان شامل اردستان، نطنز، برخوار، شاهین شهر و میمه ، اصفهان (مناطق روستایی جنوب و جنوب شرق)، نایین، كاشان و آران وبیدگل است.

در شهرستان اصفهان بیشتر مناطق روستایی از سگزی تا ورزنه و از نیك آباد جرقویه تا رامشه درگیر سالك روستایی هستند.

شهرستانهای كاشان و آران و بیدگل نیز به دلیل مجاورت با استان قم درگیر هر دو نوع سالك شهری و روستایی است.

در مجموع حدود 700 هزار نفر در استان اصفهان در مناطق آلوده به سالك زندگی می كنند كه هر سال بالغ بر سه هزار نفر از آنان مورد گزش نیش پشه مبتلا به سالك قرار می گیرند.

كارشناس مسوول بیماری سالك معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی اصفهان با بیان اینكه شهرستان نایین براساس تحقیقات انجام شده از سال 1393 به جمع شهرهای آلوده به سالك استان پیوسته است اظهار كرد: بنا به نظر اساتید مطرح كشور، استان اصفهان بر روی دریایی از جمعیت موش سالك قرار دارد.

جواد رمضانپور در گفت و گو با ایرنا با اشاره به شروع برنامه جامع كنترل سالك از سال 87 در استان اصفهان افزود: این برنامه در قالب یك برنامه جامع علمی - فنی و با حمایت استانداری اصفهان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی تا سال 92 اجرا شد.

وی با بیان اینكه تا قبل از اجرای این برنامه سالانه حدود پنج تا 6 هزار مورد ابتلا به بیماری سالك در استان اصفهان ثبت می شد گفت: با اجرای این برنامه میزان ابتلا به سالك حدود 70 درصد كاهش یافت و به كمتر از 2 هزار نفر در سال رسید.

به گفته وی، اصفهان تا قبل از اجرای این برنامه ، سومین استان پس از فارس و ایلام در زمینه میزان ابتلا به بیماری سالك بود اما پس از اجرای برنامه و كاهش چشمگیر موارد در رده هفتم كشور قرار گرفت.

این كارشناس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی اصفهان با تاكید بر اینكه بیماری سالك، قابل ریشه كنی نیست اما براحتی قابل پیشگیری است افزود: اگر ادامه و استمرار برنامه های كنترل این بیماری به دست فراموشی سپرده شود، آمار مبتلایان به شدت افزایش خواهد یافت و روند رو به رشد خود را از سرخواهد گرفت.

وی با بیان اینكه بروز چنین وضعیتی منجر به ایجاد بحران خواهد شد تصریح كرد: سالك ششمین بیماری مهم و با اولویت در جهان است كه برای كنترل و مهار آن باید اقدام شود.

رمضانپور با اشاره به اینكه سال 92 آخرین سال اجرای برنامه كنترل صحرایی بیماری سالك در استان اصفهان بود از ادامه نیافتن آن در سالهای 93 و 94 ابراز نگرانی كرد و گفت: علت این مهم بیشتر تابع تغییر مدیریت ها و نبود یا كمبود اعتبارات مورد نیاز و بموقع جهت اجرا و استمرار عملیات در سال 93 و امسال بود .

به گفته وی در سال 1393 برنامه كنترل صحرایی سالك اصفهان اجرا نشد ولی بدلیل شش سال كار و تلاش پیشگیرانه، شاهد افزایش آمار نبودیم اما در سال جاری هیچ اطمینان و تضمینی برای این موضوع و عدم افزایش آمار مبتلایان وجود ندارد.



*** آسیبهای جبران ناپذیر در صورت توقف برنامه كنترل سالك



كارشناس بیماری سالك مركز بهداشت استان اصفهان تاكید كرد: هرگونه ضعف و توقف در برنامه ای كه 6 سال مستمر توسط دانشگاه علوم پزشكی اصفهان اجرا شده، منجر به آسیب های جبران ناپذیر خواهد شد.

وی یكی از دلایل اصلی ادامه نیافتن این برنامه را مسئله اعتبارات خواند و تصریح كرد: چنانچه اعتبار خاصی برای كنترل و مبارزه با بیماری سالك از سوی مجلس شورای اسلامی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، تصویب و ابلاغ شود بسیاری از مشكلات استانهای درگیر با این بیماری حل خواهد شد.

رمضانپور اظهار كرد: پیش از این، بودجه مورد نیاز برای كنترل و مبارزه با سالك اصفهان از طریق ستاد مدیریت بحران استانداری و از اعتبارات مربوط به خشكسالی پیش بینی می شد.

وی افزود: در زمان حاضر از طریق وزارت بهداشت بودجه ای برای كنترل سالك به دانشگاهها پرداخت می شود كه بسیار كم و محدود است.



*** شناسایی 400 نقطه آلوده به سالك در اصفهان



كارشناس سالك مركز بهداشت استان اصفهان با اشاره به شناسایی حدود 400 نقطه آلوده و اجرای برنامه كنترل در 85 كانون سالك خیز استان اظهار كرد: برنامه ای كه توسط دانشگاه علوم پزشكی و مركز بهداشت استان اصفهان از سال 87 تا 92 برای كنترل سالك اجرا شد به لحاظ وسعت در 90 هزار هكتار در 85 نقطه از شش شهرستان، حجم عملیات و اعتبارات و نتایج بدست آمده در كشور و جهان بی نظیر است.

وی مناطق و كانونهای آلوده را نقاطی دانست كه انتقال بیماری سالك در آن بصورت بومی اتفاق می افتد.

وی با بیان اینكه این برنامه در وسعتی حدود 87 تا 90 هزار هكتار از اراضی مناطق شناسایی شده و با صرف حدود 20 میلیارد ریال هزینه اجرا شد افزود: در این شش سال، هر سال برنامه كنترل صحرایی بیماری سالك را در چهار مرحله و در شش ماهه اول سال اجرا كردیم.

رمضانپور تصریح كرد: این عملیات شامل برنامه هایی همچون كنترل صحرایی مخزن و ناقل بیماری، ترویج استفاده از وسایل حفاظت فردی توسط مردم ساكن یا مسافر به مناطق آلوده، آموزش و اطلاع رسانی همگانی، ارائه خدمات تشخیصی و درمانی رایگان به بیماران و ارتقای سطح بهداشت و بهسازی محیط در مناطق آلوده بود.

این كارشناس، كنترل مخزن را شامل عملیات صحرایی مبارزه با جونده آلوده به انگل سالك در شعاع 500 متری آخرین خانه مسكونی در مناطق آلوده شناسایی شده و بصورت لانه كوبی و طعمه گذاری اعلام كرد.

وی اقدامات آموزشی را نیز شامل اطلاع رسانی درباره راهكارها و روشهای پیشگیری از بیماری و تجهیزات و وسایل مورد نیاز مانند پشه بند عنوان و اضافه كرد: در بخش خدمات تشخیصی و درمانی نیز تعداد مراكز درمانی سالك از هشت مركز در سال 88 به 29 مركز در زمان حاضر رسیده است.

این كارشناس به رایگان بودن درمان بیماری سالك در مراكز بهداشت اشاره و خاطرنشان كرد: در دو سال گذشته با مشكل كمبود آمپول وارداتی « گلوكانتیم » مواجه بودیم كه امید است با تحولات صورت گرفته این مشكل برطرف شود.

وی یكی دیگر از مراحل برنامه كنترل سالك را بهسازی محیط و ارتقای بهداشت محیط در مناطق آلوده بویژه روستاها خواند و گفت: این در حالی است كه بهسازی محیط وظیفه دانشگاه علوم پزشكی نیست و بر عهده نهادهایی مانند شهرداری، فرمانداری و راه و شهرسازی قرار دارد.



*** جونده كشی، وظیفه دانشگاه علوم پزشكی نیست



رمضانپور با تاكید بر اینكه جونده كشی و مبارزه با مخزن و ناقل بیماری سالك جزو شرح وظایف دانشگاه علوم پزشكی نبوده و نیست گفت: با اینحال ما این كار را بدلیل اهمیت حفظ سلامت عمومی از سال 87 تا 92 و نیز در برخی نقاط اصفهان در سالجاری انجام دادیم.

به گفته وی انجام این كار از ابتدا بعهده جهاد كشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست بوده است.

این كارشناس خاطرنشان كرد: مركز بهداشت و دانشگاه علوم پزشكی اصفهان تنها متولی امور آموزش، تشخیص و درمان بیماری سالك هستند و جونده كشی جزو شرح وظایف آنها نبوده ونیست.

وی با تاكید بر تجربه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی اصفهان درباره مهار، كنترل و مراقبت از بیماری سالك اظهار كرد: این موضوع مورد توجه و تایید ناظران و كارشناسان بین المللی و سازمان جهانی بهداشت قرار گرفته است.

این كارشناس همچنین به همكاری نیروهای بسیج سازندگی برای اجرای عملیات صحرایی جونده كشی اشاره و اضافه كرد: امسال با اعتبارات وعده داده شده از سوی فرمانداری شهرستان اصفهان برای مبارزه با سالك، مقرر شد كه با همكاری بسیج سازندگی برای این موضوع در سطح كانونهای شهرستان اصفهان اقدام شود.

رمضانپور با بیان اینكه تاكنون در شهرستان اصفهان دو مرحله از این برنامه اجرا شده است خاطرنشان كرد: اما هنوز پولی بابت آن پرداخت نشده و فرمانداران سایر شهرستانها تاكنون پاسخی به دانشگاه برای آمادگی جهت اجرای برنامه عملیات صحرایی جونده كشی نداده اند.



*** سالك در كمین پروژه های عمرانی جدید استان

این كارشناس از مسوولان استان اصفهان خواست تا در هرگونه تصمیم گیری و مكان یابی برای احداث پروژه های عمرانی مختلف بویژه مسكن، شهرسازی، صنفی، تفریحی و سیاحتی به موضوع مناطق آلوده به سالك توجه كنند.

وی از مسوولان خواست تا قبل از جانمایی برای این قبیل پروژه ها از معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی اصفهان استعلام كنند تا با بازدید از محل توسط كارشناسان آن معاونت، مشكلی برای ساكنان اینگونه مناطق پیش نیاید.

وی به برخی پروژه های مسكن مهر در استان اصفهان اشاره و خاطرنشان كرد: مكان یابی آنها بدون در نظر گرفتن این موضوع انجام شده و لازم است تدابیر پیشگیرانه در محوطه و اطراف اینگونه مناطق جهت حفظ سلامت ساكنان پیش بینی و اجرا شود.

رمضانپور همچنین خواهان تخصیص اعتبارات ویژه بنام مبارزه با سالك برای استانهای آلوده از سوی مجلس شورای اسلامی شد و تاكید كرد: این اعتبارات باید بموقع، مستمر و كافی باشد تا برنامه های كنترلی سالك موثر واقع شود.

وی ادامه داد: فرمانداران شهرستانهای درگیر باید هر سال بستر مناسبی را جهت آموزش و اطلاع رسانی بموقع به مردم ساكن یا مسافر در مناطق آلوده به سالك آماده وبا همكاری شبكه های بهداشت اقدام كنند بعنوان مثال در مكان های زیارتی مانند امامزاده آقا علی عباس در نطنز یا كمپ های گردشگری و سایر اماكن مشابه تابلوهای هشدار دهنده جهت عموم نصب شود.

عده ای از پزشكان نیز با بیان اینكه نطنز، اردستان، بادرود، شاهین شهر، دولت آباد و مناطق وسیعی از شمال، شرق و جنوب شرق اصفهان از مناطق سالك خیز استان محسوب می شود توصیه كردند: در صورت مسافرت به این مناطق لازم است اقدامات لازم برای محافظت در برابر گزش پشه صورت گیرد.

پیش از این نیز نماینده مردم اردستان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به جولان سالك در اصفهان گفته بود: بومی شدن بیماری سالك در ایران و بخصوص در مناطقی از استان اصفهان یك فاجعه پزشكی است.

'احمد بخشایش اردستانی' افزود: بیماری سالك باید به صورت ریشه‌ای در ایران مرتفع شود تا دیگر شاهد وجود ناراحتی‌هی پوستی بر روی صورت و بدن مردم نباشیم كه رسیدن به این هدف جز با رعایت بهداشت و افزایش دستا‌ورد‌های پزشكی امكان‌پذیر نیست.

مدیر گروه مبارزه با بیماریهای مركز بهداشت استان اصفهان نیز با تاكید بر اینكه زنگ خطر بروز و هشدار بیماری سالك در اصفهان از مرداد امسال به صدا در می‌آید افزود: زیرا در آن زمان به بعد شاهد هجوم پشه ها هستیم.

رضا فدایی با بیان اینكه بدنبال افزایش ساخت و سازها و نخاله های بیمارستانی با موج جدید بیماری سالك مواجه می‌شویم، ادامه داد: نخاله های بیمارستانی یكی از عوامل تاثیر گذار در بروز بیماری سالك است.

وی با اشاره به اینكه هر سال شاهد بروز سالك در شهرستان های اردستان، برخوار، شاهین شهر و نظنز هستیم، گفت: در شهرستانهایی مانند اردستان و برخوار كه ساختمان سازی پروژه ای انجام می گیرد شاهد بروز سالك هستیم.

مدیر گروه مبارزه با بیماری های مركز بهداشت استان با تاكید بر اینكه مخالف ساخت و ساز و پروژه های ساختمانی نیستیم تصریح كرد: اگر نخاله های ساختمانی زود جمع آوری و آسفالت و در پروژه های ساختمانی تدابیر محافظتی اندیشیده شود مانع انتشار ریزگردها و گرد و غبار شده و با مشكل سالك مواجه نخواهیم شد.

در حالیكه كارشناسان و پزشكان، رهاسازی یا محدود كردن برنامه كنترل و مبارزه با سالك را ظلمی بزرگ به مردم استان اصفهان می دانند و نسبت به تهدید این بیماری هشدار می دهند باید دید آیا مسوولان چاره ای جدید و جدی برای این موضوع می اندیشند؟

گ/3011/ 2093/1042