گردش مالی بازار مكمل ها در جهان یكصد میلیارد دلار و معادل 10 درصد بازار كل دارویی جهان است و در ایران نیز فقط 400 میلیون دلار از بازار 10 میلیارد دلاری كالاهای سلامت مربوط به مكمل ها است بنابراین جای تعجب ندارد كه سهم قاچاق مكمل ها نیز با توجه به سود هنگفت آن ، بالا باشد.
از سوی دیگر هر چند اسم مكمل ها همواره كنار دارو به كار می رود اما مكمل ها را می توان بدون نسخه خرید و این مساله نیز موجب شده تا سوءاستفاده كنندگان از این فرصت استفاده كرده و مكمل ها را حتی بیرون از محیط داروخانه به مردم عرضه كنند.
شاید تا چندی پیش فقط برخی عطاری های غیرمجاز اقدام به فروش مكمل ها می كردند اما اكنون كم نیستند مغازه هایی كه با دكورهای فریبنده تمام محل فروش خود را به مكمل ها اختصاص داده اند.
هرچند به گفته مسوولان سازمان غذا و دارو مصرف مكمل ها در كشور نسبت به سال های گذشته ، منطقی تر شده اما هنوز بسیاری از جوانان و به ویژه ورزشكاران به علت تبلیغات دروغین چه از سوی همسالان و مربیان نماها و چه از سوی شبكه های ماهواره ای برای بهبود عملكرد جسمی و فیزیكی خود به مصرف افراطی مكمل ها به ویژه مكمل های قاچاق رو می آورند.
این درحالیست كه بسیاری از مكمل های غیرمجاز به هورمون ها و تقویت كننده های غیرمجاز آلوده هستند و موجب بروز خطرات زیادی برای سلامت از ناباروری مردان و آسیب به كبد و كلیه ها تا حتی مرگ و میر می شوند؛ بطورمثال متاسفانه سالانه ده ها ورزشكار معروف و گمنام به علت مصرف مكمل های ورزشی غیرمجاز دچار آسیب های جدی به سلامت و حتی مرگ و میر می شوند.
مصرف خودسرانه و افراطی مكمل های شكل پودرهای پروتئینی نیز موجب دردهای شكمی، گرفتگی های عضلانی، مشكلات روده ای و معده ای، حالت تهوع و اسهال شده و می تواند خطرات بسیاری را برای مصرف كننده به دنبال داشته باشد.
از سوی دیگر تجویز مكمل ها باید از سوی پزشك یا متخصص تغذیه با توجه انجام آزمایش های مختلف و بررسی اختلالات كبدی و كلیوی فرد و نیاز او تجویز شود.
**راه مقابله با مكمل های قاچاق
معمولا تركیبات درج شده روی مكمل های غذایی قاچاق با تركیبات داخلی آن مطابقت نمی كند و حاوی مواد شیمیایی یا هورمون هایی است كه درصورت مصرف، عوارض جانبی شدیدی به دنبال خواهد داشت.
با توجه به اینكه استفاده از داروهای قاچاق و غیرمجاز، تهدیدی جدی برای سلامت جامعه است باید با آن مبارزه كرد.
دبیر اتحادیه مكمل ها -كه خود نیز وارد كننده یك مكمل غذایی مجاز است - در خصوص راه مبارزه با قاچاق مكمل ها به خبرنگار سلامت ایرنا می گوید: مبارزه با مكمل های قاچاق به تنهایی از سوی یك دستگاه ، امكان پذیر نیست.
دكتر جعفر میرفخرایی می افزاید: بطورمثال من مكمل غذایی فارماتون را بطور مجاز عرضه می كردم اما قاچاقیان نیز مبادرت به ورود این مكمل از پاكستان و تركیه به ایران می كردند و در خیابان ناصرخسرو این مكمل ها را پشت ویترین به نمایش گذاشته و می فروختند.
وی خاطرنشان می كند: من نیز خودم وارد میدان شده و با هماهنگی نیروی انتظامی ، تمام این مكمل ها توقیف و به دادسرای مربوطه ارجاع داده شد.
وی اظهار داشت: سازمان غذا و دارو برای مقابله با مكمل های قاچاق، نیروی ضربتی و بازدارنده ندارد بنابراین نهادهایی مانند سازمان غذا و دارو و وزارت ورزش باید با نیروی انتظامی در این زمینه هماهنگ و همگام باشند.
دبیر اتحادیه مكمل ها می گوید: سوءاستفاده كنندگان مكمل های قاچاق در بازار آهنگران ناصرخسرو انبار دارند؛ آنها انبار خانه ها در این محل را را اجاره كرده و تبدیل به انبار دارو و مكمل های قاچاق كرده اند.
میرفخرایی تاكید می كند: متاسفانه همكاری برای كشف این انبارها بین دستگاه ها وجود ندارد مگر آنكه خود مسوول وارد كننده یك دارو یا مكمل درصدد پیگیری این كالاهای قاچاق و معرفی سوء استفاده كنندگان به دادگاه كند.
وی خاطرنشان می كند: نیروی انتظامی نقش بسیار موثری در برچیدن این كانون های فساد دارد.
**خرید مكمل غیر از داروخانه ممنوع!
رییس سازمان غذا و دارو یكی از راه های مقابله با مكمل های قاچاق را مشاركت مردم و خرید آنان از داروخانه ها می داند و می گوید: هر مكملی كه خارج از محیط داروخانه به فروش برسد به معنای غیرمجاز است و بسیاری از این مكمل های غیرمجاز آلوده به هورمون و مواد خطرناك برای سلامت هستند.
رسول دیناروند در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا می افزاید: سازمان غذا ودارو به عرضه مكمل ها در داروخانه ها نظارت دارد ؛ بنابراین فرآورده غیرمجاز در داروخانه ها عرضه نخواهد شد اما نمی توانیم بر عرضه مكمل ها در عطاری و فروشگاه و سوپرماركت، نظارت كنیم.
وی خاطرنشان می كند: به تمام داروخانه ها بخشنامه شده است كه باید عرضه كنندگان غیرمجاز مكمل ها را معرفی كنند تا از طریق مراجع قضایی با آنان برخورد شود.
وی یادآور می شود: سهم مكمل های غذایی، پنج درصد بازار سلامت هم نیست اما رشد آن ها زیاد است و مطمئنا در سال های آینده سهم بیشتری دارند.
از سادات حسینی خواه
اجتمام(5)**9185 ** 1418
تهران - ایرنا - شاید باور كردنش سخت باشد اما فقط 50 درصد مكمل های موجود در بازار كشور مجوز عرضه دارند و بقیه به صورت قاچاق و غیرمجاز به دست مردم می رسد.
