افزایش رشد كیفی تولیدات علمی كشور در عرصه های بین المللی

به گزارش ایرنا از روابط عمومی وزارت علوم ، دكتر محمد جواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) اعلام كرد: كمیت تولید علم تنها یكی از شاخص های رشد علمی است و امروزه تحقیقات علمی نشان می دهند كه كیفیت پژوهش اصلی ترین علت افزایش مرجعیت علمی است و دیپلماسی علمی نیز باعث افزایش كیفیت پژوهش و مرجعیت آن می شود و اثرگذاری اقتصادی نیازمند تولید علم كاربردی است.
وی افزود: پژوهش های یك درصد برتر بین المللی را مقالات پراستناد ( Highly Cited) می نامند و به پژوهش های یك دهم درصد برتر بین المللی مقالات داغ ( Hot) می گویند كه در اینجا لفظ مقالات پراستناد برای هر دو بكار برده می شود.
دهقانی خاطر نشان كرد: اطلاعات این گروه از پژوهش ها از پایگاه طلایه داران علم تامسون رویترز (ISI) استخراج می شود كه همواره اطلاعات ده سال اخیر را پوشش می دهد.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام تصریح كرد: هر چند طی سال های گذشته كمیت تولید علم در كشور رشد قابل ملاحظه ای را تجربه كرده است، اما در بخش كیفیت تولیدات، نیازمند تلاش بیشتری هستیم زیرا مقالات پراستناد بیانگر پژوهش هایی هستند كه مسیر توسعه علم بین الملل را نشان می دهند و بعد از انجام یك پژوهش، اینكه سایر پژوهشگران تا چه اندازه به آن توجه كرده و آن را مبنای تحقیقات بعدی خود قرار دهند نشان دهنده اهمیت آن پژوهش است و در این میان پژوهش هایی هستند كه جبهه های تحقیق جدیدی را در دنیای علم می گشایند.
دهقانی اظهار داشت: گروهی از پژوهشگران به عنوان نخبگان علمی شناخته می شوند كه در زمره پژوهشگران یك درصد برتر دنیا قرار گیرند. تعداد استنادهای صورت گرفته به پژوهش های آنها در طول زمان به گونه ای است كه آنها را در دسته برترین ها قرار داده است، اما این پژوهشگران لزوما مقالات پراستناد تولید نكرده اند.
وی در ادامه گفت: براساس اطلاعات مستخرج از پایگاه طلایه داران علم تامسون رویترز (ISI) تعداد مقالات پراستناد جمهوری اسلامی ایران در ده سال گذشته به طور مرتب افزایش یافته است بطوریكه در سال 2005 تنها 13 مقاله پراستناد موجود بود و این تعداد در سال 2006 به 32 و در سال 2007 به 57 مورد افزایش یافت و در سال 2011 پژوهشگران كشور موفق شدند تا 87 مقاله را در مجموع مقالات پراستناد دنیا جای داده و در سال 2012 این رقم به 111 مورد افزایش یافت و در سال 2013 تعداد مقالات پراستناد كشور به 161 مورد و در سال 2014 با یك افزایش دیگر، تعداد این دسته از مقالات به 229 مورد رسیده است.
دهقانی گفت: بدین ترتیب با مقایسه تعداد مقالات پراستناد در سال 2005 نسبت به 2014 مشخص می شود كه تعداد این دسته از مقالات 18 برابر شده است. در مجموع كل مقالات پراستناد تولید شده توسط پژوهشگران كشور در 10 سال اخیر تا تاریخ 8/6/1394 برابر با 906 مورد گزارش شده كه از این تعداد 901 مورد مقاله پراستناد و 25 مورد مقاله داغ هستند.
وی خاطر نشان كرد: از ابتدای 2015 تاكنون تعداد 26 مقاله پراستناد توسط پژوهشگران كشور در طلایه داران علم ثبت شده است.
دهقانی گفت: همانگونه كه سهم كمیت تولید علم در عرصه بین المللی در رشته های موضوعی مختلف یكسان نیست، سهم مقالات پراستناد نیز یكسان نیست.
وی افزود: حوزه های پزشكی بالینی، شیمی، فیزیك، مهندسی و علوم اجتماعی پنج رشته موضوعی هستند كه بیشترین تعداد مقالات پراستناد دنیا در آنها تولید شده اند. در مقابل اقتصاد و بازرگانی، میكروبیولوژی و علوم هوا و فضا دارای كمترین تعداد مقالات پراستناد هستند.
رییس مركز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری گفت: پژوهشگران كشور در برخی رشته های موضوعی قوی تر از سایرین ظاهر شده اند. این قیاس تنها با نگاه به میزان مقالات پراستناد در یك رشته قابل انجام نیست، بلكه باید به تعداد پژوهشگران كشور در آن رشته موضوعی و همچنین سهم آن رشته موضوعی از كل مقالات پراستناد دنیا نیز نگاه كرد.
دهقانی با اشاره به اینكه پژوهشگران كشور در حوزه مهندسی موفق شده اند 325 مقاله پراستناد در سطح بین المللی تولید كنند، گفت: آنها 9% (نه درصد) از كل مقالات پراستناد دنیا را تولید كرده اند.
وی خاطرنشان كرد: هر چند محققان شیمی و ریاضیات هر كدام با تولید 110 مقاله پراستناد دارای بیشترین تعداد مقالات از این نوع بعد از رشته موضوعی مهندسی هستند، اما وضعیت این دو رشته با یكدیگر متفاوت است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: پژوهشگران حوزه ریاضی 6.5% (شش ممیز نیم درصد) از كل مقالات پراستناد دنیا را تولید كرده اند، اما پژوهشگران شیمی موفق شده اند تا حدود 0.5% (نیم درصد) از كل مقالات دنیا در این زمینه را تولید كنند.
دهقانی افزود: در كل، رشته های موضوعی مهندسی، ریاضیات، زیست شناسی مولكولی و ژنتیك، علوم رایانه و پزشكی بالینی بیش از1.5% از كل مقالات پراستناد دنیا را تولید كرده اند.
وی ادامه داد: در حوزه علوم اجتماعی تنها 10 مقاله پراستناد تولید شده كه 0.14% ( چهارده صدم درصد) از كل مقالات دنیا در این حوزه است، در حوزه علوم هوا و فضا هیچ مقاله پراستنادی تولید نشده است و این آسیب شناسی از یك جنبه، نقاط قوت و ضعف در علم كشور در بخش پژوهش های بین المللی را نمایان می سازد.
دهقانی در پایان گفت: در مجموع باید گفت كه سهم مقالات پراستناد كشور از كل مقالات دنیا از سهم تولید علم كشور در سال 2014 پیشی گرفته است.
وی افزود: در طول 10 سال گذشته همواره سهم كمیت تولید علم كشور از سهم مقالات پراستناد دنیا كمتر بوده است، اما داده های سال 2014 نشان می دهد كه این روند برعكس شده است.
علمی**2038**1599