وضعیت احزاب سیاسی تركیه در آستانه انتخابات عمومی زودهنگام این كشور

دفتر ایرنا در آنكارا مصاحبه ای را با پروفسور دكتر تانژو توسون رییس بخش روابط بین المللی دانشگاه اژه در شهر ازمیر و استاد علوم سیاسی سرشناس تركیه در زمینه وضعیت احزاب سیاسی در آستانه انتخابات ترتیب داده است.
توسون در پاسخ به این سوال كه آیا احتمال كاهش تعداد شركت كنندگان در انتخابات زودهنگام در تركیه با لحاظ مولفه های مختلف موجود است یا خیر؟ گفت: به دلیل درگیریهای موجود بین نیروهای دولتی و نیروهای پ.ك.ك، امنیت انتخابات در برخی مناطق تركیه زیر سوال رفته است، این مساله می تواند عاملی در كاهش میزان شركت مردمی به طور محدود در انتخابات باشد.
به موازات این مساله، تعطیلی چند روزه قبل از انتخابات و همزمانی تعطیلی روز 29 اكتبر با انتخابات عمومی در تركیه نیز می تواند عاملی در كاهش تعداد شركت كننده در انتخابات باشد.
علاوه بر این، ناامیدی مردم تركیه از نظام سیاسی فعلی كشور به دلیل ناكامی احزاب سیاسی در تشكیل یك دولت ائتلافی بعد از انتخابات هفتم ژوئن نیز عاملی در كاهش میزان شركت كننده در انتخابات زودهنگام می تواند باشد.
عوامل یاد شده گرچه در شركت مردم در انتخابات موثر هستند، ولی تاثیر این عوامل در انتخابات زیاد نخواهد بود و درصد مشاركت مردمی در انتخابات زودهنگام به احتمال بسیار فراوان كاهش چندانی نخواهد یافت.
توسون در پاسخ به سوالی پیرامون تشكیل دولت موقت انتخاباتی از سوی احمد داوداوغلو بعد از ناكامی در تشكیل دولت ائتلافی و عدم شركت احزاب جمهوریخواه خلق و حركت ملی در این دولت و طرح ادعاهای عدم مشروعیت این دولت گفت: در تشكیل دولت موقت، داوداوغلو منطبق با قانون اساسی حركت كرده است ولی در كشورهای دمكرات به موازات قانون اساسی عرف و عادات سیاسی نیز نقش تعیین كننده ای نیز دارند.
داوداوغلو در انتخابات وزیران برای كابینه موقت انتخاباتی اگر به جای پیشنهاد وزارت به نمایندگان با رهبران احزاب سیاسی در پارلمان وارد مذاكره می شد این مساله مشروعیت بیشتری برای دولت موقت انتخاباتی فراهم می كرد.
وی با تاكید بر اینكه قبول پیشنهاد شركت در دولت موقت انتخاباتی از سوی احزاب جمهوریخواه خلق و حركت ملی می توانست فضای عمومی قبل از انتخابات زودهنگام را آرامتر كند، گفت: در روند انتخابات زودهنگام، تركیه شاهد قطب بندی های جدید و بسیار تند خواهد بود و شركت آن احزاب در دولت موقت می توانست هم مانع از قطب بندی های جدید بشود و زمینه نظارت بیشتر بر حزب عدالت و توسعه را نیز فراهم كند.
رییس بخش روابط بین الملل دانشگاه اژه در زمینه احتمال به دست گیری قدرت از سوی حزب عدالت و توسعه بعد از انتخابات زودهنگام گفت: احتمال به دست گیری قدرت به تنهایی از سوی حزب عدالت و توسعه به میزان اندك وجود دارد و این احتمال را نمی توان رد كرد. این حزب در شرایط فعلی دارای یك ظرفیت بالقوه برای كسب رای است، در صورتی كه حزب دمكراتیك خلقها در انتخابات زودهنگام موفق به كسب 10 الی 11 درصد رای بشود و حزب عدالت و توسعه نیز 46 درصد كل آراء را كسب كند، این حزب موفق به تشكیل دولت به تنهایی خواهد بود ولی احتمال كسب 46 درصد رای برای حزب عدالت و توسعه كم رنگ است، زیرا حزب عدالت و توسعه بر سر دو راهی فشار از سوی رای دهندگان ملی گرا و كرد كه در دو طیف جدا از یكدیگر هستند، قرار دارد.
توسون با تاكید بر اینكه تشدید درگیری های موجود در تركیه به خصوص بر رای دهندگان كرد حزب عدالت و توسعه تاثیری منفی خواهد گذاشت، گفت: درصد رای دهندگان كرد تركیه به حزب عدالت و توسعه طبق سرشماری های جاری نزدیك به شش درصد است.
بعد از انتخابات عمومی هفتم ژوئن و راهیابی حزب دمكراتیك خلقها به مجلس مشخص گردید كه بخشی از رای دهندگان كرد آرای خود را از حزب عدالت و توسعه گرفته و به حزب دمكراتیك خلقها داده اند.
با اعلام پایان یافتن روند صلح در تركیه از سوی مسوولین حزب عدالت و توسعه آرای شش درصد رای دهنده كرد باقی مانده در این حزب نیز می تواند جذب احزاب دیگر به خصوص حزب دمكراتیك خلقها بشود.
رای دهندگان كرد كه در حال حاضر به حزب عدالت و توسعه رای می دهند به طور عمده محافظه كار هستند ولی این عده نه به دلیل محافظه كاری، بلكه به دلیل منافع اقتصادی به این حزب رای می دهند و این گروه رای دهنده نیز به راحتی رای خود را تغییر نخواهند داد.
وی در پاسخ به سوالی پیرامون وضعیت حزب دمكراتیك خلقها كه از آن به عنوان حزب كردی تركیه و شاخه سیاسی پ.ك.ك از سوی مخالفین نام برده می شود، گفت: حزب دمكراتیك خلقها دارای یك توده رای دهنده متشكل از 10 الی 11 درصد از كل رای دهندگان تركیه است.
متوقف شدن یكباره و ناگهانی روند صلح در تركیه بعد از انتخابات عمومی هفتم ژوئن و آغاز مجدد درگیری بین نیروهای دولتی و پ.ك.ك موجب شده كه رای دهندگان محافظه كار كرد به سوی حزب دمكراتیك خلقها گرایش یابند و علاوه بر این بدلیل این درگیری، همبستگی بین طرفداران و رای دهندگان حزب دمكراتیك خلقها نیز تقویت شده است.
درصد آرای این حزب بین 10 الی 11 درصد است و حال اگر به هر علتی بخشی از هواداران این حزب به پای صندوقهای رای نروند و یا علیه حزب خود رای دهند این حزب موفق به گذر از حد نصاب 10 درصد كل آراء در كشور نخواهد شد. بدلیل تشدید قطب بندی های سیاسی و حاكم شدن دیدگاه امنیتی و نظامی نسبت به مساله كرد از سوی دولت آنكارا، حزب دمكراتیك خلقها هم آرای كردها را به طور كامل و هم آرای رای دهندگان دمكرات و آزادی طلب در تركیه را در اختیار گرفته و در انتخابات زودهنگام اول نوامبر در تركیه ساختار رای دهندگان به حزب دمكراتیك خلقها تغییر نخواهد یافت.
طبق نظرسنجی های انجام شده نیز درصد آرای این حزب بین 12 الی 14 درصد كل آراء در كشور خواهد بود.
توسون در پیش بینی وضعیت حزب حركت ملی در انتخابات زودهنگام اول نوامبر گفت: حزب حركت ملی در بین احزاب سیاسی تركیه بیشترین قابلیت انعطاف از لحاظ رای دهندگان را دارا می باشد. این حزب در انتخابات عمومی سال 2002 ، هشت درصد و در انتخابات عمومی 2011 نیز 16 درصد رای كسب كرد. قابلیت انعطاف آرای حزب حركت ملی در این دوره ها هشت درصد بود، رقم یاد شده برای حزب عدالت و توسعه 6، برای حزب جمهوریخواه خلق 5 و برای حزب دمكراتیك خلقها نیز برابر 7 درصد می باشد.
قابلیت انعطاف آرای یك حزب به معنای امكان تغییر درصد آرای آن حزب تحت شرایط مختلف است .
وی افزود: حزب حركت ملی كه دارای دیدگاههای ملی گرایانه است، به طور سنتی دارای 10 الی 12 درصد كل آراء در تركیه است و تحت شرایط مختلف آرای حزب كاهش و یا افزایش می یابد، در حال حاضر از لحاظ ایدئولوژیكی نزدیك ترین حزب به حزب حركت ملی حزب عدالت و توسعه است و برای كاهش بیش از حد آرای حزب حركت ملی می باید یك اختلاف جدی خصوصا در زمینه مساله كردی در تركیه بین این حزب و حزب عدالت و توسعه وجود داشته باشد .
امروزه دیدگاه حزب عدالت و توسعه در زمینه مساله كردی با دیدگاه حزب حركت ملی یكسان است و هر دو دیدگاه بر حل مساله از لحاظ امنیتی استوار است و هر دو حزب خواستار حل مسالمت آمیز مساله نیستند و با لحاظ این مساله احتمال كاهش آرای حزب و تمایل رای دهندگان این حزب به حزب عدالت و توسعه اندك است.
حزب عدالت وتوسعه در خواست خود برای برگزاری انتخابات زودهنگام در این كشور را با هدف سرمایه گذاری بر آرای رای دهندگان ملی گرا و جذب آرای حزب حركت ملی را توجیه كرده ولی در تحت شرایط فعلی چنین امری میسر نمی باشد و حزب عدالت و توسعه حتی اگر موفق به جذب یك درصد محدود از آرای حزب حركت ملی بشود این میزان برای بدست گیری قدرت به تنهایی كافی نخواهد بود.
استاد سرشناس علوم سیاسی تركیه در زمینه وضعیت حزب جمهوریخواه خلق در انتخابات زودهنگام اول نوامبر گفت: حزب جمهوریخواه خلق در ماههای اخیر یك مخالفت سازنده را در پیش گرفته و این مساله می تواند درصد آرای این حزب را به میزان دو الی سه درصد افزایش دهد.
در تركیه درصد آرای سوسیال دمكراتها 30 درصد می باشد، در انتخابات هفتم ژوئن در تركیه بخشی از آرای سوسیال دمكراتهای تركیه جذب حزب دمكراتیك خلقها شد. در پیش گرفتن یك سیاست سازنده مخالف از سوی حزب جمهوریخواه خلق می تواند موجب افزایش نسبی آرای حزب جمهوریخواه خلق در انتخابات زودهنگام شود .
به گفته توسون تاكید بر مسایل اقتصادی و ملموس در تركیه و بكار گیری یك زبان سیاسی قابل درك برای توده های مردم از سوی حزب جمهوریخواه خلق می تواند میزان آرای این حزب در انتخابات عمومی را افزایش دهد.
لازم به ذكر است در آخرین انتخابات عمومی تركیه كه در هفتم ژوئن برگزاری شد حزب حاكم عدالت و توسعه 40.87، حزب جمهوریخواه خلق 24.95ریال حزب حركت ملی 16.29 و حزب دمكراتیك خلقها 13.1 درصد كل آراء را كسب كردند.
بدلیل تركیب مجلس تركیه هیچ از احزاب سیاسی قادر به تشكیل دولت اكثریت در مجلس نبود و بدلیل ناكامی احزاب سیاسی در تشكیل یك دولت ائتلافی ، رجب طیب اردوغان رییس جمهور تركیه دستور برگزاری انتخابات زودهنگام را صادر كرد.
انتخابات زودهنگام تركیه اول ماه نوامبر برگزار خواهد شد.
خاورم**2012**1144