اين گزارش كه در شماره چهارشنبه بيست و پنجم شهريور 1394 هجري خورشيدي به قلم سعيده شفيعي پژوهشگر اقتصادي، به چاپ رسيد، مي افزايد: مجمع جهاني اقتصاد (World EconomicForum) براي اولين‌بار در ژانويه سال 1971 به عنوان مكاني براي تبادل نظر اقتصاددانان، سياست‌مداران، صاحبان سرمايه و نظريه‌پردازان راه‌اندازي شد. اين نهاد بين‌المللي به‌صورت دوره‌اي به بررسي شاخص‌هاي اقتصادي در كشورهاي مختلف مي‌پردازد.
براساس اين گزارش كه بر پايه آمار سال ٢٠١٢ تهيه شده است، كشورها در چهار گروه درآمدي (كشورهاي پيشرفته، كشورهاي با درآمد متوسط رو به بالا، كشورهاي با درآمد متوسط رو به پايين و كشورهاي با درآمد پايين) موردمقايسه قرار گرفته‌اند. اين نهاد در اين گزارش تلاش كرده است در پاسخ به نگراني‌هاي روزافزوني كه در رابطه با نابرابري‌هاي درآمدي و آثار منفي اقتصادي و اجتماعي در سطح جهان وجود دارد، وضعيت نابرابري درآمدي و فقر در كشورهاي مختلف جهان را موردتحليل و بررسي قرار دهد كه در يادداشت حاضر شاخص‌هاي مربوط به اقتصاد ايران تحليل شده است.
**رشد درآمد سرانه
براساس برآورد مجمع جهاني اقتصاد، رشد درآمد سرانه (GDP per capita) در دوره ٢٠١٤-٢٠٠٥ در ايران برابر ١.٥٤ درصد بوده است كه به معني بالارفتن نسبتا اندك درآمد سرانه ايرانيان در يك دهه است. لازم به ذكر است بيشترين ميزان اين شاخص در بين كشورهاي جهان متعلق به كشور آذربايجان با ١٠.٥٨ درصد بوده است. ايران در بين كشورهاي هم‌گروه خود-با درآمد متوسط رو به پايين-رشد پاييني داشته است. به عنوان مثال اين شاخص در دوره بررسي‌شده در ارمنستان ٥.٦١، آلباني ٤.٣٢، گرجستان ٥.٤٩، نيجريه ٥.٨٩ و مغولستان ٧.٦٨ بوده است.
**نرخ فقر
در بخش ديگري از اين گزارش به نرخ فقر در كشورهاي مختلف جهان اشاره شده است. بر اساس تعاريف، افرادي كه درآمدي كمتر از دو دلار در روز دارند، جزء جمعيت فقير مطلق طبقه‌بندي مي‌شوند.
براساس گزارش اين نهاد بين‌المللي، ٨.0 درصد مردم ايران درآمدي كمتر از دو دلار در روز دارند. ايران از منظر اين شاخص در بين ٨٢ كشور درحال‌توسعه در رتبه ٥٨ قرار گرفته است. برخي كشورها كه فقر بيشتري نسبت به ايران دارند عبارتند از: برزيل با ١٠.٨ درصد، الجزاير با ٢٣.٦ درصد، هند با ٦٨.٧ درصد، پاكستان با ٦٠.٢ درصد، زامبيا با ٨٦.٦ درصد، چين با ٢٧.٢ درصد، غنا با ٥١.٨ درصد، اندونزي با ٤٣.٣ درصد و تاجيكستان با ٢٧.٧ درصد. كشور بروندي بيشترين گستردگي فقر را دارد، به‌طوري كه ٩٣.٥ درصد مردم اين كشور با درآمد كمتر از دو دلار در روز زندگي مي‌كنند.
**رشد درآمد طبقه متوسط
«رشد درآمد طبقه متوسط» مي‌تواند شاخصي خوب براي درك افزايش توان طبقه متوسط و چشم‌انداز توسعه اقتصادي- اجتماعي باشد. ايران از نظر شاخص رشد درآمد طبقه متوسط در دوره ٢٠٠١-٢٠١١ روند خوبي نداشته است و درآمد قشر متوسط با كاهش منفي ٠.٨٧ درصدي مواجه شده است. اين در حالي است كه اين شاخص در همين دوره در كشور اندونزي رشد ١.٣٧ درصدي دارد.
**سهم طبقه متوسط از كل جامعه
طبق آمار منتشرشده، ٣٤,٨ درصد از جامعه ايران را طبقه متوسط تشكيل مي‌دهند. به عبارت ديگر حدود ٢٨ ميليون نفر ايراني درآمد روزانه بين ١٠ تا ٥٠ دلار (تقريباً ٣٠ هزار تا ١٥٠ هزار تومان) دارند.
اين نسبت در بين كشورهاي هم‌گروه -با درآمد متوسط رو به پايين- سهم نسبتا خوبي به شمار مي‌رود؛ به عنوان مثال اين شاخص در كشور مصر ٢٤,٢٠، آلباني ١٣.٣٠، گرجستان ١١.٠، اندونزي ٦.٠ و در هند ٣.٢٠ درصد است. لازم به ذكر است كشور اردن با ٦١.٢٠ درصد بالاترين سهم و نيجريه با ٢.٠ درصد پايين‌ترين سهم طبقه متوسط را در اين گروه به خود اختصاص داده‌اند.
**پيشنهادها
مجمع جهاني اقتصاد در بخشي از گزارش خود اظهار مي‌كند ايران با ٣٤ درصد، طبقه با درآمد متوسط نسبتا بزرگي را در خود جاي داده است اما در سال‌هاي اخير بر مبناي متوسط استانداردهاي زندگي (٧,٨٤ دلار در هر روز) از تعداد افراد طبقه متوسط كاسته شده است.
اين نهاد به سياست‌گذاران ايراني توصيه مي‌كند براي مقابله با اين معضل، كيفيت نظام آموزشي و دسترسي به آموزش‌هاي حرفه‌اي را بهبود بخشند تا نيروي كار موفق شود با برخورداري از مهارت‌هاي لازم، شغل مولد بيابد.
بر اين اساس، در ايران علاوه بر بخش غيررسمي بزرگي كه وجود دارد، نابرابري جنسيتي در بخش آموزش، اشتغال و بهداشت و درمان به حدي است كه كشور را از استعدادهاي بالقوه خود محروم كرده است. بر اين اساس، ايران در بحث مالكيت مسكن -كه يك منبع مهم براي تشكيل دارايي‌ها محسوب مي‌شود- و برخورداركردن آن دسته از افرادي كه جزء قشر ٤٠ درصدي پايين جامعه محسوب مي‌شوند، عملكرد خوبي داشته است اما در زمينه دسترسي كسب‌وكارها به اعتبارات مي‌تواند بسيار بهتر از اين بهبود يابد.
*منبع: روزنامه شرق
**پژوهشم**2002**9131
تهران- ايرنا- روزنامه شرق در صفحه اقتصادي نوشت: «گزارش جامع رشد و توسعه» مجمع جهاني اقتصاد در چند روز گذشته منتشر شد و به بررسي وضعيت درآمد سرانه، فقر و طبقه متوسط در كشورهاي مختلف جهان پرداخته است.