روسيه بارها مسأله بازگشت به مرز تاجيكستان از طريق رسانه‌ها مطرح را كرده است، ولي مقامات دوشنبه مي گويند كه ضرورتي به بازگشت مرزبانان روس وجود ندارد وا‌گر مسكو مي‌خواهد كمك كند بهتر است با كمك هاي نظامي و ديگر ابزارلازم در تقويت نيروهاي مرزباني تاجيكستان، مساعدت كند.
نيروهاي تاجيكستان ازسال 2005 كه حفاظت از مرزهاي خود را به عهده گرفته اند تاكيد كرده اند كه براي دفاع از مرز كشورشان آمادگي و توان لازم را دارند.
تاجيكستان با افغانستان هزار و 370 كيلومتر مرز مشترك دارد كه به دليل وجود رودخانه موسوم به «آمودريا» وكوهستاني و صعب العبور بودن، حفاظت از اين مرز طولاني مشكل است.
مرزبانان روسيه كه سال‌هاي طولاني درمرز تاجيكستان وافغانستان حضور داشتند سال 2005بادرخواست طرف تاجيك آنجارا ترك كردند. مرحله ابتدايي خروج مرزبانان روسيه از مرز مشترك تاجيكستان با چين صورت گرفته بود. به اين ترتيب مرزبانان روسيه از مرز كاملا خارج شده و تنها تعدادي از مشاوران نظامي روسيه براي همكاري با مرزبانان تاجيك در مناطق مرزي باقي ماندند.
اما با توجه به حضور گروههاي تروريستي طالبان وداعش در شمال افغانستان و هم مرزبا تاجيكستان وهمچنين درخواستهاي مقامهاي تاجيك و افغان از روسها براي كمك هاي فوري نظامي، اكنون اين احتمال مي رود كه روسها مجددا در سوداي برگشت به مرزهاي تاجكيستان باشند.
با ناآرام شدن شمال افغانستان و سقوط چندين منطقه در مرز كشورهاي آسياي ميانه با افغانستان به دست طالبان، بازگشت دوباره نيروهاي روسي به تاجيكستان بيشتر به گوش مي رسد.
حضورشورشيان طالبان در شمال افغانستان و هم مرز با تاجيكستان، افزايش گروههاي افراطي و احتمال متحد شدن اين گروهها هم از دلايلي است كه باعث نگراني روسيه شده است.
روسيه از آن بيم دارد كه بي ثباتي در شمال افغانستان به قلمرو آسياي ميانه هم گسترش يابد. نفوذ داعش و دورنماي نقل مكان كردن گروههاي تندرو وابسته به اين گروه تروريستي از سوريه به منطقه، نگراني هاي امنيتي در روسيه و كشورهاي متحدش در آسياي ميانه را افزايش داده است از اين رو همه اين دلايل دست به دست هم داده است تا روسيه حضور خود را در تاجيكستان منطقي جلوه دهد.
«سميون باگداسارف» مديرمركزمطالعات آسياي ميانه، معتقد است كه فعاليت داعش در افغانستان در حال افزايش است. داعش افراد جداشده از گروههاي ديگر تندرو را كه رزم ديده و داراي تجربه جنگي هستند، به صفوف خود جلب مي كند.
ديدار دو هفته پيش امامعلي رحمان رئيس جمهوري تاجيكستان باولاديمير پوتين رئيس جمهوري روسيه درسوچي و انتقال بالگردهاي نظامي روسيه به پايگاه هوايي «عيني» در 30 كيلومتري غرب دوشنبه وهمچنين سفر اخير «عبدالرشيد دوستم»معاون رئيس جمهوري افغانستان به روسيه براي درخواست كمك نظامي، اين احتمال را در ذهن تحليلگران به وجود آورد كه روسيه ممكن است وارد جبهه جنگ با تروريست هاي مستقر در افغانستان شود.
با اين وجود وزارت دفاع و رئيس اداره مرزباني امنيت ملي تاجيكستان احتمال بازگشت سرحدبانان روسيه به مرز تاجيكستان و افغانستان را رد كرده اند.
به گفته اين منابع تنها امكان دارد مرزبانان روسيه در دايره فعاليت هاي سازمان پيمان امنيت جمعي براي تحكيم و نظارت بر مرز تاجيكستان با افغانستان همكاري كنند.
اين درحالي است كه هفته گذشته«يوري بارس‌اف»معاون وزيردفاع روسيه گفت كه احتمال بازگشت نيروهاي روس به مرز تاجيكستان و افغانستان وجود دارد.
به نوشته خبرگزاري هاي محلي، بارس‌اف روز 15 اكتبر در شهر آستانه پايتخت قزاقستان در پاسخ به اين سوال كه در صورت درخواست تاجيكستان براي حفظ سرحدات آن كشور با افغانستان آنها چگونه به آن كشور كمك خواهند كرد، گفت:«ما چنين احتمالي را غيرممكن نمي دانيم و همان طور كه شما مي‌دانيد پايگاه نظامي ما در آن جا مستقر است»
پايگاه نظامي 201 روسيه با هفت هزار نيروي نظامي در شهرهاي دوشنبه، قورغان تپه و كولاب در كشور تاجيكستان استقرار دارد.
زماني كه تاجيكستان وابسته به اتحاد جماهير شوروي سابق بود لشكر 201 اين كشور در سرزمين تاجيكان مستقر بود و با استقلال كشور فارسي زبان تاجيكستان در سال 1370، اين كشور به پايگاه نظامي روسيه تبديل شد.
به گفته معاون وزير دفاع روسيه مسأله حضور نظامي مسكو در مرزهاي تاجيكستان را رهبران دو كشور بررسي خواهند كرد و در اين رابطه تصميم خواهند گرفت.
«ولاديمير پوتين» رئيس جمهوري روسيه در ديدار با امامعلي رحمان رئيس جمهوري تاجيكستان در هفتم اكتبر ماه ميلادي در شهر سوچي گفته بود كه وضع امنيتي منطقه نگران كننده است. آقاي رحمان هم در تاييد نگراني او گفت كه درگيريهاي نظامي در بيش از 60 درصد مناطق مرزي در شمال افغانستان ادامه دارد.
«نيكلاي بارديوژه» دبيركل سازمان پيمان امنيت جمعي دو هفته پيش نيز دريك مصاحبه تلويزيوني در مسكو هشدار داد كه نزديك شدن گروه طالبان به مناطق شمالي افغانستان، امنيت كشورهاي عضو اين نهاد منطقه اي را به چالش كشيده است.
رسانه هاي محلي تاجيكستان كه سخنان دبيركل سازمان پيمان امنيت جمعي را بازنشر كردند، به نقل از وي نوشتند: نزديك شدن طالبان به مرزهاي تاجيكستان، امنيت كشورهاي سازمان پيمان امنيت جمعي و آسياي مركزي را تهديد مي كند.
وي افزود: شبه نظاميان وابسته به گروه تروريستي طالبان به مرزهاي جنوبي اين سازمان نزديك شده اند و در حال حاضر بخش قابل ملاحظه اي از مرز تاجيكستان و افغانستان توسط طالبان كنترل مي شود. اين موضوع مستقيم روي امنيت تاجيكستان و منطقه آسياي مركزي تأثير منفي مي گذارد.
روسيه بارها اعلام كرده است كه مرزهاي تاجيكستان با افغانستان مرزهاي سازمان پيمان امنيت جمعي است و در صورت هر گونه مشكل ناامني در اين مرز، نيروهاي نظامي كشورهاي عضو اين پيمان وارد عمل خواهند شد.
كشورهاي ارمنستان، بلاروس، تاجيكستان، قزاقستان، قرقيزستان و روسيه شش كشور عضو سازمان پيمان امنيت جمعي هستند كه در سال 1992 ميلادي با محوريت روسيه متحد شدند.
آساق**1663**1590
تهران - ايرنا - اظهارنگراني ولاديمير پوتين رئيس جمهوري روسيه درمورد افزايش ناامني وحضورتروريست هادر مرزهاي تاجيكستان با افغانستان و درخواستهاي نظامي مقامات تاجيك و افغان از مسكو اين فرضيه را در بين تحليلگران سياسي ايجاد كرده كه روسيه در سوداي بازگشت به مرزهاي تاجيكستان است.
