بررسی علل و تبعات استفاده از لنزهای زیبایی در میزگرد ایرنا

لنزهای تماسی اعم از طبی و رنگی در واقع عدسیهای نازك پلاستیكی هستند كه روی قرنیه چشم قرار می‌گیرند.
لنزهای تماسی علاوه بر استفاده برای درمان عیوب انكساری چشم، جنبه زیبایی نیز دارد زیرا برای تغییر رنگ عنبیه چشم نیز كاربرد دارند.
به گفته كارشناسان درحالی كه لنزهای رنگی حداكثر هفت درصد كل استفاده كنندگان از لنز را در جهان شامل می شود، این میزان در ایران چندین برابر بوده و رواج زیادی دارد.
این در حالی است كه پزشكان معتقدند استفاده نادرست از لنزهای رنگی عوارض و تبعات مختلفی را تا حد تخلیه چشم و از دست دادن بینایی فرد در پی خواهد داشت.
استفاده از لنزهای رنگی به ویژه در بین زنان جوان برای زیبایی و جذابیت چشم و چهره طی سالهای اخیر رواج یافته است.
به منظور بررسی این موضوع میزگردی پیرامون علل و تبعات استفاده نادرست از لنزهای رنگی در خبرگزاری جمهوری اسلامی مركز خراسان رضوی با حضور متخصصان این حوزه برگزار شد.
دكتر 'محمدرضا صداقت' فوق تخصص قرنیه و رئیس انجمن چشم پزشكی خراسان رضوی، دكتر 'عباس عظیمی' رئیس انجمن اپتومتری خراسان رضوی، دكتر 'سیامك زارعی قنواتی' فوق تخصص قرنیه و استاد دانشگاه علوم پزشكی مشهد و دانشمند بین المللی حوزه چشم پزشكی در سال 2007 میلادی و 'عباس مقدم' رئیس اتحادیه تجهیزات پزشكی خراسان رضوی در این میزگرد به بحث و تبادل نظر پرداختند.

* زنان 75 درصد متقاضیان لنز تماسی
رئیس انجمن اپتومتری خراسان رضوی گفت: لنزهای تماسی contact lens یا عدسك، عدسیهای نازك پلاستیكی هستند كه روی قرنیه چشم قرار می‌گیرند و بر اساس ماهیت ماده مصرفی در ساختمان لنز به دو دسته نرم و سخت تقسیم می شوند.
دكتر عباس عظیمی افزود: لنزهای تماسی می توانند برای درمان عیوب انكساری چشم با مزایای انتخاب لنز در مقایسه با عینك مورد استفاده قرار گیرند و یا اینكه صرفا جنبه زیبایی داشته و برای تغییر رنگ عنبیه چشم كاربرد دارند.
وی ادامه داد: هم اینك تا 300 میلیون نفر در دنیا از لنز اعم از رنگی و طبی استفاده می كنند كه 75 درصد آنها را زنان تشكیل می دهند.
رئیس انجمن اپتومتری خراسان رضوی نزدیك بینی بالا، دوربینی از ابتدای كودكی، مشكل آستیگمات، آب مروارید و ضعف چشمی را از موارد كاربرد وسیع لنزها عنوان و بیان كرد: لنز تماسی با قابلیتهای مختلف نظیر ارائه میدان دید وسیع تر و كاهش گود افتادگی چشم، انتخابی بهتر در مقایسه با عینك در برخی از افراد به ویژه ورزشكاران به شمار می رود.
وی میانگین سنی استفاده كنندگان از لنز در جهان را حدود 30 سال عنوان و بیان كرد: در ایران میانگین سنی استفاده گنندگان از لنز شامل طبی و رنگی از كشورهای دیگر كمتر و بین 24 تا 28 سال است.
این پزشك متخصص اپتومتری گفت: طبق قوانین وزارت بهداشت چشم پزشكان و اپتومتریستها تنها كسانی هستند كه می توانند در مورد تجویز لنز و عینك فعالیت كنند و تمامی مراحل استفاده از لنزها چه طبی و چه رنگی باید تحت نظر آنان بوده و در این خصوص مسوول هستند.
وی افزود: معاینات چشم برای استفاده كنندگان از لنز باید دقیق و مستمر از سوی همكاران انجام شود و بدین منظور سن و شرایط عمومی فرد، فاكتورها و مشكلات چشمی مورد بررسی قرار می گیرد.
دكتر عظیمی ادامه داد: بطور مثال فردی كه در دوران حاملگی بنا است از لنز استفاده كند باید احتمال بیماریهای سیستمیك و چشمی بر روی او مورد بررسی قرار گیرد.

* ایران و برزیل بیشترین مصرف كننده لنزهای رنگی
پزشك فوق تخصص قرنیه دانشگاه علوم پزشكی مشهد نیز در میزگرد ایرنا در مشهد گفت: تقاضا برای استفاده از لنزها در ایران و جهان بالا است و اگر در این زمینه نظارت وجود نداشته باشد افرادی كه از لنز استفاده می كنند متضرر خواهند شد.
دكتر سیامك زارعی قنواتی افزود: بازار جهانی لنز شامل لنزهای طبی و رنگی طی سالهای 2005 تا 2015 میلادی از هفت میلیارد دلار در سال به 11 تا 12 میلیارد دلار افزایش یافته است.
وی ادامه داد: بین پنج تا هفت درصد از مصرف كنندگان لنز در جهان آن را برای زیبایی استفاده می كنند و طبق بررسیهای میدانی این آمار در ایران با توجه به رواج انواع روشهای زیباییها چند برابر و خیلی بیشتر است.
دانشمند بین المللی حوزه چشم پزشكی در سال 2007 گفت: كشورهای ایران و برزیل از نظر اعمال جراحی زیبایی و استفاده از لنزهای تماسی رنگی در سطح جهان بالاترین آمار را دارند.
دكتر زارعی افزود: تبعات و عواقب استفاده نادرست از لنز به ویژه لنزهای زیبایی بالا است و عدم اكسیژن رسانی كافی به قرنیه، حساسیتهای مختلف چشمی و عفونتهای خطرناك را بدنبال دارد.
وی ادامه داد: زخم قرنیه و عفونتهای قرنیه مهمترین عارضه استفاده نادرست از لنزها هستند كه حتی خطر تخلیه چشم و از دست دادن بینایی فرد را در پی دارد.
چشم پزشك فوق تخصص قرنیه گفت: اگر بیمار ارتباطش با چشم پزشك و یا اپتومتریست قطع نشود و در مراحل اولیه عوارض لنزها تشخیص داده شود با قطع لنز مشكل رفع می شود اما اگر فرد پیگیری لازم را نداشته باشد خطر نابینایی را در پی دارد.
وی افزود: لنزهای رنگی و طبی هر دو باید با نسخه پزشك مورد استفاده قرار گیرند و در همه جای دنیا اپتومتریستها و چشم پزشكان متولی ارائه و تجویز لنز هستند.
دكتر زارعی ادامه داد: رواج مصرف خودسرانه استفاده از لنز در ایران، عرضه غیرمجاز لنزهای رنگی در بازار و مراكز خرید و مراجعه نكردن به پزشك برای مراقبت از لنز و كاربرد آن از جمله چالشها در این زمینه به شمار می رود.
وی گفت: این در حالی است كه فردی كه می خواهد از لنز رنگی استفاده كند ابتدا باید توسط اپتومتریست یا چشم پزشك معاینه شود و بر اساس آناتومی چشم كاربرد لنز میسر است و پس از آن فرد بطور مستمر باید تحت معاینه قرار گیرد.
این پزشك فوق تخصص قرنیه افزود: موارد متعددی از عوارض لنزهای زیبایی روزانه در بیمارستان تخصصی چشم خاتم الانبیا مشهد گزارش می شود.
وی ادامه داد: در برخی از آرایشگاهها زنانه لنزها با لباس عروس ست می شود و این در حالی است كه برخی از این لنزها هم به اشتراك گذاشته می شود كه به غیر از عارضه های چشمی خطر انتقال هپاتیت و ایدز را نیز در پی دارد.

* تخلیه چشم و نابینایی
رئیس انجمن چشم پزشكی خراسان رضوی در ادامه میزگرد تخصصی ایرنا در مشهد گفت: كاربرد صحیح و بدون عارضه لنز تماسی نیازمند هماهنگی در سه حلقه مربوطه شامل گروهی كه لنز را عرضه می كنند، گروهی كه لنز را تجویز می كنند و گروه سوم مصرف كنندگان است.
دكتر محمدرضا صداقت افزود: اگر هماهنگی بین سه حلقه مذكور وجود داشته باشد هیچ عارضه ای برای بیمار رخ نخواهد داد بطوریكه با عرضه كیفی لنز و تجویز آن از سوی چشم پزشكان و اپتومتریستها و رعایت اصول بهداشتی از سوی مصرف كنندگان عوارض به صفر خواهد رسید.
وی ادامه داد: هم اینك عرضه لنز برای بیماران در اختیار چشم پزشكان و اپتومتریستها قرار دارد، یعنی این گروه لنزها را از مراكز مجاز خریداری كرده و در اختیار متقاضی قرار می دهند و از سوی دیگر گروهی هم برای تهیه لنز مستقیما به مراكز توزیع مراجعه می كنند.
این چشم پزشك فوق تخصص قرنیه گفت: مشكل ما مرغوبیت و نامرغوبیت لنزها نیست زیرا اكثر آنها مرغوبیت لازم را دارا هستند لذا مشكل اصلی در نحوه استفاده از لنز است كه برخی خودسرانه مبادرت به آن می كنند.
وی افزود: مبلغ ویزیت چشم پزشك و یا اپتومتریست شاید یكی از دلایل استفاده خودسرانه از لنزهای رنگی باشد اما متقاضیان باید بدانند كه اگر چشم آنها دچار عوارض خطرناك شود با هیچ پولی قابل برگشت نیست.
دكتر صداقت آگاهی بخشی و فرهنگ سازی در جامعه را مهمترین راهكار در خصوص كاهش تبعات كاربرد نادرست لنز تماسی عنوان و بیان كرد: در سالهای اخیر مواردی در شهر مشهد داشته ایم كه به علت استفاده نادرست لنز برای یك عروس، جشن به علت از بین رفتن بینایی عروس تبدیل به عزا شده است و چاره ای جز تخلیه چشم نداشته ایم.
رئیس انجمن چشم پزشكی خراسان رضوی در ادامه خاطر نشان كرد: خوشبختانه استان خراسان رضوی به لحاظ نیروی متخصص در حوزه چشم پزشك و اپتومتریست از جایگاه بالایی در سطح كشور برخوردار است، به طوریكه اكنون بیش از 90 چشم پزشك و 330 اپتومتریست در این استان فعالیت دارند.
وی گفت: افرادی كه متقاضی استفاده از لنزهای رنگی هستند نیز می توانند با مراجعه به چشم پزشك و یا اپتومتریست بدون هیچ نگرانیف نسبت به تغییر رنگ چشم خود اقدام كنند و در غیر اینصورت خطر ابتلا به عوارض خطرناك وجود دارد.
وی با اشاره به اینكه قرض گرفتن لنزها در سالهای اخیر كاهش یافته است افزود: با تولید لنزهای یك بار مصرف كه بین 10 تا 30 هزار تومان قیمت دارد، این معضل كه تبعات مختلفی را در پی داشت كاهش چشمگیری یافته است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی مشهد گفت: ماهانه 60 نفر به علت عوارض ناشی از كاربرد غلط لنزهای رنگی به بیمارستان تخصصی چشم مشهد یا خاتم الانبیاء مراجعه می كنند.

* فروش لنز فقط در اختیار واحدهای تجهیزات پزشكی است
رئیس اتحادیه تجهیزات پزشكی خراسان رضوی نیز در ادامه میزگرد تخصصی ایرنا در مشهد گفت: در گذشته لنزها به شكلهای مختلفی در مراكز غیررسمی نظیر آرایشگاههای زنانه، خرازیها و فروشگاههای آرایشی و بهداشتی عرضه می شد.
مرتضی مقدم افزود: از دو سال گذشته با هدف كاهش تبعات حاصله و با توجه به هماهنگی بین وزارتخانه های بهداشت و صنعت عرضه لنزهای چشمی از مراكز غیررسمی جمع آوری شد و هم اكنون زیر نظر اتحادیه تجهیزات پزشكی این اقدام صورت می گیرد.
وی ادامه داد: اتحادیه تجهیزات پزشكی خراسان رضوی هم اكنون شش گروه كاری شامل پزشكی، آزمایشگاهی، دندانپزشكی، ارتوپدی، قلب و عروق و لنزهای چشمی را زیر پوشش دارد.
رئیس اتحادیه تجهیزات پزشكی خراسان رضوی گفت: مراكز مجاز فروش لنزهای چشمی كه در مشهد حدود 20 مركز است، مجوز برای فروش لنز دارند اما حق نصب لنز در داخل چشم را ندارند.
وی افزود: اخیرا دو هزار عدد لنز از فروشگاههای لوازم بهداشتی و آرایشگاههای شهر مشهد با نظارت اتحادیه تجهیزات پزشكی جمع آوری شد.
مقدم هماهنگی با اتحادیه آرایشگران و نظارت و مدیریت در این راستا را نیز از اقدامات در حال انجام عنوان كرد.
وی قیمت لنزهای رنگی را نیز بین 20 هزار تا 80 هزار تومان عنوان و بیان كرد: اكثر لنزهای مورد استفاده در ایران وارداتی و خارجی است كه با نظارت دقیق به كشور وارد می شود و كاملا مورد تایید و قابل اعتماد است.
رئیس اتحادیه تجهیزات پزشكی خراسان رضوی گفت: لنزهایی كه به صورت قاچاق وارد كشور می شوند قطعا مورد تایید نیست.
وی افزود: هم اكنون لنزهای تماسی چشم برای استفاده طولانی مدت حذف شده اند و لنزهایی با قابلیت استفاده كوتاه مدت و چند هفته جایگزین آن شده اند كه این امر كاهش عوارض را بدنبال دارد.

* پیشنهادها و راهكارها
رئیس انجمن چشم پزشكی خراسان رضوی در ادامه میزگرد ایرنا در مشهد گفت: آگاهی بخشی و اطلاع رسانی مهمترین راهكار كاهش عوارض و تبعات ناشی از كاربرد لنزهای تماسی چشم است.
دكتر محمدرضا صداقت افزود: تجویز خودسرانه لنز آسیب زا است لذا چنین تجویزی حتما باید توسط اپتومتریست و یا چشم پزشك صورت گیرد.
وی آموزش، مراجعه مستمر و رعایت اصولی بهداشتی را مهمترین راهكار در استفاده از لنزها عنوان و بیان كرد: یكی از توصیه های پزشكی این است كه مصرف كنندگان لنز هیچ وقت با لنز حتی اگر نوع نرم و پیشرفته باشد نخوابند و با درآوردن لنز اجازه دهند كه اكسیژن به چشم برسد.
این چشم پزشك فوق تخصص قرنیه گفت: استفاده از لنز نباید تخطئه شود و معنای این توصیه ها این نیست كه هیچكس لنز استفاده نكند زیرا لنز چه رنگی و چه طبی كاربردهای زیادی دارد اما اهمیت موضوع در نحوه درست و علمی آن است.
رئیس انجمن اپتومتری خراسان رضوی نیز گفت: بر اساس بخشنامه وزارت بهداشت معاینه و تجویز تمامی لنزهای تماسی چه رنگی و چه زیبایی در ایران باید تحت نظارت چشم پزشك و اپتومتریست صورت گیرد.
دكتر عباس عظیمی افزود: لنزها كاربرد وسیعی دارند اما شرط نخست آن رعایت اصول طبی است لذا فقط باید تحت مراقبت و معاینه مستمر مورد استفاده قرار گیرند و با این رویكرد همكاران چشم پزشك و اپتومتریست مسئول خواهند بود.
وی ادامه داد: طبق هماهنگی انجام شده فروش لنز توسط افراد و مراكز غیرمجاز مانند آرایشگرها پیگرد قانونی دارد و نظارتها در این زمینه باید افزایش یابد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی مشهد نیز گفت: اطلاع رسانی در زمینه طی كردن مسیر علمی استفاده از لنز از اهمیت بسزایی برخوردار است.
دكتر زارعی قنواتی افزود: درمان دیرهنگام عفونتهای چشمی و زخم قرنیه حاصل از كاربرد نادرست لنزهای زیبایی موجب كاهش شدید بینایی در فرد و حتی در مواردی تخلیه چشم بیمار نیز می شود لذا ارتباط بیمار با درمانگر نباید قطع شود و باید به محض بروز علائم به پزشك مراجعه شود.
رئیس اتحادیه تجهیزات پزشكی خراسان رضوی هم معتقد است یكی از علتهایی كه مردم برای استفاده از لنزهای رنگی به چشم پزشك و یا اپتومتریست مراجعه نمی كنند هزینه ویزیت و گران بودن این خدمات است.
مرتضی مقدم افزود: بدین علت افراد با موقعیت اقتصادی پایین بیشتر در خطر عوارض استفاده نادرست از لنزهای زیبایی قرار دارند.
وی پیشنهاد كرد وزارت بهداشت در قالب طرح تحول نظام سلامت، مراكز خدمات مربوط به آموزش و مراقبت از لنزها را با هزینه كم راه اندازی كند تا افراد بتوانند با هزینه كم از این خدمات برخوردار شوند.3027/1858