تالاب انزلی در فهرست كنوانسیون جهانی رامسر باقی می ماند

تالاب یا مرداب انزلی با مساحتی حدود ۲۰ هزار هكتار در شمال ایران در استان گیلان قرار دارد، این تالاب به دلیل موقعیت خاصی كه دارد، هر سال پذیرای پرندگان زیادی از كشورهای همسایه شمالی است اما از چند سال قبل به دلایل مختلفی همچون سراریر شدن پساب ها و فاضلاب خانگی، صنعتی و كشاورزی به این حوضه آبی، حال این تالاب خوب نیست.

به واقع، سالانه بیش از 32 میلیون مترمكعب فاضلاب خانگی و حدود دو میلیون لیتر سموم از طریق مزارع كشاورزی وارد محیط تالاب انزلی می‌ شود كه این حجم حیات تالاب را تهدید می كند.

تالاب یا مرداب انزلی جزو اولین تالاب هایی است كه در كنوانسیون جهانی رامسر به ثبت رسید ( 1354) ، اما متاسفانه حدود 15 سال است در فهرست مونترو قرارگرفته است. این فهرست كه یك بخش الحاقی به كنوانسیون رامسر است، تالاب هایی را كه در معرض تخریب قرار دارند، در بر دارد.

كنوانسیون رامسر مربوط به تالاب ‌های مهم بین ‌المللی به ویژه تالاب ‌هایی است كه به زیستگاه پرندگان آبزی معروف هستند. این كنوانسیون پیمانی بین ‌المللی برای حفاظت از تالاب‌ها، حیوانات و گیاهان وابسته به آنها (به ویژه پرندگان آبزی) است كه در سال ۱۹۷۱ میلادی در شهر رامسر به تصویب رسید. در ابتدا این معاهده به امضای نمایندگان ۱۸ كشور شركت‌ كننده رسید، اما امروزه ۱۶۹ كشور جهان عضو این پیمان هستند.

كاهش عمق تالاب انزلی یكی از مشكلات اصلی این حوضه آبی است، ژرفای تالاب انزلی در سال 1۳۵۷ حدود هشت متر بود و امكان صید هفت تا هشت تن ماهی در آن وجود داشت اما اكنون عمق آن به یك و نیم متر كاهش یافته است.

همچنین هجوم گیاهی غیر بومی به نام آزولا، مشكلاتی را برای تالاب به وجود آورده است، آزولا جلبكی است كه در سال های 1366 و 1367 از كشور فیلیپین به ایران وارد شد، در واقع یك گیاه سطح‌زی است كه روی سطح آب رشد می‌ كند. این گیاه روی آب شناور می شود و سرشار از ازت است، اما مشكلی كه برای آبزیان و تالاب‌ ایجاد می ‌كند، این است كه از نفوذ نور به اعماق آب جلوگیری می‌ كند در نتیجه موجوداتی كه برای فوتوسنتز به نور نیاز دارند، با مشكل مواجه می ‌شوند و چون ریشه‌های آزولا اكسیژن آب را می ‌گیرد، كمبود اكسیژن در آب به وجود می‌ آید و باعث خفگی آبزیان می ‌شود. این گیاه همچنین مانع نشستن پرندگان روی سطح آب و مانع پیدا كردن غذا توسط آنها می‌شود و نوعی حفاظ روی سطح آب ایجاد می‌ كند، هر چند اثرات شیمیایی مخربی ندارد.

به اعتقاد كارشناسان، تنها راه مقابله با آزولا، جمع آوری فیزیكی آن است كه سازمان حفاظت محیط زیست اقداماتی را در این زمینه با همكاری بخش های خصوصی آغاز كرد اما بنا به دلایل اقتصادی این كار نتیجه بخش نبوده است.

چندی است برخی منابع خبری با استناد به انبوه مشكلات فزاینده محیط زیستی تالاب انزلی، از احتمال خارج شدن نام آن از فهرست 10 تالاب بر‌تر كنوانسیون جهانی رامسر سخن می گویند.

اما معاون امور تالاب ها و پارك های ملی دفتر زیستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: تالاب انزلی یكی از قدیمی ترین و جزو اولین تالاب هایی است كه در فهرست كنوانسیون جهانی رامسر به ثبت رسیده و قرار نیست از این فهرست خارج شود.

'مسعود باقرزاده كریمی' افزود: قبول داریم كه تالاب انزلی از لحاظ آلودگی و برخی مسایل محیط زیستی مشكلات زیادی دارد، اما خارج شدن یك تالاب از فهرست جهانی به این سادگی نیست و بدون درخواست كشور صاحب امتیاز تالاب امكان پذیر نیست.

وی اظهار كرد: كنوانسیون رامسر یكی از قدیمی ترین كنوانسیون های محیط زیستی در جهان است كه اكنون 169 كشور عضو آن هستند و هزار و 300 تالاب در آن به ثبت رسیده كه از این تعداد 24 تالاب برای ایران است.

باقرزاده تاكید كرد: مدیریت و حفاظت از تالاب انزلی به دلیل نزدیك بودن با بندر انزلی مشكلات خاص خودش را دارد، اما تمام تلاش خود را خواهیم كرد تا این مشكلات برطرف شود.

وی ادامه داد: كنوانسیون رامسر دارای یك بند الحاقی به نام فهرست 'مونترو' است. تالاب هایی كه مشكلات محیط زیستی زیادی دارند و در حال تخریب هستند، در فهرست مونترو جای می گیرند و به محض این كه در این فهرست قرار می گیرند، توجه ویژه ای به آنها می شود تا مشكلاتشان برطرف شود. تالاب انزلی نیز حدود 15 سال پیش در این فهرست قرار گرفت.

وی با بیان این كه تلاش می كنیم مشكلات محیط زیستی تالاب برطرف و از این فهرست خارج شود، گفت: بر این اساس، در حال اجرای پروژه مشتركی با ژاپن هستیم و دولت نیز اعتبارات خوبی برای این كار تخصیص داده است.

معاون امور تالاب ها و پارك های ملی دفتر زیستگاه ها و امور مناطق افزود: معمولا تالابی از فهرست جهانی خارج نمی شود، بلكه با توجه به آسیب هایی كه به یك تالاب وارد می شود، موقعیتش در فهرست تغییر می كند.

*** درباره تالاب انزلی
تالاب انزلی از مهمترین تالاب‌های ایران و یكی از ارزشمندترین اكوسیستم‌های آبی به ‌شمار می ‌رود. تالاب انزلی از نوع تالاب های ساحلی 'Coastal Wetland' است و به وسیله یك كانال كشتیرانی كه از طریق دو موج شكن واقع در تاسیسات بندرگاه انزلی حمایت می شوند، به دریای خزر متصل است. حوضه آبریز تالاب دارای مساحتی حدود ۳۷۴ هزار هكتار است. تالاب انزلی جزو تالاب های طبیعی و آب شیرین كشور، دارای ۱۱ رود اصلی و ۳۰ رود فرعی است كه پس از آبیاری مزارع و شالیزارها به همراه جریان های سطحی حوضه آبریز تالاب به آن وارد می شوند.
علمی 9014**2017