آلزایمر بیماری قرن/ضرورت توجه مردم و رسیدگی مسوولان

طبق تازه ترین گزارش 2015 انجمن جهانی آلزایمر، برآورد می شود كه در سال 2015، تعداد 46.8 میلیون نفر در جهان با دمانس زندگی می كنند كه هر 20 سال، این رقم دو برابر می شود، به طوری كه در سال 2030 به 74.7 میلیون نفر خواهد رسید.
سال 2050، تعداد 131.5 میلیون نفر در جهان با دمانس زندگی خواهند كرد كه 68 درصد این بیماران در كشورهای با درآمد كم و یا متوسط خواهند بود.
به گفته كارشناسان، حدود 600 هزار نفر در ایران به این بیماری مبتلا هستند و در واقع هر 7 دقیقه یك نفر در كشور به بیماری الزایمر دچار می شود كه در صورت تداوم روند فعلی، 20 سال آینده دو میلیون و 500 هزار نفر مبتلا خواهند شد.
با توجه به تركیب جمعیت ایران و افزایش امید به زندگی در دهه های اخیر در صورت فقدان برنامه های پیشگیری از دمانس و آلزایمر، كشور با هزینه سنگینی در 20 تا 30 سال آینده رو به رو خواهد شد.
خبرگزاری جمهوری اسلامی در راستای وظیفه خبری خود و به منظور بررسی علل و راهكارهای پیشگیری از آلزایمر و چالش های حاصل از این بیماری در حوزه سلامت، میزگردی را با حضور رییس انجمن آلزایمر ایران، متخصص اعصاب و روان و مسئول آموزش انجمن آلزایمر ایران برگزار كرد.

**ایران در زمره كشورهای متمایل به سالمندی
رییس انجمن آلزایمر ایران درباره رشد سالمندی در كشور گفت: ایران در زمره كشورهایی قرار دارد كه رشد بالای جمعیت سالمندی دارد و به همین دلیل توجه به بیماری آلزایمر و حساس سازی آن در جامعه بسیار ضرورت دارد.
معصومه صالحی اظهار كرد: در حال حاضر 900 میلیون نفر در جهان بالای 60 سال زندگی می كنند و این در حالی است در كشور حدود 2/8 دهم درصد جمعیت بالای 60 سال داریم كه بر این اساس تا 20 تا 30 سال آینده، حدود 25 درصد جمعیت كشور سالمند خواهد بود .
به گفته وی، به همین دلیل بیماری های دوران سالمندی به خصوص دمانس و آلزایمر رشد فزاینده ای خواهد داشت.
صالحی اضافه كرد: در حال حاضر در جهان حدود 46 میلیون و 800 هزار نفر با بیماری دمانس زندگی می كنند.
وی با بیان این كه تشخیص زودهنگام آلزایمر می تواند به مدت پنج سال معلولیت ناشی از بیماری را به تعویق اندازد، گفت: تشخیص به موقع بیماری آلزایمر و كنترل آن كیفیت زندگی بیماران را افزایش خواهد داد، به طوری كه سال ها می توانند با سلامت بیشتر زندگی كنند.
صالحی ادامه داد: پیشگیری بیماری آلزایمر باعث می شود ظرف 10 سال 25 درصد ابتلا به بیماری آلزایمر كاهش پیدا كند.

**ضرورت توجه بخش های دولتی و مسئولین حوزه سلامت به عوارض آلزایمر
رییس انجمن آلزایمر ایران به ضرورت توجه جدی به بیماری الزایمر در كشور تاكید كرد و افزود: اهمیت و حساسیت این موضوع باید در مسئولین دولتی، سیاست گذاران حوزه سلامت و همچنین سایر بخش ها و اقشار جامعه به وجود بیاید تا در این زمینه برای آینده ی قشر سالمند و پیشگیری از این بیماری برنامه ریزی كنند.
وی اضافه كرد: امسال در تدوین برنامه ششم توسعه كشور مبحث سالمندی دیده شده است كه خوشبختانه سیاست گذاران این برنامه و همچنین نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز به این موضوع توجه كرده اند.

**اهمیت اتخاذ تدابیری برای كاهش بار هزینه های درمان آلزایمر
وی یادآور شد: هزینه های اجتماعی و بار مالی كه بیماری آلزایمر بر دوش دولت و خانوادها می گذارد، بسیار بیشتر از هزینه های مشابه در سایر بیماری ها است .
صالحی با بیان این كه 608 میلیارد دلار در جهان صرف هزینه دمانس می شود، یادآور شد: آلزایمر بیماری خانواده و جامعه است و باید دولتمردان و سیاست گذاران به بهداشت روانی در سطح جامعه توجه كنند.
وی پیشنهاد داد: دولت رایانه ها را صرف افرادی كند كه نیاز جدی به حمایت دولت دارند مانند كودكان، زنان بی سرپرست و سالمندان كه در مرحله ای از زندگی با حمایت های مالی و بهداشتی و تحت پوشش قرار دادن آنان بخشی از مشكلات انان مرتفع شود .

**ضرورت ایجاد بیمه های مراقبتی سالمندان
رییس انجمن آلزایمر ایران به ضرورت ایجاد بیمه مراقبتی در كشور اشاره كرد و گفت: تهیه و تدوین سیاست های لازم با تخصیص یارانه و ایجاد بیمه های مراقبتی جهت بهبود وضعیت موجود و حمایت از حقوق بیماران ضروری است.
وی اضافه كرد: در حال حاضر بیمه مراقبتی سالمندان در كشور وجود ندارد، حتی در آموزش و پرورش بیمه سالمندی از سنین 70 سال به بالا قطع می شود و این در حالی است كه سالمندان بیشتر نیاز به حمایت بیمه های تكمیلی و سایر بیمه ها دارند.

**تحت پوشش نبودن داروهای بیماران الزایمر
صالحی با بیان اینكه تمامی داروهای این بیماران تحت پوشش بیمه ها قرار نگرفته است، گفت: اكثر داروهای مصرفی این بیماران خارجی است و تحت پوشش بیمه نیست، البته طی دو سال اخیر در مجلس شورای اسلامی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی بودجه تخصیص داده اند و یكی دو قلم از داروهای این بیماران بیمه شده اند.

**كمبود مراقبت كننده بیماران آلزایمر
وی اضافه كرد: یكی از مهمترین چالش های بیماری آلزایمر كمبود مراقبت كننده از این بیماران است كه علاوه بر بار مالی نیازمند آموزش افرادی هستیم كه بتوانند این بیماران را در خانه و یا مراكز سالمند نگهداری كنند.
صالحی اضافه كرد: نگهداری از افراد سالمند بیشترین میزان آسیب را متوجه زنان می كند و در واقع 85 درصد زنان مراقبت كنند گان اصلی بیمارران آلزایمر هستند.
به گفته وی، بیماری آلزایمر 100 درصد قابل درمان نیست اما قابل كنترل است و تشخیص زودهنگام آن باعث افزایش تاثیر درمان می شود.

** ضرورت اجرای طرح 1066 در كشور
وی افزود: انجمن جهانی آلزایمر هشت سال است طرحی به نام 1066 به ایران داده است تا آن را اجرا كند اما به علت كمبود منابع مالی این طرح اجرا نشده است. در این طرح لازم است كه بررسی اولیه درباره شیوع دمانس و عوامل خطر در ایران صورت گیرد.
صالحی گفت : توجه جدی به مبحث پیشگیری و به كار گیری اقدامات مناسب با اجرای برنامه های غربالگری در سطح كشور امكان پذیر است .

** علائم هشدار دهنده بیماری آلزایمر
دكتر 'غلامرضا حاجتی' متخصص اعصاب و روان در باره علائم هشدار دهنده این بیماری گفت: قدم اول آگاهی و شناخت بیماری و علائم هشدار دهنده آن است، بیماری آلزایمر 10 علامت هشدار دهنده دارد كه بهتر است خانواده ها به آن نوجه جدی كنند.
وی ادامه داد: اختلال خافظه، مشكلات در انجام كارهای عادی، ضعف بیان، گم كردن زمان و مكان، ضعف یا كاهش قضاوت، مشكلات در تفكر ذهنی، جابه جا گذاشتن اجسام، تغییرات در حالات و رفتار، تغییرات در شخصیت و از دست دادن انگیزه از جمله این علائم است.
حاجتی با اشاره به اینكه دمانس شایع ترین علت بیماری الزایمر است، گفت: شایع ترین نوع دمانس، آلزایمر است در این بیماری نوعی اختلال در عملكرد مغز ایحاد می شود كه به تدریج توانایی های ذهنی بیمار تحلیل می رود.
وی اضافه كرد: دمانس یا زوال عقل به اختلال مزمن و گاهی حاد فرایندهای روانی به علت نوعی بیماری مغزی گفته می شود كه با تغییر شخصیت، اختلال در حافظه، داوری و اندیشه، اختلال كلامی، تغییرات روان شناختی و روان پزشكی و مختل شدن فعالیت های روزمره همراه است.
این متخصص اعصاب و روان اضافه كرد: آلزایمر، بیماری های عروقی مغز مانند سكته های مغزی كه باعث تخریب نورون های مغزی می شوند و آلزایمر عروقی، به ترتیب شایع ترین علل آلزایمر هستند.
وی افزود: عوارض كم كاری تیروئید، كمبود ویتامین ب و اسید فولیك، فشار مغزی و تومورهای مغزی می توانند در سنین بالاتر به صورت دمانس بروز كنند.
حاجتی اضافه كرد: نكته كلیدی كه باید توجه داشت، این است كه آلزایمر حدود پنج درصد افراد بالای 65 سال جامعه را درگیر می كند و به طور متوسط 30 درصد افراد در سن 80 تا 90 سالگی دچار دمانس می شوند .
وی افزود: از هر چهار فرد بالای 80 سال یك نفر دمانس دارد و این امر نباید با افرادی كه دچار كندی حافظه هستند، اشتباه شود.

**ضروت غربالگری در سطح كشور
این متخصص اعصاب و روان بر ضرورت غربالگری در سطح جامعه تاكید كرد و گفت: در حال حاضر هیچ نوع آزمایشی وجود ندارد كه با آن بتوان به تنهایی بیماری آلزایمر را تشخیص داد و در واقع تشخیص بیماری بررسی بالینی بیمار است .
وی ادامه داد: 80 تا 90 درصد تشخیص صحیح توسط افراد متخصص شامل روانشناس، روانكاو و متخصص مغز و اعصاب و روانپزشك صورت می گیرد و برای رسیدن به تشخیص نهایی یك معاینه كامل پزشكی ضروری است .
حاجتی اظهار كرد: در تهران، انجمن آلزایمر ایران با همكاری سازمان بهزیستی یك سال قبل غربالگری را شروع كرد و امكان سنجی 1200 نفر را انجام داده است.
وی با بیان اینكه انسان در طول زندگی پنج تا 10 درصد از مغز اسفاده می كند، گفت: انجام فعالیت های ذهنی مانند جدول حل كردن، تست هوش، تقویت مغز در حوزه های عددی، توانایی بصری، نقویت توانایی نوشتاری و به چالش كشیدن مغز از طــریق یادگیری زبان های جدید، حفظ كردن شعر و همچنین ورزش می تواند از احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر بكاهد.

**نقش آلاینده های محیطی و سموم در ابتلا به آلزایمر
حاجتی سموم را یكی از علل ابتلا به آلزایمر برشمرد و گفت: هنوز علت قطعی بیماری الزایمر شناخته نشده است، اما می دانیم سموم و فرآیندهای شیمیایی مرگ دسته دسته نورون ها را به همراه دارد.
وی با بیان اینكه منو اكسید كرین نقش مهمی در ابتلا به بیماری آلزایمر دارد، اضافه كرد: سموم مختلف مانند سرب، منو اكسید كرین، سموم كشاورزی و مواد افزودنی در غذاهای آماده و همچنین آلودگی هوای شهرها در ابتلا به بیماری نقش دارد.
حاجتی با بیان اینكه افسردگی از عواملی است كه می تواند در سالمندی این بیماری را افزایش دهد، گفت: فشار عصبی روانی، استرس، بیماری های متابولیك مانند دیابت، كلسترول خون و فشار خون منجر به آلزایمر می شود.

**آموزش، اطلاع رسانی و آگاه سازی جامعه اولین شرط پیشگیری
'اعظم میر حاج' مسئول آموزش انجمن آلزایمر ایران در این باره گفت: برای پیشگیری از بیماری آلزایمر آموزش و اطلاع رسانی خانواده و جامعه از اهمیت بسیاری برخوردار است .
وی با بیان این كه پیشگیری بهتر از درمان است، ادامه داد: آموزش همگانی و افزایش آگاهی مردم كمك می كند كه سبك زندگی خود را به بهترین شیوه اصلاح كنند و به این ترتیب از بروز بیماری در جامعه پیشگیری می شود .
میرحاج افزود: اطلاعات و شناختی كه افراد از این بیماری كسب می كنند، نسبت به علائم و نشانه بیماری به تشخیص زودهنگام بیماری می توان از بروز معلولیت ها و ناتوانی ها این بیماری جلوگیری كرد.

**آشنایی با عوامل خطر و راه های پیشگیری
وی با بیان این كه شناخت عوامل خطر از بروز این بیماری پیشگیری خواهد كرد، گفت: علاوه بر بالا رفتن سن كه یكی از مهمترین ریز فاكتورهای این بیماری محسوب می شود، وراثت نیز در ابتلا به بیماری نقش دارد و خطر بروز این بیماری را افزایش می دهد.
حاج افزود: ضربه های مكرر به سر عامل خطری است كه می تواند به مغز آسیب رسانده و خطر ابتلا را تشدید كند.
مسئول آموزش انجمن آلزایمر ایران ادامه داد: تحقیقات نشان داده است افرادی كه در بزرگسالی دچار این بیماری می شوند، در كودكی به سر آنان ضربه وارد شده است.
وی اضافه كرد: هر نوع ضربه مغزی كه منجر به بیهوشی و خونریزی شود، احتمال ابتلا به آلزایمر در كهنسالی را افزایش می دهد .
حاج به نقش تغذیه در ابتلا به این بیماری هم اشاره كرد و گفت: تغذیه در بروز بسیاری از بیماری های مزمن از جمله آلزایمر موثر است و نوع تعذیه، نحوه تغذیه، انتخاب مواد غذایی و نگهداری آن می تواند تاثیر گذار یاشد.
به گفته وی، استفاده از تمامی گروه های غذایی از میوه و سبزیجات دارای آنتی اكسیدان و همچنین خوردن امگا 3 كه در ماهی وجود دارد، از ابتلا به بیماری آلزایمر پیشگیری می كند.
حاج گفت: چربی های اشباع نشده تحت عنوان امگاها برای سلامتی مغز مهم است و همچنین در بخش ویتامین ها نیز تحقیقات نشان داده است كه ویتامین گروه A ، B ،C برای پیشگیری و درمان بیماری مغز و اعصاب مناسب است.
وی افزود: مواد معدنی نیز برای كار كرد معز مفید هستند مانند منیزیم و روی كه از همه مهم تر هستند و به خصوص منیزیم در ساخت سلول مغزی و عملكرد حافظه مهم است.
حاج گفت: نكته مهم این است كه ماده معدنی منیزیم و آلومینیوم در بدن در دو نقطه مقابل قرار دارند. ظروف و مواد آلومنیوم برای سلامتی مغز مضر تشخیص داده شده اند، هر چند نقش هیچ یك از این موارد در بروز بیماری قطعی نیست.
علمی **1354**2017