مجمع عمومی سازمان ملل پس از جنگ جهانی دوم در سال 1946 میلادی برای حمایت از كودكان سازمانی به نام یونیسف (United Nations International Children's Emergency Fund) را بنیان گذاشت.این تصمیم سازمان ملل را می توان به درك جامعه جهانی از آسیب پذیری كودكان به خصوص در بحبوبه های جنگ و كارزار دانست.
در سال 1953 یونیسف به عنوان یكی از بخش‌های دایمی سازمان ملل متحد درآمد و پس از سال ها كنوانسیون حمایت از كودكان جهان روز 20 نوامبر 1989 از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد پذیرفته و از تاریخ دوم سپتامبر 1990 لازم‌الاجرا شد.
193 عضو سازمان ملل متحد به جز آمریكا و سومالی این سند را امضا كردند و در واقع این سند حقوقی به عنوان مقبول‌ترین سند حقوق بشر در تاریخ ثبت شد.
مراقبت و برآوردن نیازهای اولیه در سال‌های آغازین زندگی، همچنین تلاش برای كاهش بیماری، مرگ و میر و حمایت از آن ها به هنگام جنگ و حوادث طبیعی هر كودكی كه براساس ماده اول پیمان نامه یونیسف به هر انسان كمتر از 18 سال اطلاق می شود از مهم ترین اهداف این نهاد حقوق بشری یا همان انجمن كمك به كودكان به شمار می رود.
اما برخلاف اهداف جمعیتی كه از حدود 70 سال پیش در این مورد خاص به اجماعی رسیدند و كنفوانسیون حقوق كودك را با مقدمه 'كودك باید در فضایی سرشار از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود' بنیان نهادند، متاسفانه امروزه اخبار و گزارش های فراوانی مبنی بر شكنجه و حبس كودكان در سراسر جهان به ویژه در كشورهای حوزه خاورمیانه و آفریقا را شاهد هستیم.
اكثر كشورهای امضا كننده این قانون با شعار حمایت از حقوق كودكان، امروزه در بالاترین سطح در جای جای این كره خاكی به شیوه های مستقیم و غیرمستقیم ناقض حقوق این قشر آینده ساز جهانی هستند.
كودكان متعلق به كشورهایی كه الزاما نه به دست حكومت هایشان بلكه به دست متجاوزان بیگانه مورد ستم قرار می گیرند.
كودكانی كه اگر در شرایط نابسامان مناطق جنگی كشته نشوند، در شهر و دیار خود با هراسی دایمی و دل نگران با كمترین امكانات روزگار می گذرانند و یا اگر موفق به ترك خانه و كاشانه به همراه خانواده شوند در جاده های غربت و آوارگی در بهترین شرایط ایده ال هم سرنوشتی یقینا بدتر از زندگی آرام در خاكشان در انتظار آن ها نیست.
این داستان كودكانی است كه كشورشان مورد تهاجم قرار گرفته، اما از كودكان بداقبال تری هم می توان یاد كرد كه امروزه در بسیاری از نقاط جهان می توان آنها را دید كه سركوب و تحت فشار قرار می گیرند.
در تمامی مذاهب و ادیان از كودك به عنوان امید و تحرك، زیبایی و سمبل صداقت و عصمت و فطرتِ پاك كودكانه یاد می شود؛ در حالی كه كودكان یمنی، بحرینی، فلسطینی، سوری، لیبیایی، تونسی، مصری و ... در بدترین شرایط های ساخت دست بشر روزگار می گذرانند.
كودكانی كه زندانی هستند و اكثر مواقع مورد آزار و اذیت قرار می گیرند، كودكانی كه تاوان فعالیت های سیاسی والدین شان را پس می دهند و یا كودكانی كه بی هیچ اختیاری پا به راهی می گذارند كه شاید چند صباحی دیگر پیكر بی جانش در كنار سواحل دریا سوژه داغ محافل رسانه ای شود.
***یمن
دفتر هماهنگی كمك های انسانی سازمان ملل متحد در یمن اعلام كرد كه در اثر ادامه درگیری های خشونت آمیز و حملات هوایی نیروهای سعودی در یمن كه تاكنون 32 هزار قربانی و مصدوم بر جای گذاشته، هم اكنون بیش از 21 میلیون نفر از مردم این كشور به كمك های فوری نیازمندند.
بنا بر این گزارش 320 هزار كودك یمنی در اثر كمبود مواد غذایی و كمك های بهداشتی روزمره به سو تغذیه شدید مبتلا شده و نزدیك به 2 میلیون كودك دیگر نیز به دلیل ادامه تجاوز های عربستان طی سال جاری از تحصیل محروم مانده اند.
در همین گزارش ضمن اشاره به مشكلاتی مانند توقف خدمات شهری به ویژه جمع آوری زباله و انباشت آن در سطح شهرها و رشد میكروب ها و شیوع بیماری های مختلف ناشی از پیامدهای جنگ، در حال حاضر 2 میلیون و 300 هزار نفر از مردم یمن خانه های خود را ترك كرده اند.
علاوه بر آن بسیاری دیگر از این مردم بی دفاع به همراه كودكانشان به سایر كشورهای منطقه پناهنده شده اند، عده زیادی به نقاط امن تری در كشورشان كوچ كرده اند، به طوری كه ساختمان 260 مدرسه یمنی تبدیل به پناهگاه هایی برای اسكان آوارگان شده و بر اثر همین مساله 13 هزار نفر بر شمار كودكان محروم از تحصیل در یمن افزوده است.
در پی اوج گیری اعتراض های مردمی در یمن و استعفا و فرار عبد ربه منصور هادی رییس جمهور وقت از كشور، عربستان با ائتلاف برخی كشورهای عربی و آمریكا به بهانه بازگرداندن منصور هادی به حاكمیت از روز ششم فروردین سال جاری تجاوز به این كشور را آغاز و با حملات گسترده ای علیه یمن از قدرت گیری مردم انقلابی كه امنیت شهرهای این كشور را تامین می كردند، جلوگیری كرد.
در این میان حملات گسترده عربستان به مناطق مختلف یمن علاوه بر تخریب 80 درصد تاسیسات زیربنایی و نهادهای مركزی این كشور تاكنون هزاران یمنی از جمله شمار زیادی از زنان و كودكان بی دفاع كشته و یا مجروح شده و دهها هزار نفر دیگر آواره شده اند.
در این میان اخباری مبنی بر حمایت انگلیس از درخواست كمك منصور هادی رییس جمهوری مستعفی یمن از عربستان برای دخالت در یمن به گوش می رسد.
معاون وزیر خارجه انگلیس هم به تازگی در نشست مجلس عوام اعلام می كند كه لندن از منصور هادی رییس جمهوری مستعفی و فراری یمن آشكارا حمایت كرده و درخواست كمكش از عربستان سعودی را مشروع می داند.
وی در پاسخ به سئوال نماینده حزب ملی اسكاتلند در مورد نقض حقوق انسان دوستانه بین الملل در یمن از سوی ائتلاف تحت رهبری عربستان و تحقیقات وعده داده شده از سوی وزیر خارجه انگلیس در این خصوص، می گوید: لندن تاكنون حمایت آشكار از رییس جمهوری هادی در یمن به عمل آورده و درخواست كمك نظامی از سوی وی برای مقابله با تجاوز مخالفان (اعتراض های مردمی) را مشروع می داند.
او استناد به ادعاهای متجاوز (عربستان) كرده، می افزاید: هم من و هم فیلیپ هاموند به طور مكرر تضمین هایی را از سوی عربستان سعودی در مورد برآوردن درخواست های صورت گرفته (رعایت حقوق بشر) دریافت كرده ایم و با خرسندی باید بگویم كه پیشرفت هایی توسط نماینده ویژه دبیر كل سازمان ملل برای گردهم آوردن طرف های درگیر یمن در آینده نزدیك به دست آمده و نیاز است بر روی آتش بس در این كشور تمركز صورت گیرد.
انگلیس همچنان مشغول فروش اسلحه به عربستان است و در پی هشدار مكرر گروه های مدافع حقوق بشر، وزیر خارجه این كشور به تازگی اعلام كرده كه لندن صادرات سلاح را به عربستان سعودی در صورتی كه تحقیقات ثابت كنند ریاض حقوق بین الملل بشردوستانه را در جنگ یمن نقض كرده است، متوقف خواهد كرد.
در میان این همه ادعا و سیاست های پشت پرده قدرت های جهانی در راستای حفظ منافعشان، كودكان و زنان یمنی هم چنان در شرایط جنگی به سر برده و از حق و حقوق ذكر شده در كنفوانسیون حقوق كودك محروم هستند.
و شاید این موضوع تاثرانگیزتر باشد كه هاموند عنوان می كند كه لندن از این موضوع كه سعودی ها در یمن از سلاح های خریداری شده از انگلیس استفاده كرده، مطلع هستند و موضوع مهم به ادعای وی این است كه تسلیحات فروخته شده به صورت قانونی و مطابق با حقوق بین الملل بشردوستانه استفاده شود و ما آن را از نزدیك رصد خواهیم كرد.
تجاوزی كه از حدود هفت ماه گذشته آغاز و منجر به ویرانی و آوارگی و كشته شدن بسیاری از مردم بی دفاع یمن شده و رصدی كه هنوز به فرجامی نرسیده و هم چنان ائتلاف عربی به سركردگی عربستان با حمایت های قدرت های بزرگ به تجاوز و حملات گسترده خود ادامه می دهد.
***بحرین
مركز حقوق بشر بحرین به مناسبت روز جهانی كودك در صفحه توییترش نوشت: علاوه بر بازداشت یك هزار و 500 كودك طی چهار سال گذشته، 15 كودك دیگر در همین مدت در بحرین كشته شده اند كه 6 نفر از آن ها در اثر اصابت گلوله های ساچمه ای به قتل رسیده اند.
از نظر قوانین بین المللی استفاده از گلوله های ساچمه ای ممنوع است.
بنا بر اخبار و گزارش ها رسیده رژیم آل خلیفه در مورد كودكان احكام خودسرانه مانند لغو تابعیت و یا محكومیت های دراز مدت صادر می كند و هم اكنون بیش از 25 كودك را پس از بازداشت پدران شان از داشتن تابعیت محروم كرده است.
تقریبا 200 كودك بحرینی نیز در زندان ها از حق آموزش و زندگی طبیعی محروم هستند و بسیاری از آن ها در معرض باج خواهی قرار دارند.
اعتراض های وسیع مردم اكثرا شیعه بحرین با درخواست اصلاحات سیاسی از فوریه 2011 آغاز شد، حكومت بحرین با حمایت عربستان و امارات از همان زمان این اعتراض ها را به شدت سركوب می كند، هرچند با افزایش سركوب از سوی حاكمیت پافشاری و مقاومت بحرینی ها برای كسب حقوق به حق خود كه تعیین سرنوشت كشورشان است، روز به روز عمیق تر و محكم تر می شود.
اما، در این میان آوارگی و سركوب كودكان به شكل فجیع تری خودنمایی می كند، كودكانی كه به دلیل فعالیت های پدرانشان در كمترین سطح از حق و حقوق بین المللی محروم و در بالاترین سطح به جای نشستن در كلاس های آموزشی، زندانی و مورد تعرض قرار می گیرند.
مركز بین المللی حقوق و آزادی ها به تازگی از محروم كردن دختران كنشگران سیاسی بحرین از دریافت شناسنامه و تابعیت، ناقض قوانین بین المللی خبر داد.
این مركز كه عضو ائتلاف دادگاه های جنایی بین المللی نیز هست، محروم كردن دختران فعالان سیاسی در بحرین را می توان مجازات مخالفان سیاسی و مدافعان حقوق بشر در این كشور تفسیر كرد.
همسر شیخ علی سلمان از معترضان در بند رژیم آل خلیفه و مادر ساره، ابتدای هفته جاری (30 آبان) اعلام كرد كه وضع دختر من مانند بسیاری از كودكانی است كه بدون ارتكاب هیچ گونه گناه یا جرمی تنها به علت سلب تابعیت از پدرشان به دلایل سیاسی، یا به دلیل زندانی بودن آن ها، از دریافت تابعیت بحرینی و دارا بودن شناسنامه این كشور محروم شده اند.
این در حالی است كه گزارش جدید دیده بان حقوق بشر از ضرب و شتم بازداشت شدگان توسط پلیس و نیروهای امنیتی آل خلیفه، همچنین از شوك الكتریكی و تعرض جنسی به بازداشت شدگان خبر می دهد.
*** فلسطین
نام فلسطین از سالیان دور داستان ظلم و تجاوز و اشغال را در ذهن ها تداعی می كند.
وزارت بهداشت فلسطین در بیانیه ای اعلام كرد كه نظامیان صهیونیست به دو كودك فلسطینی در خیابان یافا واقع در بیت المقدس اشغالی شلیك كردند كه یكی از آن ها به شهادت رسید و دیگری به شدت زخمی شد.
علاء خلیل صباح حشاش 16 ساله نام پسری است كه با هدف گلوله های رژیم صهیونیستی به شهادت رسید و دختر فلسطینی كه به شدت زخمی شد.
جمال احمد طه شهروند فلسطینی ساكن غرب شهر رام الله واقع در كرانه باختری كه توسط نظامیان صهیونیست كشته می شود و با شهادت دو كودك و یك جوان فلسطینی، شمار شهدای انتفاضه فلسطینی از اول اكتبر (9مهر) تاكنون به حدود 100 نفر می رسد كه 21 نفر از آن ها كودك و 4 نفر زن هستند.
سرزمین های اشغالی از حدود دو ماه پیش تاكنون صحنه اعتراض های گسترده فلسطینی ها به سیاست های تجاوزگرانه رژیم صهیونیستی در قبال مسجدالاقصی و بیت المقدس اشغالی بوده كه این دور تازه قیام فلسطینی ها علیه رژیم صهیونیستی به انتفاضه سوم یا انتفاضه قدس معروف شده است.
'حمله هوایی اسرائیل به غزه'، 'بازداشت 14 فلسطینی در كرانه باختری توسط صهیونیست ها'، 'اعتراف رژیم صهیونیستی به سرقت اعضای پیكر شهدای فلسطینی' و 'ادامه درگیری ها و بازداشت فلسطینیان در رام الله و جنین' عناوینی است كه هر روزه شاهد انتشار آن از رسانه های سمعی و بصری مختلف هستیم.
اعتراض دهها فلسطینی به گروگان گرفته شدن پیكر شهدای فلسطینی نزد صهیونیست ها و اخبار منتشره در رسانه ها مبنی بر اعتراف رژیم صهیونیستی به سرقت اعضای پیكر شهدای فلسطینی را می توان از دیگر فجایع انسانی نام برد.
'مئیرا فایس' متخصص انسان شناسی رژیم صهیونیستی دیروز سه شنبه اعلام كرد كه مقام های این رژیم با دستور نظامی، اعضای بدن شهدای فلسطینی را كه در جریان انتفاضه سوم به شهادت رسیده اند در مركز پژوهشی پزشكی قانونی رژیم صهیونیستی موسوم به 'ابوكبیر' از هم جدا كرده اند.
براساس گزارش های نهادهای حقوق بشری، رژیم صهیونیستی اجسادی از شهدای فلسطینی را در اسارت خود دارد كه تعدادی از آن ها كودك و زن هستند.
غلامعلی خوشرو سفیر و نماینده دایم كشورمان در سازمان ملل نیز در نشست روز گذشته (سه شنبه) مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نمایندگی از طرف جنبش عدم تعهد، روز همبستگی جهانی با مردم فلسطین را فرصتی برای انعكاس چند دهه محرومیت مردم فلسطین از حقوق حقه خود و نیم قرن اشغال خارجی كه منجر به نقض سیستماتیك حقوق انسانی و ادامه رنج و آلام این مردم شده دانست.
از سوی دیگر معاون دبیر كل سازمان ملل ادامه شهرك سازی صهیونیست ها را خلاف ادعای صلح طلبی اسراییل می داند.
یان الیاسون می گوید: تقریبا 12 ماه از اعلام روز 29 نوامبر به عنوان روز همبستگی با فلسطینیان و به منظور تقویت تلاش های جهانی برای حل مساله فلسطین می گذرد، امید و احساس امنیت این مردم به پایین ترین درجه خود رسیده است.
در این یك سال شهرك سازی ها و رفتار های خشونت آمیز شهرك نشینان اسراییلی با مردم فلسطین هم چنان ادامه دارد.
این گونه سیاست ها و رویكرد ها از سوی سران تل آویو آشكارا با ادعاهای آن ها مبنی بر این كه خواهان تحقق راه حل دو دولت هستند، مغایرت كامل دارد.
این در حالی است كه رییس جمهور چین دیروز سه شنبه در پیامی به مناسبت فرا رسیدن روز جهانی همبستگی با ملت فلسطین، این روز را به مردم فلسطین و همچنین سازمان ملل متحد تبریك و طی پیامی ضمن ابراز امیدواری از آمادگی كشورش با جامعه بین المللی برای حفظ منافع مردم فلسطین و دیگر ملت های منطقه در چارچوب گفت وگو و شیوه های مسالمت آمیز و دستیابی به یك راه حل مناسب حل و فصل خبر می دهد.
از سوی دیگر جان كری تصمیم به دیدار از سرزمین های اشغالی می گیرد و نهادهای فلسطینی خواستار لغو دیدار كری از سرزمین های اشغالی می شوند.
جبهه مردمی آزادی فلسطین هدف از سفر كری به منطقه را اعمال فشار به طرف فلسطینی و توقف انتفاضه می داند.
جان كری در حالی به منطقه سفر می كند كه شمار شهدای انتفاضه كه از اول اكتبر (9مهر) آغاز شده به 97 نفر رسیده كه از این تعداد، 21 نفر كودك و 4 نفر نیز زن هستند.
... و اما به رغم اعلام آمادگی بسیاری از كشورها، مقامات ارشدی مانند جان كری به سرزمین های اشغالی سفر می كنند، آن هم زمانی كه شمار شهدای انتفاضه حدود 100 نفر شده كه بخشی از این تعداد را كودكان و زنان تشكیل می دهند.
مقام های سیاسی جامعه جهانی پس از سال های زیاد درخصوص شرایط اسفبار زندگی ساكنین غزه و وضعیت وخیم آوارگان فلسطینی و سرنوشت هزاران زندانی از جمله زنان و كودكان فلسطینی در زندان های رژیم صهیونیستی تنها به صدور بیانیه و پیام و ابراز نگرانی و تاسف بسنده كرده اند و شهرك سازی و حمله به فلسطینیان و قتل و عام آن ها از زن و كودك و نقض حقوق بشری هم چنان ادامه دارد.
***عراق
صندوق كودكان سازمان ملل با بیان این كه درحال حاضر حدود دو میلیون كودك عراقی از تحصیل محروم مانده اند، هشدار داد كه ادامه خشونت ها در این كشور به زودی یك میلیون و 200 هزار كودك به جمع كودكان محروم از تحصیل افزوده خواهد كرد.
صندوق كودكان سازمان ملل یونیسف در گزارشی كه اخیرا منتشر كرد، اثرات ادامه خشونت و كشتار در عراق بر آموزش و پرورش این كشور را ویرانگر توصیف كرد و گفت كه نا امنی های جاری در این كشور گروه كثیری از كودكانی را كه مجبور به ترك خانه های خود بوده اند همراه با كودكان پناهنده سوری مقیم این كشور از ادامه تحصیل محروم كرده است.
بر اساس آخرین آمار های این نهاد، هم اكنون بیش از یك میلیون كودك عراقی در اثر ادامه خشونت ها در این كشور آواره هستند و حدود 70 درصد از آنان در سال تحصیلی جاری از رفتن به مدرسه محروم بوده اند.
در حال حاضر بیش از 5 هزار و 300 مدرسه و تاسیسات آموزشی عراق یا خسارت دیده اند و یا برای اسكان دادن به آوارگان مورد استفاده قرار می گیرند.
***سوریه
سوریه با 7 میلیون و 600 هزار آواره داخلی، دارای بالاترین شمار آوارگان در جهان است كه نزدیك به نیمی از جمعیت این كشور را تشكیل می دهند.
كمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد اعلام كرده است كه 75 درصد آوارگان سوری را زنان و كودكان تشكیل می دهند.
این كودكان آواره در اردوگاه ها با فقر، سوء تغذیه و بیماری های مسری مواجه هستند و بسیاری از آن ها از حقوق اولیه خود یعنی حق آموزش نیز بی بهره اند.
براساس آمارهای سازمان ملل در جریان بحران سوریه بیش از 11 میلیون نفر از خانه های خود آواره شده اند كه حدود چهار میلیون نفر از آن ها كشور را ترك كرده اند.
این افراد در كشورهای لبنان، اردن، عراق و مصر اسكان یافته اند. تركیه نیز می گوید كه حدود دو میلیون آواره سوری را پناه داده است.
البته به گفته كارشناسان آمار واقعی احتمالا بسیار بالاتر است چرا كه بسیاری از آوارگان سوری ثبت نام نشده اند.
آوارگان سوری اكنون در فقر، مشكلات سلامتی و افزایش تنش با جوامع محلی گرفتار هستند و در كمپ های موقتی و شرایط بسیار دشواری زندگی می كنند.
گزارش سازمان دیده بان حقوق بشر از محرومیت بیش از 400 هزار كودك آواره سوری در تركیه از تحصیل و آموزش خبر می دهد.
بر اساس این گزارش حدود 650 هزار نفر از حدود دو میلیون آواره سوری در تركیه را كودكان و نوجوانانی تشكیل می دهند كه در سن آموزش ابتدایی و متوسطه هستند.
بنا بر آمار منتشره از سوی وزارت آموزش و پرورش تركیه در سال تحصیلی 2015 -2014 میلادی، تنها 212 هزار نفر از كودكان سوری در مدارس تركیه مشغول به تحصیل بوده اند و این آمار نشانگر محرومیت بیش از 400 هزار كودك آواره سوری است.
هم اكنون حدود دو میلیون آواره سوری و عراقی در تركیه به سر می برند كه حدود 300 هزار نفر از این آوارگان ساكن اردوگاه ها هستند و بخش اعظمی از آن ها در سطح شهرهای بزرگ این كشور پراكنده شده اند و اغلب مشغول تكدی گری می باشند.
تعداد زیادی از كودكان آواره سوری هم در كمپ 'مكشیفت' (makeshift) در روستای طیبه لبنان بدون امكانات آموزشی، رفاهی و بهداشتی زندگی می كنند.
به گزارش كمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) و صندوق كودكان سازمان ملل (یونیسف) نیمی از آوارگان سوری ثبت نام شده در كمپ های سازمان ملل كودك اند و 740هزار نفر از آن ها زیر 11 سال سن دارند.
شرایط اسفبار كودكان جنگ چنان تاثر برانگیز است كه یكی از رسانه های خارجی با انتشار گزارشی از وضعیت این افراد می نویسد: مهاجران سوری از شر ذبح شدن می گریزند و سزاوار توجه هستند.
خبر مرگ كودك سه ساله پناهجوی سوری آیلان بر اثر واژگونی قایق حامل پناهجویان در آب های تركیه صدر نشین اخبار رسانه ها و شبكه های اجتماعی شد و سوژه ساخت فیلم یا خلق آثار ارزشمند هنری دیگری كه با هدف به تصویر كشیدن مظلومیت كودكان ستم دیده و آواره به چشم جهانیان انجام شده است.
اوایل شهریورماه امسال قایق حامل مهاجران غیرقانونی با اكثریت آوارگان سوری نزدیك سواحل بدروم در استان مولگا در جنوب غرب تركیه غرق شد كه آیلان یكی از كشته شدگان این حادثه بود.
مظلومیت آیلان پسر سه ساله سوری سوژه بسیاری از محافل خبری شد و اشك هزاران هزار را جاری ساخت، اما آیلان و هزاران هزار كودك مظلوم دیگر كه نامی از آنها در جایی ثبت نشد دیگر در میان ما نیستند.
یونیسف اعلام داشته كه فقط با اختصاص پنج دلار برای هر كودك می‌توان جان 90 درصد از كودكانی را كه سالانه می‌میرند، نجات داد و برای بهبود چشمگیر زندگی كودكان كافی است كه فقط مبلغ 6 هفته بودجه تسلیحاتی جهان هزینه شود.
گزارش از مینا غفرانی آذر
خاورم**7074*1144
تهران - ایرنا - جنگ همیشه مخرب و ویرانگر است، اما در عرصه های قدرت طلبی و تجاوز و جنگ، آسیب روحی و جسمی به كودكان بدترین پیامد جنگی است كه ناخواسته آن ها را گرفتار مرگ و میر و بی هویتی می كند.
