هيات مديره صندوق بين المللي پول 9 آذرماه در تصميمي كه «كريستين لاگارد» رئيس اين نهاد آن را «نقطه عطفي درادغام اقتصاد چين با نظام مالي جهاني» توصيف كرد، واحد پول چين را پنجمين ارز مرجع در سبد ارزي اين سازمان قرار داد.
پيش از اين، دلار آمريكا، يورو، پوند و ين ژاپن در اين فهرست قرار داشتند. در حال حاضرحدود 2.5 درصد نقل و انتقالات تجاري در دنيا با «يوان» چين، سه درصد با ين ژاپن، 29 درصد با يورو و 43 درصد با دلار آمريكا صورت مي گيرد.
در حقيقت دلار آمريكا با اين ميزان مبادله تجاري، يكه تاز مبادلات ارزي در جهان شده است و غيرمحتمل نيست كه سياستمداران چيني تمايل داشته باشند، ميزان مبادلات خود رااز2.5 درصد فعلي افزايش دهند و حتي به گونه اي سياست ورزي كنند كه اين ميزان حداقل همتراز دلار آمريكا شود.
كارشناسان اقتصادي البته اين ايده را بسيار بلندپروازانه مي دانند، اما معتقدند كه غيرمحتمل نيست، به شرطي كه سياستمداران چيني بتوانند ريسك آسيب به خود را كاهش دهند.
چين با يك ميليارد و357 ميليون نفرجمعيت، دومين اقتصاد بزرگ جهان وداراي سريع ترين اقتصاد رو به رشد جهان است. آمريكا بيشترين بدهي خارجي اش به چين است، تاسال 2013 ميلادي، بدهي آمريكا به چين 1.26 تريليون دلار تخمين زده شده است. شايد برخي تصور كنند چين با اين طلب عظيم مي تواند براي آمريكا خطرساز باشد، زيرا اگر اوراق قرضه آمريكا را به فروش برساند، آسيب زيادي به اقتصاد آمريكا وارد خواهد شد، براي مثال ارزش دلار به شدت سقوط خواهد كرد.
قطعا چين با انجام چنين كاري به خود نيز آسيب وارد خواهد كرد، زيرا نيمي از ذخيره نقدي چين روي اوراق قرضه آمريكا سرمايه گذاري شده است كه بخشي از رشد اقتصادي اين كشورنيزبه واسطه سودي است كه از اين سرمايه گذاري نصيب چين مي شود.
كارشناسان مالي بين المللي معتقدند كه با روند فعلي، چين درآينده بسيار نزديك مي تواند ميزان نقل وانتقالات تجاري دنيا با «يوان» را از 2.5 درصد فعلي افزايش دهد و ژاپن را پست سر بگذارد.
يك ناظر بانكي در چين هفته گذشته اعلام كرد: نبايد فراموش كرد كه بين المللي شدن يوآن يك هدف بلند مدت و يك سفر طولاني است.
«اندرو شن» گفت: دلار آمريكا نخستين بار 70 سال پس از آن كه اقتصاد اين كشور به سطح انگليس رسيد، توانست از واحد پول بريتانيا پيشي بگيرد.
كارشناسان البته معتقدند كه بعيد است كه يوآن 70 سال براي سبقت گرفتن از دلار صبر كند. اما در عين حال سرعت اين اتفاق به سرعت ادامه اجراي اصلاحات مالي در چين بستگي دارد.
آن چه مسلم است چين با گام هاي بلند در مسير افزايش قدرت خود در صحنه سياست جهاني رو به جلو در حركت است و قطعا در اين مسير، همراهي كشورهاي ديگر در انتخاب «يوان» در مبادلات ارزي شان مهم است.
كم نيستند كشورهايي كه در انديشه بهره گيري از «يوان» در مبادلات ارزي خود باشند. نبايد فراموش كرد كه چين شريك بزرگ و يا بزرگترين شريك تجاري بسياري از كشورها است.
چين قبل ازآنكه «يوان»ارز بين المللي شود، با اتحاديه كشورهاي جنوب شرق آسيا موسوم به«آ.سه.آن»تبادلات گسترده اي با«يوان» داشت. در انگلستان 20 ميليارد يوان از قبل ذخيره شده است و بسياري از كشورهاي هم مرز چين با يوان معاملات تجاري خود را انجام مي دهند.
حتي گسترش حضور اقتصادي چين در آفريقا نيز موجب شده «يوان» به عنوان واحد پول دوم از سوي برخي كشورهاي آفريقايي پذيرفته شود.
روزنامه فرانسوي «لوپوئن» پيشتر در گزارشي اعلام كرده بود كه آنگولا از ابتداي ماه ميلادي جاري يوان را به عنوان واحد پول دوم خود پذيرفته است.
آفريقاي جنوبي به عنوان نخستين شريك تجاري چين در قاره آفريقا و زيمبابوه نيز پيش از اين، واحد پول چين را به عنوان واحد دوم پولي خود پذيرفته بودند.
اين درحالي است كه غنا، نيجريه و جزيره موريس نيز ذخاير ارزي خود را به صورت يوان نگهداري مي كنند.
اين روند نشان دهنده آن است كه استفاده از يوان در سال هاي آينده هر روز بيشتر خواهد شد و برخي از كشورهايي كه با سياست هاي غرب مشكلات فراواني دارند و يا تحت تحريم هاي غرب قرار گرفته اند، به اين ارز روي خواهند آورد.
البته نبايد از نظر دور داشت كه چين شريك بزرگ تجاري بسياري از كشورها است و از خاورميانه گرفته تا آفريقا و آمريكاي لاتين، بزرگترين كشورهاي داراي فعاليت هاي بازرگاني با چين مي توانند از يوان در آينده استفاده كنند.
شبكه خبري«آسيا تايمز» نيز در تازه ترين گزارش خود نوشت: روسيه قصد دارد پيشگام ديگر كشورها شود و اعلام كرده است يك ميليارد دلار خود را به يوان تبديل مي كند.
اين اقدام روسيه چندين اهميت دارد. نخست اينكه باعث مي شود «روبل» واحد پول اين كشور به تدريج تقويت شود و دلارهاي اين كشور كه اكنون تحت تحريم غرب است، كارايي خود را از دست بدهد و تحريم ها بي اثر شود.
افزون براين، براي چين كه به تازگي يوان در سبد بين المللي قرار گرفته اين خبر بسيار خوبي است زيرا به بين المللي شدن سريعتر اين ارز مساعدت خواهد كرد.
موضوع استفاده از «يوان» فقط مختص روسيه نيست و انگلستان را بايد پيشگام ديگر كشورهاي جهان و نخستين كشور غربي دانست كه بخش اعظمي از ارز «يوان» را در بانك هاي خود ذخيره كرده است.
اين شرايط به تدريج باعث خواهد شد تا نهايتا يوان، ارز مسلط و اصلي بسياري از بانك هايي باشد كه نه فقط با چين بلكه با نقاط ديگر جهان و بازارهاي مالي چون هنگ كنگ كار مي كنند.
براساس مطالعات صورت گرفته يك بانك بين المللي انگليسي كه در 84 كشور نمايندگي دارد، چين تا سال 2020 ميلادي نيمي از مبادلات اقتصادي خود را با خارج از كشور با يوان انجام خواهد داد.
اين روند به منزله آن است كه يوآن به عنوان يك رقيب جدي براي دلار در عرصه اقتصادي جهان ظاهر خواهد شد.
------------------------------------------------------------------------
* كارشناس حوزه شرق آسيا
پكن - ايرنا- تصميم هيات مديره صندوق بين المللي پول دراضافه كردن «يوان» به فهرست واحدهاي ارزي مرجع صندوق بين المللي پول، اين امكان را به سران حزب كمونيست چين مي دهد تا در صورت لزوم از اهرم «يوان» براي تقابل با آمريكا استفاده كنند.
